9-mavzu- tuproqlarni tarqalish qonuniyatlari. Reja

Chuqurligi, sm	Gumus foiz	Suvli so‘rimning rN
Umumiy tarkibi, quruq tuproqqa nisbatan, foiz
SiO2	R2O3	CaO	MgO
0-8 13-26 35-45 53-64 140-160	5,99 5,20 4,77 1,45 0,51	4,2 4,7 4,5 4,4 4,4	35,92 35,34 35,62 35,06 32,62	48,79 45,57 45,57 49,12 49,52	0,65 0,53 0,43 0,51 0,46	0,95 1,22 1,24 1,39 2,41

Sariq tuproqlar-sariq tuproqlar ham qizil tuproqlar singari iliq iqlimli nam subtropiklar sharoitida hosil bo‘ladi. Qizil tuproqlarga nisbatan sariq tuproqlarda kremnezyomning ko‘pligi (55-65 foiz) va oksidlarning keskin kamayishi (25-30 foiz) bilan xarakterli. Shu sababli sariq tuproqlar qizil tuproqlar kabi yorqin tusga ega emas. Sariq tuproqlarda podzollanish belgilari bo‘lganligidan, uning profili aniq ajralib turadigan gorizontlarga bo‘lingan. Tuproq gorizontlarining umumiy qalinligi 30-40 sm dan 60-70 sm gacha.. Unda quyidagi gorizontlar ajratiladi:A₀-o‘rmon to‘shamasi(3-4 sm), A₁ – gumusli gorizont, och bo‘zg‘ish, uvoqli yoki uvoqli yong‘oqsimon, og‘ir qumoqli va zichlangan; A₂-noaniq podzollashgan gorizont, qo‘ng‘ir bo‘zg‘ish, sariq-malla tusli, strukturasi uncha yaxshi ifodalanmagan, qumoq zichlangan , V – illyuvial gorizont och sariq, temir-marganes dog‘lari bor, uvoqli-prizmatik strukturali, zich qumoq, S- tuproq paydo qiluvchi ona jinsi, rangi bir xil emas, ko‘pincha sarg‘ish-to‘q sariq, temir-marganes konkresiyalari aralashgan.
Sariq tuproqlarning umumiy kimyoviy tarkibida qizil tuproqlarga nisbatan SiO₂ ko‘p (64-66 foiz)bo‘lishi xarakterli. Sariq tuproqda gumus 4-5, ba’zan 10 foizga qadar, azot 0,2-0,4 foiz bo‘ladi. Tuproqning pastki qatlamlarida gumus va azot miqdori keskin kamayadi. Singdirilgan asoslar tarkibida kalsiy ko‘p (singdirish sig‘imiga nisbatan 60-80 foiz), magniy va vodorod ham ishtirok etadi . Tuproq eritmasining reaksiyasi kuchsiz kislotali (pH 5-6). Sariq tuproqning fizik xossalari qizil tuproqlarga nisbatan ancha yomon. Ayniqsa, podzollashgan sariq va podzollashgan sariq gleyli tuproqlarning unumdorligi juda past.