Azərbaycan Tibb Universiteti

Pirogen maddələrin təsnifatı

• İnfeksion pirogen amillər: bakteriya; virus; göbələk.
• Qeyri-infeksion pirogenlər: toxumaların mexaniki zədələnmələri, nekroz zamanı, qanköçürmələr və bədxassəli şişlərin metastazları əlaqədarvə s.
• Təbii pirogen maddələr
• Süni pirogen maddələr: bakteriya toksinlərindən alınır və müalicə məqsədilə tətbiq olunur (piroterapiya)
• Ekzogen (birincili) pirogen maddələr: Bakteriya divarının lipopolisaxaridləri, viruslar, göbələklər, sintetik pirogenlər
• Endogen (ikincili) pirogen maddələr: IL-1, IL-6, IL-8, TNF-α, IFN-γ. Mənbəyi: qranulositlər, aqranulositlər və s.

Termorequlyasiya mərkəzi

• Termorequlyasiya mərkəzi hipotalamusun ön (preoptik sahə) və arxa (dorso- və ventromedial nüvələr) nahiyələrində yerləşir.
• Funksional xüsusiyyətlərinə görə burada 4 qrup neyronlar ayırd edilir:
• "termostat" neyronları – termohəssas neyronlar qrupu olub, hipotalamusdan keçən qanın temperaturu haqqında məlumatı qəbul edir.
• temperaturu "müəyyənləşdirici mərkəz”in neyronları – bu neyronlar qrupu termohəssas deyil, əsas vəzifəsi orqanizmin temperatur homeostazını (proqramlaşdırılmış temperatur səviyyəsi) sabit saxlamaqdır.
• istilikyaranma mərkəzinin neyronları – hipotalamusun arxa şöbəsində yerləşir.
• istilikvermə mərkəzinin neyronları – hipotalamusun ön şöbəsində (preoptik sahədə) yerləşir.

Qızdırmanın patogenezi

Ekzogen pirogenlər
Faqositlər
Endogen pirogenlər
Temperatur tənzimi mərkəzi
S-AMF
Müəyyənləşdirici mərkəz(istilikyaranma və istilikvermə mərkəzinə ötürür)
Qızdırma

Qızdırmanın mərhələləri

temperaturun yüksəlməsi (st. incrementi)
temperaturun yüksək səviyyədə qalması (st. fastigi)
temperaturun enməsi (st. decrementi)