Zoologiya uzb 2017. indd

Pingvinlar turkumi.
Pingvinlarning qanoti kalta va ingich-
ka bo‘lib, eshkakka aylangan. Oyoqlari tanasining keyingi qismiga 
birikkanligi uchun quruqlikda yurganida tanasini tik tutadi. Eshkak 
qanotlar yordamida ular soatiga 30 km tezlikda sho‘ng‘iy oladi. 
Antarktida, Tinch okean orollari, Avstraliya, Janubiy Amerika va 
Afrika sohillari 
da tarqalgan. Baliqlar va yirik qisqich 
baqasimonlar 
bilan oziqlanadi. Imperator pingvininining bo‘yi 120 sm, vazni 45 
kg keladi. Pingvinlar koloniya bo‘lib in quradi. Ular sovuqqa juda 
chidamli. Imperator pingvini qishda 60–70°C sovuqda tuxum qo‘yib, 
bola ochadi.
Sohil qushlari. 
Sohil qushlari suv havzalarining sayozliklari, sohil 
yaqini va botqoqliklarda oziqlanadi. Ko‘pchiligining bo‘yni va oyoq-
lari uzun bo‘ladi. Shuning uchun ular sayozliklarda va balchiqda 
yaxshi yuradi; tumshuqlari yordamida ozig‘ini oladi; lekin suvda 
suzolmaydi.
L a y l a k s i m o n l a r t u r k u m i. Laylaklar 
ancha yirik, oyoqlari va tumshug‘i uzun qushlar. Oq laylakning 
qanotlari keng va qora bo‘ladi. Uzun oyoqlari ularga balchiqda 
bemalol hara 
katlanishiga imkon beradi. Oq laylak yirik daraxt-
larning shoxlariga yoki eski binolarning tomiga uya quradi; baqa-
lar, sichqonlar, turli hasharotlar va kaltakesaklar bilan oziqlanadi. 
U juda foydali qush bo‘lgani va soni kamayib ketganligi uchun 
muhofaza qilinadi.
1. Suv qushlarining suv muhitiga moslanish xususiyatlari nimadan iborat?
2. Nima sababdan suv qushlarining patlari suvda ivib qolmaydi?
3. G‘ozsimonlar suv tubidagi balchiqdan oziq topishga qanday moslashgan?
4. Pingvinlar gavdasi qanday tuzilgan?
5. Sohil qushlarining tuzilishi yashash muhitiga qanday moslashgan?
6. Laylaklar qanday hayot kechiradi?
1. Pingvinlarning oyoqlari: 
2. G‘ozlarning erkagi va urg‘ochisi:
a) tananing keyingi qismida 
a) bir xil kattalikda;
joylashgan; 
b) bir xil rangda;
b) yo‘g‘on va uzun bo‘ladi; 
d) bir-biridan farq qilmaydi.
d) ingichka va kalta bo‘ladi. 

---

162
8.4. Qushlar sinfi
3. Laylaklarning uzun oyoqlari:
a) sayoz suvda chaqqon harakatlanishga yordam beradi;
b) balchiqda chaqqon harakatlanishga imkon beradi;
d) suv havzasining ichkarirog‘iga kirib borishga yordam beradi.
Qushlar va ularga xos xususiyatlarni juftlab yozing.
a) o‘rdaklar; 
1) qanoti kalta va ingichka;
b) g‘ozlar;
2) tumshug‘i chetida muguz plastinkalar bor;
d) pingvinlar; 
3) daraxt shoxiga uya quradi;
e) laylaklar.
4) balchiqni sizdirib oziqlanadi.