Delphi tilida

8.3.Ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish 

Ma’lumotlar bazasini (MB) ishlab chiqish (loyihalash)ning asosiy

maqsadi uning mantiqiy tuzilishini a i aniqlashdan iboratdir. MBni ishlab
chiqish predmet sohasini tavsiflash asosida amalga oshiriladi. Bu 
tavsiflash MBga kiruvchi hamma ma’lumotlami o‘z ichiga oluvchi
hujjatlar majmuini va predmet sohasini ifodalovchi obyekt va 
jarayonlar haqidagi boshqa ma’lumotlami o‘z ichiga oladi. 
MBniyaratishni loyihalashdanboshlash lozim. Loyihalash natijasida
relatsion bazaning tuzilishi, ya’ni relatsion jadvallar tarkibi, ulaming 
tuzilishi va mantiqiy aloqadorligi aniqlanadi. Relatsion jadvalning 
tuzilishi esa uning ustunlari tarkibi, ularning ketma-ketligi, ustun 
ma’lumotlarining turi va olchami. shuningdek, jadval kaliti bilan 
aniqlanadi. 

Predmet sohasini tahlil qilish 

Ixtiyoriy tipdagi MBni loyihalashtirishning birinchi bosqichi 

predmet sohasini aniqlash bo‘lib. u axborot tuzilmasini (konseptual 
sxemalar) tuzish bilan yakunlanadi. Bu bosqichda foydalanuvchining 
so‘rovlari tahlil qilinadi, axborot obyektlari va uning xarakteris-tikalari
tanlanadi, hamda o‘tkazilgan tahlil asosida predmet sohasi 
tuzilmalashtiriladi. Predmet sohasini tahlil qilish umumiy bosqich 
bo‘lib. MB ishlashini amalga oshiradigan dasturiyva texnik vositalarga
bog‘liq emas. 
Predmet sohasini tahlil qilishni uch pog‘onaga bolish maqsadga 
muvofiq: 

230 

Ishlab chiqarilayotgan MBga foydalanuvchilarning talablari 
so‘rovlar bilan ularning intensivligi ko‘rsatilgan ro‘yxat va 
ma’lumotlaming hajmidan iborat. MBni ishlab chiqamvchilar bu 
ma’lumotlarni uning bolajak foydalanuvchilari bilan suhbat o‘tka- 
zish natijasida aniqlaydilar. Shu yerda axborotlarni kiritishga, yangi- 
lashga va o‘zgartirishga bolgan talablar ham aniqlanadi. Mavjud va 
perespektiv tadbiqlami tahlil qilish natijasida foydalanuvchilar talablari
aniqlashtiriladi va toldiriladi. 
Turli predmet sohalarini tahlil qilishda so‘rovnomaning taxminiy 
tarkibini quramiz: