“ZiyoMax” o’quv markazi web: ziyomax uz Tel

---

“ZiyoMax” o’quv markazi web:ziyomax.uz Tel:[phone] @ziyomax.uz Umurov FERUZ Faxriddinovich 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

“ZiyoMax” o’quv markazi web:ziyomax.uz Tel:[phone] @ziyomax.uz Umurov FERUZ Faxriddinovich 
FONETIKA 
1. Fonetika tilshunoslikning mustaqil bo’limi bo’lib yunoncha so’zdan olingan fone- tovush, 
tika- quti yani tovushlar qutisi ma’nisini ifodalaydi. 
2. Og’zaki nutqning tovushlar tizimini o’rganadigan tilshunoslik bo’limiga fonetika deyiladi. 
3. Bu bo’limda nutq tovushlari ularning tasnifi, bo’g’in, urg’u, fonetik hodisalar va ularning 
turlari o’rganiladi. 
NUTQ TOVUSHLARI HAQIDA MA’LUMOT 
1. Ma’lumki tovushlar 2 xil bo’ladi: 
a) tabiiy tovushlari 
b) inson nutq tovushlari 
2. Tabiatdagi insondan tashqari paydo bo’lgan barcha tovushlar tabiiy tovushlar deyiladi. 
3. Inson nutq a’zolari harakati yordamida ma’lum maqsadda talaffuz qilingan tovushlar esa 
nutq tovushlari deyiladi.
4. Og’zaki nutqning eng kichik boshqa mayda bo’laklarga bo’linmaydigan qismiga nutq 
tovushlari deyiladi. 
5. Nutq tovushlarining 3 tomoni mavjud. 
a) Akustik tomoni- bunda tovushning balandligi, tezligi, miqdori, kuchi, tembri tushuniladi- 
Fizika fani bilan bog’liq 
b) Talaffuz tomoni- bu Fiziologiya bilan bog’liq 
c) Vazifaviy tomoni- bu Tilshunoslik bilan aloqador. Shuning uchun lingvistik belgi deb ham 
nomlanadi. 
6. Nutq tovushining asosiy vazifasi so’z ma’nolarini farqlashdir. 
M-n: qarz-qars - bunda ma’no farqlash uchun jarangli va jarangsiz undoshlar xizmat qilyapti 
7. Nutq tovushlari o’pkadan chiqayotgan havo oqimining og’iz bo’shlig’ida ma’lum bir 
to’siqqa uchrash uchramasligiga ko’ra ikkiga bo’linadi. 
a) unli tovushlar 
b) undosh tovushlar