Амин Бабайев, Вцгар Бабайев

Torpağın laydırsız üsulla becərilməsinin nəticələri 
  Torpağın canlanması: soxulcan və mikroorqanizmlərin fəaliyyəti nəticəsində 
torpaq böyük dərinlikdə humusla zənginləşir 
və hava ilə doydurulur.  
  Torpağın yumşaldılması  nəticəsində su ona 
asan keçərək turşuluğu normal səviyyəyə 
çatdırır; su üzündə mineral elementləri həll 
edərək onları bitkilər üçün mənimsənilən 
formaya salır.  
  Yaxşı havalanma nəticəsində torpaq qışda 
hədsiz soyumur, yayda isə hədsiz isinmir. 
  Torpaq suyu daha çox hopdurur və beləliklə, 
orada böyük miqdarda yağış sularının eht-
iyatı yaranır, nəmliyin sürətlə buxarlanması 
baş vermir. Gecə şehi bitki örtüyü tərəfindən 
udularaq sonrakı istifadə üçün saxlanılır. 
  Qurumuş köklər bitki və mikroorqanizmlər 
üçün qida mənbəyinə çevrilir və torpaqda 
keçidlər və boşluqlar yaradırlar. Eyni 
zamanda qurumuş köklər parçalanaraq 
torpağı azotla zənginləşdirir. 

---

 
141
  Sonralar əkilmiş birillik və çoxillik bitkilərin köklərinin torpağa asan işləməsi 
təmin olunur. 
  Yenidən dağıdıcı becərmə üsullarının istifadə edilməsi və bütün canlıları məhv 
edən kimyəvi maddələrin torpağa verilməsi  şərti ilə burada özünübərpaetmə 
prosesi fəallaşır.   
Torpağın ekotəsərrüfatçılıq şəraitində istifadə olunması istiqamətində Yaponiya 
fermeri, Nobel mükafatı laureatı Masanobu Fukuokanın təcrübəsi hal-hazırda bütün 
dünyada yayılmaqdadır.  
Masanobu Fukuokanın əsas ideyası ondan ibarətdir ki, növbəti bitki sələf bitki 
yetişən zaman səpilir. Bu zaman müntəzəm mulçalama  (sürünən üçyarpaq), eləcə də 
payızlıq və yazlıq bitkilərin istifadəsi ilə ikiqat əkinlər prinsipi tətbiq edilir. 
Çəltiyin becərilməsi üçün ayrılmış sahə  əvvəlcə hamarlanmalı  və onun dövrə-
sində çox da hündür olmayan bənd (suyu saxlayan qurğu) qurulur ki, torpağın üzərini 
yay vaxtı 5 sm-ə qədər su altında saxlamaq mümkün olsun. 
Hamarlanmadan və ya torpağın hazırlanmasından sonra onun üzərinə əhəng və ya 
dolomit səpilir, suvarma aparılır və beləliklə, torpaq payız səpininə yararlı hala 
salınır. 
Bu sistemin müxtəlif bitkilərin becərilməsi zamanı  necə işlək olmasını göstər-
mək üçün gəlin eyni vaxtda bir neçə sahəyə baxış keçirək. 
Payızda bitkilər aşağıdakı qaydada səpilir: 
I sahə: Çəltik, sürünən üçyarpaq, çovdar. 
II sahə: Çəltik, sürünən üçyarpaq, arpa. 
III sahə: Çəltik, sürünən üçyarpaq, darı. 
IV sahə: Çəltik, sürünən üçyarpaq, payızlıq buğda. 
V sahə: Çəltik, sürünən üçyarpaq, yulaf.