altı -üstü daş, altı topraq, sel basırsa uçar ev -gizlin, altdan, əl altı işləyən: sinsi. sintə. sinti. sıntı. siğsi. sığsı. saman altdan su yeridən. sosur. sorsıq. oğrun. tülkü. kurnaz. şeytan. mızı. - üzü gülməz sosurdan qaçın. - sosurun dili qarnında. -öğrənən aldı, öğrədən qaldı -cocuqların ilkin çıxarıb, altı yeddi yaşında tökən dişləri: quzudişi. -yer altı dərin saxlağ, ambar: saldolab> sərdaba. -altı boş səggi: kürsü. kürsi. qursı. evin, otağın bir yanında qurulan yarım qat. -saçaltı: qəhvəaltı: tutğuc. tuştuğ. çatşuq. çaştuq (> çaşt (fars)}. ağızalma. sübhanə. -ikisin yel aldı, üçün yolda saldı. (salmaq: itirmək). -ayaq altı, aralıq işləri görən: padov. salağ. pa dov.
altın -us başda, altın daşda. (us: ağıl) - sıraltın: tam qızıl. {sır: sir: yanaşan sözün anlamına ''doluluğ, çoxluğ, tamlığ, teyxalığ'' anlamın artırır} - aldın verdiməsalmaq: pis duruma qoymaq.
altına -nərsənin altına altlıq qoymaq: sırıtmaq. -qabırqaların altına düzülən əğrik atmalar, ağaclar: sallama. dallama. (qabırqa: dama sərilən saxsı tikələri). - bu evin çatısın örtməyə yüzdən çox sallama gərəkdir. - damın sallamasının biri qırılıb. -yəhərin altına qoyulan keçə, parça: saçım. atqı. gecim (< 1. keçə. 1. <saçım). -birini etgisi altına, ələ almaq: saqqalında kuf uçmaq. -çatıda işlənən, yük altına qoyulan, iri, yoğun, dayamlı dirək: salma. -yer altında axan suyun səsi: gürləvik. gurlavıq. -nərsəni olduğ yerdə, bir az qoğzamaq, yuxarı saxlamaq üçün, altına tikə: saltımal. qaltımal.
amac umac. güdər. (> qodar (fars)}. qayğı. qayğu. qayuq. sürək. ərək. hədəf. - güdərsız suya basma. -yaşam dedin iki dodaq arası, iyi olmaz dost dilinin yarası, yol dedigin uzaq değil şurası, gec qalmasan indi dursan yoluva, amac yolun başa yürüb yetərsən. - çatar barğa doğru yük, tuşlar amac doğru ox.
an 1. an!. anıt!. sağın!. səğin!. xatırla!. yadın! yada sal!. yadla. 1. salım. ləhzə. saniyə. - birsalım: bir an. bir ləhzə. -hər an, hər gün yaşırız, aylar, illər ötür bir an yalnız ölürüz.
ana -ata ana yenilməz, qızıl gümüş köhnəlməz. (yenilməz: yenilənməz. təzələnməz) - ata ana körpüdür, sevgi yara çatınca. -ana yoldan ayılan yol: sokak. soxaq. sovaq. savağ. (1. < soxmaq. suxmaq. 1. < sökmək. 1. < sovmaq. savmaq). sökmük. qaçaq yol. -satamazdın məni sən heç yabana, küymüş olsaydiana, alca dilin. {(anadilin danan danalara (analara)}. (alca: qırmız). (yanar olseydi ana alca dilin: ay anam yanmış olseydi ağzındaki qırmız dilin) -ana oturağ, dəfdər: kütük. kötük. oturğaq. saltıq. səbt, əsnad dəfdəri. -ana qoldan ayrılan qollar: sağqal. (ana qoldan savaqla ayrılan qolar) -bir ana yoldan ayrılan qolun başlanqıc çapası, nuxdəsi: sapağ. savağ. çapaq.
analara -satamazdın məni sən heç yabana, küymüş olsaydiana, alca dilin. {(anadilindanan danalara (analara)}. (alca: qırmız). (yanar olseydi ana alca dilin: ay anam yanmış olseydi ağzındaki qırmız dilin).
analayan - dadımlığı analayan, doyumluğa yol tapar.
anatilin -satamazdın məni sən heç yabana, küymüş olsaydiana, alca dilin. {(anadilin danan danalara (analara)}. (alca: qırmız). (yanar olseydi ana alca dilin: ay anam yanmış olseydi ağzındaki qırmız dilin).
anca oqqədər. oqədər. öylə. - anca gözəlki. - anca iyi sözlər dediki. - anca dedim, sonun inandı. - anca.
anlam sins. utuq. utçuq. uçuğ (ruh). içik. içrik. öz. töz. - sözün uçuğu: sözün ruhu. - uçurunçıxarmaq:uçuğunçıxarmaq: anlamın açıqlamaq. - uçursuz: anlamsız. -keçmşləri daşıyan, çətin çata yarına, olmaq içrə ölməyini görməyən, çox zor çəkər anlam verə yaşına.
anlamaq 1. qanmaq. sezmək. sezikmək. sızıqmaq. sıpıqmaq. hiss, ehsas edmək. 1. sanmaq. ağırlamaq. arıtmaq. bağışmaq. bağşamaq. bəkləmək. dözmək. duruzmaq. düşünmək. gərəkləmək. götürmək. gözləmək. sarqırmaq. onarmaq. önləmək. saltamaq. sayğımaq. saymaq. sıylamaq. yoğlamaq. yoğurlamaq. ummaq. güvənmək. güdmək. inanmaq. qaldırmaq. qıldıqmaq. qılmaq. - qabağdan onanmış ölüm güc gəlir. - eşitmək, onamaq deyil. - sorunu eşitmək, o demək deyir ki onadın. 1. sezmək < sinzmək. qanmaq. - belə sinziməzin birinə raslamamaşdım hələ. 1. sezyəmək. bilmək. dərk edmək. mültəfit olmaq.
anlamaqa -durumu bəlləmək, anlamağa çalışmaq: . yoxlamaq. - nə olub olmadığın yoxlayın.
anlamaz -kor boyadan anlamaz, anlamaza açıtma söz anlamaz. (açıtma: çalışma açıqlamağa).
anlamaza -kor boyadan anlamaz, anlamaza açıtma söz anlamaz. (açıtma: çalışma açıqlamağa).
anlamı -dil sevgisi coşmuş olur könüldən, batsan içə dalsan sözə görərsən, dil yoxdusa söz anlamı tapılmaz, söz yoxdusa heç bir qavram yapılmaz, başlar kütər, beyin küsər, heç bir kimlik arınmaz, nə bir duyqu, nə bir savsal, nə bir kimlik yarınmaz. (savsal: fəlsəfə). (yarınmaz: yaranmaz) -nərsənin siyrilib sıyrılmış içi, anlamı, amacı, məqsədi, məzmunu: siriy. sirəy. siliy. siləy. - sözüvün siləyi nə. -nərsənin özəyi, içi, iç anlamı: . sillik. silgik. silli. silik. - sözüvün silliyi nədir.
anlamın -yanaşan sözün anlamına ''doluluğ, çoxluğ, tamlığ, teyxalığ'' anlamın artırır: sır. sir. - sır süt: sütdən dolu. - sır doğru: lap düz. - sır altın: tam qızıl. - sır yalan: dibdən yalan. - anlamın açıqlamaq: için, ruhun açıqlamaq. uçuğun çıxarmaq. uçurun çıxarmaq. - uçursuz: anlamsız. -qoşulan işləmlərə '' istəmək, çalışmaq, çabalamaq, qoşumaq, can atmaq, qeyrət, cəhd, sə'y edmək'' anlamın artırır: samaq. səmək. sımaq. (< sınmaq. sınanmaq). - qaçısamaq: qaçmaq istəmək. qaçmağa çabamaq. - çalışsamaq: işiksəmək: çalışmağa, işləməyə can atmaq.
anlamına -yanaşan sözün anlamına ''doluluğ, çoxluğ, tamlığ, teyxalığ'' anlamın artırır: sır. sir. - sır süt: sütdən dolu. - sır doğru: lap düz. - sır altın: tam qızıl. - sır yalan: dibdən yalan.