Biokimyo laboratoriyasida texnika xavfsizligi qoidalari

tajriba	0,2 M Na2 HPO4 miqdori (ml hisobida)	0,1 M limon kislota miqdori (ml hisobida)	Aralashmaning pH qiymati	0,5 % kraxmal ning 1% li natriy xloriddagi eritma sining miqdori	100 marta suyul tirilgan so’lak miqdori
Yod bilan reak tsiya natijasida hosil bo’lgan rang
1.	0,58	0,42	5,6	10 tomchi	10 tomchi
2.	0,63	0,37	6,0	10 tomchi	10 tomchi
3.	0,69	0,31	6,4	10 tomchi	10 tomchi
4.	0,77	0,23	6,8	10 tomchi	10 tomchi
5.	0,87	0,13	7,2	10 tomchi	10 tomchi
6.	0,94	0,06	7,6	10 tomchi	10 tomchi
7.	0,97	0,08	8,0	10 tomchi	10 tomchi

Nazorat uchun savollar:

2. 
   Ferment faolligiga pH ning ta’siri deganda nimani tushunasiz ?
   
3. 
   Fermentning pH optimumi deb nimaga aytiladi ?
   

3. Ferment faollgining pH ga bog’liqligini tushuntiring ?
IX. LABORATORIYА ISHI
Mavzu: Katalaza fermentining faolligini aniqlash -2 soat
Katalaza fermenti ta'sirida gidroperoksid suv va molekulyar kislorodga parchalanadi.
2Н₂О₂  2Н₂О + О₂
Katalaza odam va hayvonlarning turli to‘qima va biologik suyuqliklarida bo‘ladi. Xususan u qon va jigarda ko‘pdir. Organizmda oksidlanish jarayonlari natijasida hosil bo‘ladigan gidroperoksid katalaza ta'sirida parchalanib turadi.
Biologik suyuqlik va to’qimalardagi katalazani ochish va uning miqdorini aniqlash ma'lum klinik ahamiyatga egadir.
Kerakli asbob va reaktivlar: shtativ, probirkalar, 0,3-0,5 g jigar, chinni havonchai, distillangan suv, gidroperoksid, gaz gorelkasi.
Ishning bajarilishi.
Katalaza reaksiyasi. Taxminan 0,3-0,5 g jigar chinni havonchada 1-2 ml suv bilan eziladi. Ezilgan jigar ekstraktini probirkaga solib, 8-10 ml suv bilan suyultiriladi. Uning ustiga probirka liq to‘lguncha gidroperoksid olib, tezda probirkaning og‘zini bosh barmoq bilan berkitib, stakandagi suvga solinadi, so‘ng barmoq olinadi. Natijada katalaza ta'sirida gidroperoksidning parchalanishidan ajralgan kislorod probirkaga to‘planadi. Shundan keyin probirkaning og‘zini barmoq bilan berkitib, suvdan olinadi. Keyin uchi yonib cho‘g‘langan tutantiriq probirkaga tushiriladi, shunda tutantiriq yonadi.
Cho‘g‘langan tutantiriqning yonishi probirkada kislorod to‘planganligini ko‘rsatadi.


Nazorat uchun savollar:
1. Katalazaning umimiy xusisiyatlarini tushintiring?
2. Katalaza fermenti qanday usul bilan aniqlanadi?


X - LABORATORIYA ISHLARI.
Mavzu: Monosaxaridlarga xos sifat reaktsiyalari-2 soat.
Monosaxaridlar kristall tuzilgan, shirin mazali, suvda yaxshi eriydigan moddalardir. Aksariyat monosaxaridlar CnH₂nOn formula bilan ifodalanadi. Shunga ko’ra ular C va O atomining soniga qarab bir necha guruhga bo’linadi: biozalar- C₂H₂O₂, triozalar- C₃H₆O₃, tetrozalar- C₄H₈O₄, pentozalar- C₅H₁₀O₅, geksozalar- C₆H₁₂O₆, geptozalar- C₇H₁₄O₇ va hokazolar.
Monosaxaridlar molekulasida bir vaqtning o’zida gidroksogruppa yoki keton gruppalari bo’ladi. Shu sababli ular ichki poluatsetallar hosil qilib, ochiq zanjirli va tsiklik ko’rinishlarda uchraydi.
Monosaxaridlarning tsiklik ko’rinishdagi poluatsetal yoki glyukozid gidroksogruppa molekuladagi boshqa gidroksogruppalardan farq qiladi, ular fazoviy joylashuviga qarab - va - ko’rinishga ega bo’ladi.
Monosaxaridlar molekulasida erkin aldegid gruppa bo’lganligi uchun ular qaytaruvchi xossasiga ega. Ularning shu xossasidan foydalanib, biologik ob’ektlardagi shakar sifat va miqdoriy jihatdan aniqlanadi. Quyida monosaxaridlarning sifat va miqdoriy jihatdan hamda ularning qaytaruvchanligiga doir tajribalarni ko’rib chiqamiz.
1-tajriba. Kumush oyna reaktsiyasi.
Oyna reaktsiyasida kumush gidroksid hisobiga aldozalarning aldegid turkumi oksidlanib, tegishli kislota hosil qiladi. Kumush gidroksidi esa erkin kumushgacha qaytariladi. Ajralgan kumush probirka devorlariga o’rnashib oyna hosil qiladi.