Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
Yüklə 7,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 225
Partiyanın qüdrətini sarsıtmağa, əhalinin əxlaq və mənəviyyatını pozmağa xidmət edən bütün bu işləri görməyə hazırsınızmı? – Bəli. – Məsələn, məqsədimizin həyata keçməsi naminə körpə uşağın üzünə sulfat turşusu atmaq tələb olunarsa, buna hazırsınızmı? – Bəli. – Görkəminizin tam dəyişdirilməsinə, həyatınızın qalan hissəsini xörəkpaylayan, yaxud liman fəhləsi kimi işləməyə hazırsınızmı? – Bəli. – Bizim göstərişimiz olarsa, intihar etməyə hazırsınızmı? – Bəli. – Bu sualı ikinizə də verirəm: bir-birinizdən ayrılmağa, bir də heç zaman görüşməməyə hazırsınızmı? – Yox! - deyə ilk olaraq Culiya dilləndi. Uinstona elə gəldi ki, cavab verənə qədər xeyli vaxt keçdi. Hətta bir anlığa sanki nitq qabiliyyətini də itirmişdi. Dili heç bir səs çıxarmadan ağzında hərlənirdi. Əvvəlcə bir, sonra başqa sözün ilk hecasını dilinin ucundan geri qaytarmalı olurdu. Cavab verənə qədər nə deyəcəyini özü də bilmirdi. – Yox! - deyə nəhayət, özünü toplayıb dilləndi. – Yaxşı oldu ki, bunu dediniz. Bizim hər şeyi bilməyimiz vacibdir. O`Brayen üzünü Culiyaya çevirdi. Əvvəlkinə nisbətən daha isti bir tərzdə sözlərinə davam etdi. – Siz başa düşürsünüz ki, o, hətta sağ qalacağı təqdirdə də tamamilə başqa adama çevrilə bilər? Biz ona tamam yeni görünüş vermək məcburiyyəti ilə üzləşə bilərik. Üzünü, hərəkətlərini, əllərinin formasını, saçının rəngini dəyişə bilərik. Hətta səsinin də tamam fərqli olması istisna deyil. Siz özünüz də belə dəyişikliyə məruz qala bilərsiniz. İndi bizim cərrahlar insanı tanınmaz dərəcədə dəyişdirməyi bacarırlar. Bəzən, buna zərurət yaranır. Bəzən, biz hətta aşağı, yaxud yuxarı ətrafları amputasiya etməli oluruq. Uinston Martinin monqoloid sifətinə altdan-altdan bir də baxmaqdan özünü saxlaya bilmədi. Heç bir yerdə çapıq izi gözünə dəymədi. Culiyanın rəngi bərk ağardığından üzündəki çillər daha aydın nəzərə çarpırdı. Amma yenə də O`Brayenə çəkinmədən baxırdı. Qız təsdiqedici ahənglə astadan mızıldandı. – Yaxşı. Bu barədə artıq danışdıq,-dedi. Masanın üstündə gümüş siqaret qutusu vardı. O`Brayen fikri dağınıq halda bir siqaret götürüb qutunu onlara tərəf itələdi. Sonra ayağa qalxıb otaqda var-gəl etməyə başladı. Deyəsən, gəzişəndə fikirlərini daha yaxşı cəmləyə bilirdi. Siqaretə söz ola bilməzdi. Tütün indiyə qədər görmədikləri ipək kimi yumşaq cığaraya bərk və sıx bükülmüşdü. O`Brayen yenidən saatına baxdı.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 226
– Martin, yaxşısı budur, siz mətbəxə qayıdın, - dedi. - On beş dəqiqədən sonra teleekranı işə salacağam. Amma getməmişdən əvvəl yoldaşlara bir də diqqətlə baxın. Onlarla yenidən görüşəcəksiniz. Mənim isə, yəqin, belə imkanım olmayacaq. Balacaboy adam bayaq giriş qapısının qabağındakı kimi gözünü onların sifətinə zilləndi. Baxışlarında dostcasına münasibətə dəlalət edən heç bir işarə yox idi. Yəqin, zahiri görünüşlərini yadında saxlamağa çalışırdı. Qarşısındakı adamlara heç bir maraq göstərmədiyi, heç bir hiss duymadığı baxışlarından aydın sezilirdi. Bir ara Uinstona elə gəldi ki, hətta bu sintetik sifətin ifadəsinin dəyişilməsi qeyri-mümkündür. Martin heç bir söz demədən, hətta vidalaşmadan otaqdan çıxıb sakitcə qapını arxasınca bağladı. O`Brayen əlinin birini qara kombinezonunun cibinə qoymuşdu. O birində isə tüstülənən siqaretini tutaraq yenə ortalıqda var-gəl edirdi. – Siz zülmətdə vuruşacağınızın fərqindəsinizmi? - deyə yenidən söhbətə qayıtdı. -Həmişə zülmət və mübhəmlik içində qalacaqsınız. Hansı məqsədə xidmət etdiyini bilmədiyiniz əmrlər alacaq və heç bir müzakirə açmadan onlara tabe olacaqsınız. Yaxın günlərdə sizə bir kitab göndərəcəyəm. Həmin kitabdan yaşadığınız cəmiyyətin həqiqi mahiyyətini və onu dağıtmaq yollarının strategiyasını öyrənəcəksiniz. Kitabı oxuyub qurtarandan sonra Qardaşlığın tam hüquqlu üzvləri olacaqsınız. Lakin mübarizəmizin ümumi məqsədlərindən və konkret şəraitlə bağlı təcili tapşırıqlardan başqa sizin heç nədən xəbəriniz olmayacaq. Qardaşlıq təşkilatının mövcudluğu barəsində danışdım. Amma onun üzvlərinin yüz nəfər, yoxsa on milyon nəfər olduğunu deyə bilmərəm. Şəxsi əlaqələriniz nəticəsində özünüz də heç vaxt təşkilat üzvlərinin sayının on-on iki nəfərdən artıq olduğunu iddia edə bilməyəcəksiniz. Sizinlə üç, yaxud dörd nəfər əlaqə saxlayacaq. Adamlar mütəmadi şəkildə yoxa cıxdıqlarından tərkib daim dəyişəcək. İlk dəfə mənim vasitəmlə təşkilata qoşulduğunuzdan, bu əlaqə həmişə qorunub saxlanacaq. Aldığınız bütün əmrlər məndən gələcək. Şəxsən əlaqə saxlamaq zərurəti yaransa, bunu Martin vasitəsi ilə edəcəyik. Nəhayət, günlərin birində ələ keçsəniz, hər şeyi boynunuza alacaqsınız. İkinci yol yoxdur. Lakin öz işlərinizdən başqa etiraf etməyə ayrı günahınız olmayacaq. Yalnız bir ovuc əhəmiyyətsiz adamı ələ verə bilərsiniz. Çox güman, heç məni də sata bilməyəcəksiniz. Çünki həmin vaxta qədər ya ölmüş olacağam, ya da zahiri görkəmimi dəyişib tamamilə başqa adama çevriləcəyəm. O`Brayen hələ də yumşaq xalçanın üstündə var-gəl edirdi. Bədəncə cantaraq olsa da, hərəkətlərindən yumşaqlıq və zəriflik sezilirdi. Bunu hətta əlini cibinə qoymağından, yaxud siqareti tutmağından da görmək olurdu. O`Brayen fiziki gücdən daha çox insana inam aşılaması və hər şeyə sirayət edən ironik ağlı ilə diqqəti çəkirdi. Özünü nə qədər ciddi aparsa da, təbiətində fanatiklərə xas məhdudluqdan heç bir əsər-əlamət olmadığı aydın görünürdü. Qətl, intihar, zöhrəvi xəstəliklər, amputasiya, sifətin dəyişdirilməsi haqqında danışanda səsində yüngül istehza notları sezilirdi. Təkcə sözlərlə deyil, səsinin tonu ilə də “Bu qaçılmazdır”, - deyirdi. “- Biz gözümüzü qırpmadan zəruri addımlar atacağıq. Həyat yenidən insanların yaşaması üçün yararlı vəziyyətə düşəndən sonra isə belə işlərlə məşğul olmayacağıq”. O`Brayenə münasibətdə Uinston heyranlıq, hətta sitayiş həddinə çatdığını hiss edirdi. Bir anlığa Qoldsteynin dumanlı siması da yaddaşından silinmişdi. O`Brayenin qüdrətli çiyinlərinə, kobud cizgili, nahamvar, lakin həm də ziyalılıq yağan sifətinə baxanda belə adamın nə vaxtsa məğlub ediləcəyinə inanmaq olmurdu. Onun üstünü açmayacağı fitnə, öncədən sezməyəcəyi təhlükə ola bilməzdi. Hətta Culiyanın da təsirləndiyi aşkar görünürdü. Qız siqaretinin sönməsinə fikir verməyib qulaq kəsilmişdi. O`Brayen davam edirdi: – Qardaşlıq haqqında yayılan şayiələri siz də eşitmisiniz. Şübhəsiz, bu təşkilatla bağlı öz təsəvvürlərinizi formalaşdırmısınız. Yəqin xəyalınızda geniş gizli şəbəkə, zirzəmilərdə keçirilən məxfi görüşlər, divarlara yazılan vida sözləri, bir-birlərini əllərinin xüsusi hərəkəti, yaxud parol vasitəsi ilə tanıyan insanlar canlanıb. Belə şeylər yoxdur. Qardaşlıq üzvlərinin bir-birlərini tanıması mümkün deyil. Heç bir təşkilat üzvünün, üç-dörd nəfər istisna olunmaqla, başqalarının mövcudluğundan xəbər tutması mümkün deyil. Əgər Qoldsteyn özü Fikir Polisinin əlinə
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 227
keçsəydi, Qardaşlıq üzvlərinin siyahısını, yaxud həmin siyahının izinə düşmək üçün tələb olunan məlumatı verə bilməzdi. Belə siyahı, ümumiyyətlə, yoxdur. Qardaşlığı məhv etmək imkan xaricindədir, çünki o, ənənəvi mənada başa düşülən təşkilat kimi formalaşmamışdır. Onu birləşdirən yeganə təməl ideyadır. İdeya isə məhvedilməzdir. Siz də ideyadan başqa heç nəyə arxalana bilməzsiniz. Heç vaxt yoldaşlarınız olmayacaq. Kimsə sizə ürək-dirək verməyəcək. Ələ keçsəniz, heç kəs sizə kömək etməyəcək. Biz üzvlərimizə heç vaxt yardım göstərmirik. Kiminsə danışmamasına zərurət yarananda görə biləcəyimiz ən böyük iş kameraya gizli yolla ülgüc keçirməkdir. Siz nəticəsiz və ümidsiz həyatla yaşamağa öyrəşməlisiniz. Bacardığınız qədər işləyəcəksiniz, həbs olunacaqsınız, günahlarınızı boynunuza alacaqsınız və sonda öləcəksiniz. Həyatda görəcəyiniz yeganə nəticələr bunlar olacaq. Yaşadığımız dövrdə hər hansı mühüm dəyişikliyin baş verməsi ehtimalı sıfıra bərabərdir. Bu gün biz - meyidik. Gerçək həyatımız gələcəkdədir. O həyata bir ovuc məzar torpağı, bir yığın sümük kimi daxil olacağıq. Uğrunda çarpışdığımız gələcəyin nə zaman gələcəyini heç kəs bilmir. Bu, min il sonra da ola bilər. İndi nə isə etmək istisna olunur. Biz sağlam ağlın hüdudlarını addım-addım genişləndirməliyik. Toplu halda fəaliyyət göstərə bilmərik. Yalnız biliklərimizi gizli yolla fərddən fərdə, nəsildən nəsilə ötürməyə gücümüz çatır. Fikir Polisinin gözü qarşısında başqa iş görmək mümkün deyil. O susdu, bayaqdan bəri üçüncü dəfə qol saatına baxdı. – Yoldaş, artıq sizin getmək vaxtınızdır, - deyə üzünü Culiyaya çevirdi.- Yox, bir dəqiqə dayanın. Hələ qrafindəki şərabın yarısı qalıb. Qədəhləri doldurdu, özününkünü yuxarı qaldırdı. – Yaxşı, indi hansı sağlığa içirik? - deyə bayaqkı yüngül kinayə tonu ilə soruşdu. - Fikir Polisinin məğlubiyyətinin şərəfinə? Böyük Qardaşın ölümünün şərəfinə? Bəşəriyyətin şərəfinə? Gələcəyin şərəfinə? – Keçmişin şərəfinə!-Uinston dilləndi. – Keçmiş daha mühümdür, - deyə O`Brayen onun sözlərini təsdiq etdi. Qədəhləri sona qədər içdilər. Bir dəqiqə sonra Culiya ayağa qalxdı. O`Brayen kabinetin yuxarı başındakı kiçik qutudan götürdüyü yastı, ağ həbi qıza uzatdı, dilinin altına qoymasını tapşırdı. – Bu çox vacibdir, - dedi. - Gərək sizdən şərab iyi gəlməsin. Lift xidmətçiləri hər şeyə fikir verirlər. Qapı Culiyanın arxasınca örtülən kimi elə bil onun mövcudluğunu tamam unutdu. Otaqda bir-iki dəfə var-gəl edib dayandı. – İndi bəzi təfərrüatları dəqiqləşdirməliyik, – dedi. - Belə başa düşdüm ki, sizin sığınacağa bənzər bir yeriniz var. Uinston mister Çarrinqtonun dükanının üstündəki otaq haqqında məlumat verdi. – İlk vaxtlar işə yaraya bilər. Sonra başqa yer taparıq. Gizli görüş yerlərini tez-tez dəyişdirmək lazımdır. Kitabın (Uinston hətta O`Brayenin də bu sözü xüsusi vurğu ilə tələffüz etdiyinə diqqət yetirdi) surətini sizə mümkün qədər tez çatdırmağa çalışacağam. – Aydındır ki, söhbətin Qoldsteynin kitabından getdiyini başa düşürsünüz. Bir neçə gündən tez əlimdə sərbəst nüsxə olmayacaq. Yəqin mövcud nüsxələrin sayının çox məhdud olduğunun fərqindəsiniz. Biz kitabı nə qədər sürətlə çap edib yayırıqsa, Fikir Polisi də eyni sürətlə aşkara çıxarıb məhv eləyir. Amma bununla heç nəyə nail ola bilməyəcəklər. Kitabı yox etmək mümkün deyil. Hətta sonuncu nüsxə ələ keçirilib yandırılsa da, biz yaddaşımıza əsaslanıb onu sözbəsöz bərpa edəcəyik. Deyin görüm, işə gedəndə özünüzlə portfel götürürsünüz?
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 228
– Çox vaxt götürürəm. – Portfeliniz nə rəngdədir? – Köhnə, qara portfeldir. İki qıfılla bağlanır. – Qara, iki qıfılla bağlanan köhnə portfel... Çox yaxşı. Lap yaxın vaxtlarda, amma təəssüf ki, gününü deyə bilməyəcəyəm, səhər alacağınız tapşırıqların birində yanlış çap edilmiş söz olacaq. Həmin mətnin təkrar göndərilməsini xahiş edərsiniz. Ertəsi gün işə portfelsiz gəlməlisiniz. Küçədə bir nəfər qolunuza toxunub deyəcək: “Deyəsən, portfelinizi yerə saldınız”. Və sizə içərisində Qoldsteynin kitabı olan portfel verəcək. Siz onu iki həftə ərzində oxuyub geri qaytarmalısınız. Bir müddət susdular. – Daha iki dəqiqə vaxtınız qalıb, - O`Brayen dedi. - Biz yenə görüşəcəyik. Əgər... görüşsək. Uinston onun gözlərinin içinə baxdı. – Heç zaman qaranlıq olmayan yerdə? -deyə tərəddüdlə soruşdu. O`Brayen təəccübləndiyini büruzə vermədən başını tərpətdi. – Heç zaman qaranlıq olmayan yerdə,-deyə ifadənin arxasında nə gizləndiyini bilən adam kimi əminliklə təkrarladı. - Ayrılmamışdan qabaq deyiləsi bir sözünüz yoxdur ki? Bir istəyiniz? Sualınız? Uinston fikrə getdi. Soruşulası başqa sual yox idi. Vidalaşma ərəfəsində bəlağətli sözlər deməyi isə xoşlamırdı. Qardaşlıq və O`Brayenlə birbaşa əlaqəsi olan mətləblər əvəzinə, fikrinə anasının həyatının son günlərini keçirdiyi yarımqaranlıq mənzil, mister Çarrinqtonun dükanının üstündəki balaca otaq, şüşə press-papye, çərçivəsi gül ağacından düzəldilmiş qravür kimi bir-biri ilə əlaqəsi olmayan şeylər düşdü. Özündən asılı olmayaraq soruşdu: – Siz təsadüfən “Mandarinlər, limonlar, Sent-Klement zəng çalar” misraları ilə başlayan köhnə bir şeir eşitməmisiniz ki? O`Brayen başını tərpətdi. Bir qədər ciddi, hətta təntənəli ahənglə şeri əvvəldən sona qədər əzbər dedi.
Mandarinlər, limonlar Sent-Klement zəng çalar. Hey zəng çalır San Martin: - Qaytar mənə üç fartinq. Old Baley də cinlənir, - Borcumu qaytar! - deyir. - Pullananda qaytarram! Vurur zəng aram-aram. – Siz son misraları da bilirmişsiniz! - Uinston heyrətini gizlətmədi.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 229
– Elədir, son misraları da bilirəm. Məncə artıq getmək vaxtınızdır. Bir dəqiqə dayanın. Qoyun sizə də həb verim. Uinston ayağa qalxdı. O`Brayen əlini uzatdı. Uinston onun güclü əlinin təması nəticəsində ovcunun sümüklərinin necə şaqqıldadığını hiss etdi. Qapıya çatanda çevrilib arxaya baxdı. O`Brayen deyəsən artıq onun da mövcudluğunu unutmuşdu. Fikri başqa şeylərlə məşğul idi. Əlini teleekranın düyməsində saxlayıb gözləyirdi. Uinston arxada yaşıl abajurlu lampa ilə işıqlanan masanı, nitqyazarı, hər iki tərəfdə qalaqlanmış sənəd dolu qovluqları gördü. Pərdə bağlanmışdı. Uinston fikirləşdi ki, yarım dəqiqədən sonra O`Brayen Partiyanın mənafeyi naminə gördüyü yarımçıq qalmış işlərə qayıdacaq.
IX fəsil Uinston yorğunluqdan yapışqana dönmüşdü. Yapışqan lap yerinə düşən söz idi. Bu sözün ağlına haradan gəldiyini xatırlaya bilmirdi. Bədəni təkcə yapışqan kimi boş deyildi, həm də sanki şəffaflaşmışdı. Uinstona elə gəlirdi ki, əlini qaldırıb bir tərəfindən baxsa, o biri tərəfini görə bilər. Fasiləsiz əmək orqiyası bütün qanını içmiş, damarlarını qurutmuşdu. Yerində isə yalnız əsəblərdən, sümük və dəridən ibarət bir oyuq buraxıb getmişdi. Hissləri son dərəcə gərilmişdi. Kombinezonu çiyinlərini sürtürdü. Səki ayaqlarını yeyirdi. Hətta əlini açıb yummaq istəyəndə bütün əzələlərini gərməli olurdu. Beş gündə doxsan saatdan çox işləmişdi. Nazirlikdə hamı eyni vəziyyətdə olmuşdu. Artıq avral başa çatmışdı. Daha elə bir işi qalmamışdı. Sabah səhərə qədər heç bir Partiya tapşırığı yox idi. Vaxtının altı saatını gizli otaqlarında, qalan doqquz saatını isə evdə-yataqda keçirə bilərdi. Günorta günəşinin yandırıcı şüaları altında çirkli küçə ilə tələsmədən mister Çarrinqtonun dükanına tərəf gedirdi. Hərdənbir patrulların olub-olmadığını öyrənmək üçün ətrafına baxsa da, sövq-təbii ilə bu günorta üstü heç bir təhlükə ilə üzləşməyəcəyini hiss edirdi. Hər addım atanda əlindəki ağır portfel dizinə dəyirdi. Ağrı hissi yuxarıdan aşağı xəfif bir gizilti ilə ayağının dərisinə yayılırdı. Portfeldəki kitab idi. Onu altı gün əvvəl götürmüşdü. Amma bu altı gün ərzində kitabı nəinki oxumağa, heç arasını açıb baxmağa da imkan olmamışdı. Nifrət Həftəsinin altıncı günü - nümayişlər, nitqlər, çağırışlar, şərqilər, şüarlar, bayraqlar, filmlər, mum fiqurlar, təbil gurultuları, şeypur sədaları, asfalta zərblə çırpılan ayaq tappıltıları, tank tırtıllarının tükürpədici səsi, eskadrilyaların qulaq batıran uğultusu, top atəşlərinin parıltısı arxada qaldıqdan, neçə gündən bəri hamını bürümüş ictimai orqazm özünün ən yüksək nöqtəsinə çatdıqdan sonra, Avrasiyaya nifrətin yerə-göyə sığmadığı, tədbirin son saatlarında hamının gözü qarşısında dar ağacından asılan iki min nəfər Avrasiya müharibə canisini kütlənin diri-diri parçalamağa hazır dayandığı anda Okeaniyanın heç vaxt Avrasiya ilə müharibə vəziyyətində olmadığı elan edildi. Müharibə İstasiya ilə aparılırdı. Avrasiya isə müttəfiq sayılırdı. Siyasi kursun dəyişməsi ilə bağlı əvvəlcədən edilmiş xəbərdarlıqdan söhbət gedə bilməzdi. Sadəcə, gözlənilmədən, bir an içərisində düşmənin Avrasiya yox, İstasiya olması faktı aşkara çıxmışdı. Bu xəbər yayılanda Uinston Londonun mərkəzi meydanlarından birində keçirilən mitinqdə iştirak edirdi. Artıq gecə idi. İştirakçıların avazımış sifətləri və qırmızı bayraqlar zəif işığa qərq olmuşdu. Meydana bir neçə min adam toplaşmışdı. Onların arasında təxminən min nəfərə yaxın Kəşfiyyatçı geyimində məktəbli də vardı. Qırmızı qumaş çəkilmiş tribunada Daxili Partiyadan olan arıq, balacaboy, uzun qollu, iri və keçəl başının adda-budda yerlərindəki tüklər vız durmuş natiq çıxış edirdi. Nifrətdən qıvrılan cırtdan boylu adam əlinin biri ilə mikrafonun boğazından bərk-bərk yapışmışdı, iri sümüklü biləkləri olan o biri əli isə, qəzəblə başı üzərindəki havanı yumruqlayırdı. Onun reproduktorlardan metal cingiltisi ilə çıxan səsi saysız-hesabsız vəhşiliklər, qırğınlar, sürgünlər, soyğun və talanlar, qız və qadınların zorlanması, əsirlərə işgəncə verilməsi, mülki əhalinin bombardman edilməsi, təbliğati yalanlar, həyasız təcavüzkarlıq aktları, “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 230
xaincəsinə pozulmuş müqavilələr haqqında danışırdı. Bu səsə qulaq asarkən inanmamaq, ardınca isə qəzəbdən dəli olmamaq qeyri-mümkün idi. Hər neçə dəqiqədən bir meydanın müxtəlif səmtlərində kütlənin hiddəti özünün son həddinə çatırdı. Belə anlarda natiqin səsi eyni anda minlərlə insan boğazından çıxan və vəhşi heyvan nərəsini xatırladan qəzəbli bağırtılar içərisində eşidilməz olurdu. Ən tükürpədici çığırtılar məktəblilərin toplaşdıqları tərəfdən gəlirdi. Natiq iyirmi dəqiqəyə yaxın danışdı. Qəflətən Partiya işçilərindən biri tələsik addımlarla tribunaya yaxınlaşdı. Natiqin əlinə bükülü bir kağız dürtdü. Balacaboy kağızı açıb müqəddiməsiz-filansız oxumağa başladı. Onun səsində, davranışında, nitqinin məzmununda heç nə dəyişməmişdi. Sadəcə, adlar fərqli idi. Kütlənin arasından səssiz-səmirsiz bir razılıq dalğası keçdi. Okeaniya İstasiya ilə müharibə vəziyyətində imiş! Bir an sonra meydanda görünməmiş həyəcan yaşanırdı. Dörd bir tərəfə vurulmuş şüar və plakatların heç biri düz deyildi. Onların yarıdan çoxunda tamam yanlış şəkillər çəkilmişdi. Bu əsl təxribat idi. Qoldsteynin əlaltılarının işi idi. Plakatların divarlardan qoparıldığı, şüarların cırılıb ayaq altına töküldüyü həyəcanlı anlarda qarışıqlıq düşmüş, mitinqə ara verilmişdi. Sürətlə damlara dırmaşan, bacaların arasından asılmış transparantları qoparıb yerə tullayan Kəşfiyyatçılar dərnəyi üzvləri əsl cəsarət nümunəsi göstərirdilər. İki-üç dəqiqədən sonra hər şey sahmana düşmüşdü. Hələ də mikrofonun boğazından yapışan natiq isə, çiyinlərini qabağa verərək boş qalmış əli ilə havanı yumruqlayır, nəfəsini dərmədən ətrafa söz vulkanı püskürürdü. Bir neçə dəqiqədən sonra yeni ünvana nifrət yağdıran kütlənin intiqam bağırtıları meydanı titrədirdi. Nifrət davam edirdi, sadəcə, hədəf dəyişilmişdi. Meydanda cərəyan edən hadisələri yada salarkən Uinstonu ən çox heyrətləndirən natiqin cümlənin tən ortasında nəinki çıxışına ara vermədən, hətta sözlərin sırasını dəyişmədən böyük ustalıqla başqa mətləbə keçmək məharəti idi. Həmin anda özü tamam başqa məsələ ilə məşğul idi. Qarışıqlıq yarananda, camaat plakatları cırıb atmağa başlayanda heç sifətini görməyə macal tapmadığı bir nəfər yavaşca ciyinlərinə toxunub: “Bağışlayın, deyəsən portfelinizi yerə salmısınız”-demişdi. Uinston heç bir cavab vermədən fikri dağınıq halda portfeli almişdı. Yaxın günlərdə portfelindəkinə baxmaq imkanının olmayacağını yaxşı bilirdi. Mitinq sona çatanda saat iyirmi üç olsa da, baxmayaraq meydandan birbaşa Həqiqət Nazirliyinə qayıtmışdı. Digər əməkdaşlar da onun kimi iş yerinə dönmüşdülər. Teleekranın aramsız olaraq adamları işə qayıtmağa çağırmasına heç bir zərurət yox idi. Okeaniya İstasiya ilə müharibə edir. Okeaniya həmişə İstasiya ilə müharibə vəziyyətində olmuşdur. Son beş ildə meydana çıxan siyasi ədəbiyyatın böyük hissəsi artıq ələ gəlməyəcək dərəcədə köhnəlmişdir. Bütün növ məlumat və sənədlər, qəzetlər, kitablar, broşürlər, filmlər, disklər, fotoşəkillər ildırım sürəti ilə dəyişdirilməlidir. Hələlik rəsmi göstəriş olmasa da, Departament rəhbərlərinin bir həftə ərzində Avrasiya ilə müharibə, İstasiya ilə müttəfiqlik məsələsinin bütün izlərini həmişəlik yox etmək niyyətləri aydın görünürdü. İşin ucu-bucağı görünmürdü. Həm də həyata keçiriləcək proses heç vəhclə öz adı ilə adlandırıla bilməzdi. Sənədləşdirmə Departamentinin bütün əməkdaşları günün iyirmi dörd saatından on səkkiz saatını işdə keçirirdilər. Yalnız iki-üç, ən çoxu dörd saat dincəlmək olurdu. Zirzəmidən yataq dəstləri gətirib koridora düzmüşdülər. Təkərcikli arabalarda yeməkxanadan birbaşa kabinələrə buterbrod və “Qələbə” qəhvəsi daşıyırdılar. Uinston hər dəfə qısa müddətli istirahətə gedənə qədər masa üzərində heç bir sənədin qalmamsına çalışırdı. Lakin gözlərini güclə açıb bədənindəki ağrıları çətinliklə dəf edərək geri dönəndə boru şəkilli kağız qalaqlarının qar topası kimi masaya töküldüyünü, nitqyazarın üstünü örtdüyünü, hətta bir hissəsinin döşəməyə dağıldığını görürdü. Odur ki, təzədən işə başlamaq üçün ilk növbədə kağız qalaqlarını sahmana salmalı olurdu. Ən çətini görülən işin yaradıcı münasibət tələb etməsi idi. Bəzən sadəcə bir adın başqası ilə əvəz edilməsi bəs edirdi. Hadisələrlə bağlı iri həcmli məlumatlar isə, əksinə, böyük diqqət və yaradıcı fantaziya tələb edirdi. Müharibəni dünyanın bir hissəsindən başqa hissəsinə keçirmək üçün ən azı geniş, hərtərəfli coğrafi biliyə ehtiyac duyulurdu.
|