‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Sinf 
-
dars fizimi. 
Komenskiy o‘qituvchi butun sinf bilan 
jamoa bo‘lib ish olib borishini, ya’ni sinf - dars tizimida o‘qitishni 
olib borishni tavsiya etdi. Komenskiy sinf - dars tizimini ishlab 
chiqadi. Dars vaqtida o‘tgan darsni qaytarish, yangi mavzuni tu- 
shuntirish, mustahkamlash, uyga vazifa berish kerakligini ko‘rsa- 
tadi. Darsni rejalashtirish va olib borish to‘g‘risida ko‘rsatmalar 
beradi. Har bir darsning o‘z mavzusi va o‘z vazifasi bo‘lishini 
aytadi. o‘qituvchi o‘quvchilarning dars mashg‘ulotlarida faol 
qatnashishlarini ta’minlashi, kuzatib borishi, sinfda intizom 
saqlanishi kerakligini uqtiradi. o‘quv jarayonini tashkil qilishni
433

---

haddan tashqari oshirib yuborib, o ‘qituvchi bir vaqtda 300 o‘quvchi 
bilan dars olib borishi mumkin, deb hisobladi. 0 ‘qituvchi o‘ziga 
yaxshi o‘quvchini yordamchi qilib olishi mmnkinligini aytadi. U 
maktabda o‘quv yili va uni o‘quv choraklariga bo‘lish, ta’tillar 
berilishini kiritdi. 0 ‘quv kunini (ona tili maktabi da 4 soat, lotin 
maktabida 6 soat) belgilab berdi. o‘quvchilar maktabga bir vaqtda 
qabul qilinib, o‘qish kuzda (sentyabrda) boshlanishi kerak, deb 
hisobladi.
Komenskiy darslik qanday boiishi to‘g‘risida qimmatli fikrlar 
aytib, o‘z zamonasi uchun na’munali bo‘lgan bir necha darsliklar 
yozdi. 0 ‘zining nazariy fikrlarini darsliklarida amalga oshirdi. 
Darslikda o‘quv materiali yetarlicha bo‘lishi, qisqa, mazmunli, 
tushunarli, izchil berilishi kerak. Darslik oddiy, bolalarga tushunarli 
tilda yozilishi, rasmlarga boy bo‘lishi kerak. Darslikdagi material 
muntazam tartib bilan joylashtirilishi, bolalaming yoshiga qarab 
ravshan bayon etilishi shart, deydi. Bu fikrlami o‘zining 
“Tillar va
hamma fanlarning ochiq eshigi” 
va