“ZiyoMax” o’quv markazi web: ziyomax uz Tel

“ZiyoMax” o’quv markazi web:ziyomax.uz Tel:[phone] @ziyomax.uz Umurov FERUZ Faxriddinovich 
4. ayrim undosh tovushlar paydo bo’lish usuliga ko’ra alohida xususiyatga ega bo’ladi. 
-m,n,ng- burun tovushlari bo’lib bularni talaffuz qilganda havo oqimining bir qismi burun 
bo’shlig’I orqali o’tadi. 
- l- yon tovush bo’lib uni talaffuz qilganda havo oqimi tilning ikki yonidan baravar siqg’alib 
o’tadi. 
-r- titroq tovushi bo’lib uni talaffuz qilganda havo oqimi tasirida tilning uchi titraydi. 
-j, ch-qorishiq portlovchilar yoki afrikatlar bo’lib bular asli ikki tovushning qo’shilishidan 
hosil bo’lgan ya’ni d+j=j , t+sh=ch 
 
III. Tovush paychalarining ishtirokiga ko’ra undoshlar tasnifi 
1. Undosh tovushlar tovush paychalarining ishtirokiga ko’ra 2 ga bo’linadi 
Tasnif 
1 2 3 4 
5 
6 
7 
8 
Jufti yo’qlari 
a) jarangli
ovoz+shovqin 
b v g d 
dj 
j 
 z 
g’ 
m, n, ng, l, r,y- jarangsiz
jufti yo’q 
b) jarangsiz
shovqin+0 
p f 
k t 
sh 
ch 
s 
x(q) 
q(x),h- jarangli jufti yo’q 
IV. Ovozning miqdoriga ko’ra undoshlar tasnifi 
1. Undosh tovushlar ovozning miqdoriga ko’ra(ovoz ishtirokiga ko’ra) 2 ga bo’linadi. 
a) sonorlar – m,n,ng,l,r -ovoz > shovqin 
b) shovqinlilar-b,p,v,f d,t,z,s,j,sh,dj,ch, -y- g,k- q,g’,x h ovoz < shovqin
2. Shovqinlilar o’z ichida 2 ga bo’linadi 
a) jarangli shovqinlilar-b,v,g,d,dj,j,z,g’,y
b) jarangsiz shovqinlilar-f,p,k,t,sh,ch,s,q,h,x 
3. jarangli shovqinlilarda shovqin ovozdan ustun bo’ladi. 
4. jarangsiz shovqinlilar faqat shovqindan iborat bo’ladi.