“ZiyoMax” o’quv markazi web: ziyomax uz Tel

a) paydo bo’lish o’rniga ko’ra 
b) paydo bo’lish usuliga ko’ra 
c) tovush paychalarining ishtirokiga ko’ra 
d) ovozning miqdoriga ko’ra 
I. Paydo bo’lish o’rniga ko’ra undoshlar tasnifi 
1. Undosh tovushlar paydo bo’lish o’rniga ko’ra 3 ga bo’linadi 
a) lab undoshlari-b,m,p,v,f 
b) til undoshlari-d,t,z,s,j,sh,dj,ch,n,l,r -y- g,k,ng- q,g’,x 
c) bog’iz undoshlari-h 
2. Talaffuzda lab ishtirok etgan undoshlarga lab undoshlari deyiladi. 
3. Lab undoshlari o’z ichida 2 ga bo’linadi. 
a) lab-lab undoshlari- b,m,p 
b) lab tish undoshlari- v,f 
4. v undoshi asosan lab-tish tovush hisoblanadi – voqea, vaqt avtobus, passiv, aktiv 
Ayrim so’zlarda esa lab-lab talaffuz qilinishi mumkin- ov, haydov, saylov, o’quvchi, ravshan 
5. f  undoshi olinma(o’zlashma) so’zlarda uchraydi va lab- tish talaffuz qilinadi.- tafakkur, 
farq, furqat, fil. Sanoqli o’zbekcha so’zlarda lab-lab talaffuz qilinadi- uf, tuf, puf, ufla, pufla 
6. Tilning tish yoki tanglayga tegishidan hosil bo’lgan tovushlar til undoshlari deyiladi 
7. Til undoshlari tilning qaysi qismi harakatiga ko’ra o’z ichida 4 ga bo’linadi. 
a) til oldi undoshlari-d,t,z,s,j,sh,dj,ch,n,l,r 
b) til o’rta undoshlari – y 
c) til orqa ( sayoz til orqa)- g,k,ng 
d) chuqur til orqa undoshlari- q, g’, x 
8. O’pkadan chiqayotgan havoning bo’g’izda qisilishidan hosil bo’lgan tovushga bo’g’iz 
undoshi deyiladi.- h 
9. Undosh tovushlarning ushbu tasnifini qaysi nutq a’zolari ishtirok etishiga ko’ra deb ham 
berilishi mumkin. 
II. Paydo bo’lish usuliga ko’ra undoshlar tasnifi 
1. Undoshlar paydo bo’lish( aytilish) usuliga ko’ra 2 ga bo’linadi. 
a) portlovchi undoshlar 
b) sirg’aluvchi undoshlar 
2. Portlovchi undoshlarni talaffuz qilganda nutq a’zolari bir-biriga jipslashadi va havo oqimi 
ularning orasidan portlab o’tadi.-b,m,p---d,t,j,ch,n---g,k,ng---q 
3. Sirg’aluvchi undoshlarni talaffuz qilganda nutq a’zolari bir-biriga yaqinlashadi va havo 
oqimi ular orasidan sirg’alib o’tadi.-v,f---z,s,dj,sh,l,r,y---g’,x 

---