Toshkent kimyo texnologiya instituti sifatni boshqarish usullari va vositalari

Psihotrop moddalar.
Psihotrop moddalar neyroleptik moddalar, neyroleptiklar kipshning psihik faoliyatiga ta'sir etadigan dorilar guruhi; ular es- hushni buzmay, alahlash, gallyusinatsiya va psihozga hos boshka belgilarni yo'qotadi. Nerv kasalliklari vapsihik kasalliklarni davolashda qullanadi. Ta'sir etishiga ko'ra, neyroleptiklar (aminazin, galoperidol), akksiolitiklar (seduksen va b), antidepressantlar(amitriptilin) v.h.k ga boʻlinadi.
Psihotrop moddalar haqida konvensiya. 1971 yili qabul qilingan. Psihotrop moddalar haqidagi konvensiyaning o'zagini ham vositalarning to'rt ro'yhati tashkil etadi.
1- raqamli ro'yhat gallyusinogenlar guruhi (LSD, DIT, psilotsibin va boshqalar), ya'ni juda havfli hususiyatlarga ega, davolash deyarli mumkin bo'lmagan psihotropvositalar. Bu vositalarga nisbatan juda qattiq nazorat tizimi o'rnatiladi, chunonchikotzensiyaning 7- moddasiga ko'ra ulardan foydalanish butunlay man; qilingan (faqat ilmiy va tibbiy yunalishlar, litsenziyalashtirilgan sohalar bundan mustasno).
2- raqamli ro'yhat juda cheklangan miqdorda terapevtik ahamiyatga ega bo'lgan vositalar hamda tibbiyotda terapevtik maqsadlarda umuman ishlatilmaydigan ba'zi bir narkotik analgetiklar. Bu vositalar birinchi raqamli ro'yhatdagi vositalar singari odamni qisqa muddatda o'ziga kuchli darajada o'rgatib ko'yishi mumkin va shu sababli bularga ham qat'iy nazorat tizimi o'rnatilgan. Faqat ba'zi istisnolar va mahsus chora-tadbirlarsiz.
3. raqamli ro'yhat barbituratlar (hotirjam etuvchi, narkotik ta'sirga ega vosita,masalan geksenlan, tiopentolnatriy) bo'lib, ular suistemol vosita bo'lib, ayni paytda terapevtik jihatdan juda foydalidir. Bu o'rinda ham nazorat choralari birinchi va ikkinchi ro'yhatdagidek. Faqat bu vosita importi va eksporti uchun ruhsatnoma talab qilinmaydi, shuningdek, ularni ishlab chiqarish, tarqatish, foydalanish bo'yicha ham hisobot talab etilmaydi.
4- raqamli uyqu dorilari, narkomanlar va terapevtlar tomonidan keng ishlatiladigan trankvilizatorlik va analgetiklik hususiyatga ega vositalar joy olgan. Bu vositalarga nisbatan nazorat unchalik kuchli emas. Ularni olish uchun tibbiy amaliyotiga muvofiq ravishda yozilgan retseptni ko'rsatish kifoya.