Yozma ish turlari: insho, bayon, diktant
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
harakatni tasvirlash.
Harakat tasvirini yaratish ham inshoning muhim turlaridan biridir. Bunday insholar bajarilgan, bajarilayotgan va bajariladigan ish-harakat mazmunini bayon qilishni talab etadi. Shu jihati bilan bunday insholar hikoya janriga yaqin turadi. Ammo bu insholarda tasviriylik hikoyaga qaraganda ustundir. Ilmiy insholarda harakatni tasvirlash uchun ko‘proq axborotdan foydalaniladi. Bunday matnlarda maslahat, tavsiya, ta’kid kabilar asosiy o‘rinni egallaydi. Badiiy insholarda ana shu harakatlarga badiiy bo‘yoq beriladi. O‘quvchi ba’zan hikoya usulidan foydalanib, o‘zining ichki kechinmalarini ham, bayon qilinayotgan fikrga munosabatini ham ifodalaydi. Harakat tasvirining murakkabligini hisobga olib, avvalo, ishni o‘quvchilarga tanish jarayonlarni tasvirlashdan boshlash maqsadga muvofiqdir. Shubhasiz, kichik yoshli o‘quvchilar dars tayyorlash, o‘yin, maktab atrofini ko‘kalamzorlashtirish, suzish kabi jarayonlarni tasvirlasalar, katta yoshli o‘quvchilar murakkab ishlab chiqarish jarayonini tasvirlaydilar. Harakat tasviriga oid insholarning muhim qismini reportajlar tashkil etadi. Biror kundalik voqea-hodisa, ishlarning borish tafsilotini dalillar, jonli tasvirlar asosida yorituvchi kichik badiiy asar reportaj sanaladi. Unda voqea sodir bo‘lgan joy, manzara, ishtirokchilar tasvirlanadi. 64 Ona tili mashg‘ulotlarida o‘quvchilarni kichik reportajlar tayyorlashga o‘rgatib borish lozim. Ular sport musobaqalari, xalq sayllari bayramlaridan olib boriladigan kichik reportajlar tayyorlashlari mumkin. Reportaj mavzusi o‘quvchilar tomonidan tanlansa, u yanada qiziqarli bo‘ladi. Tasviriy insholar ona tili mashg‘ulotlarida keng tarqalgan insho turlaridan biri bo‘lib, nutqni rivojlantirishda muhim o‘rin tutadi. O‘quvchilarning badiiy adabiyot ustida ishlashlari, hayotni, turmushni, tevarak-atrofni, odamlarni, hayvonot olamini doimiy ravishda sinchkovlik bilan kuzatishlari, o‘z taassurotlarini boyitib borishlari tasviriy insho yozishlari uchun qulay sharoit yaratadi. Tasviriy insholarning aksariyati ijodiy xarakterda bo‘ladi. Ijodiy tasviriy insholar yaratishda kishilarning turlicha tasvirini ifodalovchi ijobiy bo‘yoqli so‘zlar lug‘atini tuzish, sinfdoshining xatti-harakatini baholab maqola yozish kabi yozma topshiriqlar berilishi joizdir. Masalan, “Do‘stning tashqi qiyofasini tavsiflash”, “Men yaratgan bog‘”, “O‘zbekistonning yangi inshootlari” kabi mavzularda ijodiy- tasviriy insholar yozish mumkin. 4. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|