Dərslik Bakı Dövlət Universitetinin və digər ali məktəblərin müəllim və

çanaq 
adlanan könüllü 
natural vergi qoyuldu. 1922-ci ilin mayın 3-də Azərbaycan kəndində də 
ərzaq 
vergisi 
tətbiq olundu. Ərzaq vergisinin tətbiqi Azərbaycan kəndlisinin 
vəziyyətini xeyli yüngülləşdirdi. Kəndli bu vergini ödəyəndən sonra ixtiyarında 
qalan məhsulu sərbəst şəkildə bazarda sata bilərdi. 
Yeni iqtisadi siyasət Azərbaycanda əkin sahələrinin fəlakətli şəkildə 
azalması prosesini dayandırdı, taxıl istehsalı ildən - ilə çoxalmağa başladı. 
Şəhərlə kənd arasında əlaqələr genişləndi, ölkədə ticarət canlandı. 
Yeni iqtisadi siyasətin tələblərinə uyğun olaraq sənaye sahəsində xüsusi 
ümumdövlət əhəmiyyətli müəssisələri çıxmaqla, 60-a qədər yüngül və 
292 

---

yeyinti sənaye müəssisəsi 1921-ci ildə 
xüsusi sahibkarlara 
icarəyə verildi. 
Azərbaycan Neft Komitəsinə 
("Azəmeft") 1921-ci ildə xaricdən neft 
avadanlıqları gətirilməsi, neft və neft məhsullarının xaricdə satışı sahəsində 
sərbəstlik verildi. Ali Xalq Təsərrüfatı Şurasına tabe olan bir çox sənaye 
müəssisələri təsərrüfat hesabına keçirildi. 
Yeni iqtisadi siyasətin tətbiqi nəticəsində Azərbaycan iqtisadiyyatında 
müəyyən canlanma baş verdi. Azərbaycan kəndində müəyyən iqtisadi 
sərbəstlikdən yararlanan ortabab və varlı kəndli - qolçomaq təsərrüfatlannın 
xüsusi çəkisi xeyli artdı. Özünü fəhlə - kəndli hökuməti adlandıran sovet 
hakimiyyəti burjuaziyanın və istismarçı siniflərin güclənərək dövlət üçün 
təhlükəyə çevrilməsini bəhanə gətirərək 1927-ci ildə yeni iqtisadi siyasətdən 
imtina etdi. 
Sənaveləsdirnw xəttinin həyata kecirilməsL
1925-ci ilin dekabnnda 
SSRİ-də 
sosialistcəsinə sənayeləşdirmə xətti 
elan edildi. Məqsəd SSRİ-nin 
dünyanın qabaqcıl ölkələrindən iqtisadi və texniki cəhətdən geriliyini aradan 
qaldırmaqdan, müasir və yeni sənaye sahələri yaratmaqdan ibarət idi. 1926-cı 
ilin mayında hazırlanan "Azərbaycan SSR-nin sənayeləşdirilməsinin beşillik 
inkişaf proqramf'nda ilk növbədə