Xalqaro moliya munosabatlarida mamlakat valyuta siyosatining o’rni va ahamiyati

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA ORTA 
MAXSUS TALIM VAZIRLIGI 
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI 
SIRTQI FAKULTET 
Moliya-kredit kafedrasi 
“Moliya’’ fanidan 
 
KURS ISHI 
Bajardi: Burxonova M (SMMT96/21) 
Rahbar: Q.Chinqulov 
 
 
 
TOSHKENT-2023 
 

---

Mavzu:Valyuta siyosati va liberallashtirishning iqtisodiyotga ta'siri 
 
 
Reja: 
 
 
Kirish 
1. Valyuta siyosatining mohiyati va xususiyatlari
2. Valyuta siyosatining asosiy usullari va instrumentlari
3. Valyuta siyosatini liberallashtirishning O'zbekiston iqtisodiyotiga 
ta'siri 
Xulosa 
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati 
 
 

---

KIRISH 
Bozor iqtisodiyoti bilan bogliq jarayonlarni boshqarishda, milliy valyutaning 
xalqaro mavqeini belgilashda va mamlakatning joriy hamda kelajakdagi iqtisodiy 
munosabatlari tizimida valyuta siyosati muhim rol oynaydi. U kop qirrali bashorat 
(iqtisodiy rivojlanish barqarorligini taminlash, ishsizlikning oldini olish va 
inflyatsiyani jilovlash, tolov balansining aktivligini saqlab turish) muhiti 
hisoblangan iqtisodiy siyosatning asosini egallashda, etakchi orin egallaydi. 
Valyuta siyosatining shakli va orni, mamlakatning valyuta-iqtisodiy holati, jahon 
xojaligining evolyutsiyasi, jahon maydonidagi orni bilan aniqlanadi. 
Valyuta siyosati
- valyuta muammolarini hal etish boyicha qarorlar tayyorlash, 
qabul qilish va tadbiq etishdan iboratdir. Mamlakatlararo valyutani boshqarish 
tashkiloti bolib XVF hisoblanadi. 
Valyuta siyosati huquqiy jihatdan valyutaviy qonunlar asosida tartibga 
solinadi. Bularga huquqiy darajadagi chegaralarning ornatilishi, mamlakat 
ichkarisida 
va 
mamlakat 
tashqarisida 
valyuta 
qimmatliklari 
bilan 
boladigan munosabatlarni tartibga solish, yana valyutaviy muammolar boyicha ikki 
tomonlama va kop tomonlama, mamlakatlararo valyutaviy kelishuvlarni tuzish 
kiradi. 
Valyutani tartibga solishningbevosita yoli qonuniy hujjatlar va hukumatning ijro 
organlari 
orqali amalga 
oshirilishi 
hisoblansa, bilvosita yol 
bilan 
bozor 
agentlarining iqtisodiy harakatlanishiga, iqtisodiy usullar, xususan, valyuta-kredit 
usullari bilan tasir etiladi. 
Xalqaro tartibga solishda valyuta, kredit va moliya siyosati quyidagi sabablar 
bilan shakllangan: 
1. Milliy iqtisodiyotda valyuta, kredit va moliya munosabatlarining bir-biriga 
ozaro bogliqligi. 
2. Xojalik munosabatlarini erkinlashtirish sharoitida bozor va davlat 
boshqaruvining bozor tomon yuz tutishi. 
3. Jahon siyosiy va iqtisodiy maydonida asosiy kuch hisoblangan uchta asosiy

---

hamkorlik va qarama-qarshi markazlarning tashkil topishi: AQSh, Garbiy Evropa 
va Sharqiy Osiyo (Yaponiya, Xitoy, Koreya, Singapur, Malayziya). 
4. Jahondagi etakchi valyutalar, kredit va moliya bozorlari, yani suzib yuruvchi 
kurslar, foiz stavkalari, birja inqirozlari va boshqalar ozgarishining beqarorligi. 
5. Ichki milliy iqtisodiy siyosatning, shuningdek, valyuta, kredit, moliya, bir-
biriga ozaro bogliq bolmagan va ularning xalqaro xojalikdagi integratsiyalashuvi. 
Hududiy valyuta bozorlarning rivojlanishi bilan foiz stavkalarining muayyan 
turlari kopaymoqda. Masalan, LIBOR (London Interbank Offered Rete - LIBOR) - 
London banklararo mablaglarga taklif stavkasi yuzaga keldi va juda keng 
kuUanilmoqda. LIBOR ozida London banklarining bir-biriga ta'minlanmagan 
ssudalar (1 oydan 1 yilgacha) berishning ortacha foiz stavkasidir. LIBOR AQSH 
dollarida qollanilishi keng tarqalgan, lekin bu LIBORni boshqa evrovalyutalarda 
qollanilmasligini anglatmaydi. 
Xalqaro ssuda kapitallari bozorining rivojlanishi bilan LIBOR stavkasiga oxshash 
boshqa stavkalar paydo boldi: PIBOR (Parij), SIBOR (Singapur), NIBOR (Nyu-
York, Norvegiya), KUBOR (Kuvayt), LYuKSIBOR (Lyuksem-burg) va shu 
kabilar.