Fənn: Sosial pedaqogika Fənn müəllimi: Nahidə Cəfərova İxtisas

Mövzu 6: Sosial pedaqoji proses 
Plan: 
1. Sosial pedaqoji prosesin mahiyyət quruluş,mərhələləri 
2. Sosial pedaqoji fəaliyyətin idarə edilməsi 
İnsanın sosiallaşması anadan olandan başlayıb bütün ömrü boyu 
davam edir. Proses latın sözü olub Proqesus- irəliyə ötüb keçmək, 
irəliləmək deməkdir. Bu anlayış elmi ədəbiyyatda vəziyyətlərin ardıcıl 
növbələşməsi fasiləsiz hərəkətləri əks etdirən vahid inkişaf 
mərhələlərinin qanunauyğun şəkildə bir-birinə ardıcıl şəkildə gəlməsi sı 
əlaqədədir kimi izah olunur. 
Muasir pedaqoji proses ədəbiyyatda proses sözü pedaqoji proses kimi 
öyrənilir. Lakin pedaqoji proses mahiyyətinə vahid yanaşma tərzi 
yoxdur. 
Tipik olaraq aşağıdakılara görə aid etmək olar. 
1. Pedaqoji proses elə prosesdirki burada müəllimin fəaliyyəti şagirdin 
keyfiyyətlərinə çevrilir. 
2. Pdaqoji proses məqsədə yönəlmiş məzmunca dolğun və xüsusi təşkil 
olunmuş pedaqoji fəaliyyətin təsiri və tərbiyəçilərin aparıcı istiqamət 
verici roli ilə fəal həyat fəaliyyəti nəticəsində onların özünün 
düşünməsidir. 
3. Tədris müəssələrində ümum təhsil və ya texniki peşeə məktəblərində 
həyata keçirilən bütün təlim, tərbiyə təhsil və inkişaf məsələləri bütün 
pedaqoji prosesə aiddir. 
4. Qarşıya qoyulmuş məqəsədə çatmaq üçün müəllimlərlə şagirdilərin 
qarşılıqlı təsirinə pedaqoji proses deyilir. 
Pedaqoji proses anlayışı Kopten tərəfindən elmə gətirilmişdir.(1849-
1920) və mahiyyəti, məzmunu pedaqoji proses (1904) əsərində izah 
etmişdir.Müəllif pedaqoji prosesi şəxsiyyətin daxili qüvvələri hesabına 
özünü inkişafı əsasında sosial idealara uyğun hər tərəfli təkmilləşməsi 
kimibaşa düşür və bunu daxili və xarici- sosial pedaqoji proses sözü 
qedy edilir. 
Daxili pedaqoji proses: a) insanın inkişafını ümumi mənzərsini yəni 
onun sosial pedaqoji prosesin inkişafını necə baş verməsini əks etdirir. 
b) tipik qrupa aid olan insanın inkişafına özünə məxsusluğu(eşitmə, 
görmə psixi inkişafdan qalan) onun təşkil tərbiyəsini əks etdirir. 
c) konkret insanın inkişafı təlimi və tərbiyəsi onun fərdiyəçilik 
keyfiyyətləri, xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla əks etdirir. 

---

Xarici pedaqoji proses: a) insanın bütövlükdə tərbiyəsi prosesi olub 
(yenidən tərbiyəyə düzəliş vəşs) xüsusi pedaqoji məsələlərin həllinə 
yönəlir. b) müəyyən kontryolu insanların (məs:psixi inkişafında probelm 
olunan uşaqlar, çətin tərbiyə olunan uşaqlar xüsusi tərbiyəsi məsələ həlli 
prosesi əks etdirilir. c) konret insanın tərbiyəsi prosesi olub müəyyən 
tərbiyəvi məsələlərin həllini tərbiyə işinin xüsusi texnologiyasını həyata 
keçirilməsini tələb edir. 
Sosial pedaqoji proses- sosial işçi və müştərinin ( yəni sosial pedaqoji 
prosesin yönəldiyi insan) qarşılıqlı təsiri olub, mühitin xüsusi və təbii 
şəraitlərindən pedaqoji vasitələrlə müştərinin sosial problemlərin həllinə 
yönəlir 
Sosial pedaqoji proesin əsas tərkib hissələri bunlardır. 
1. Daxili sosial pedaqoji proses-istənilən pedaqoji proses onun inikşaf 
mərhələsində təcrübə göstərir ki, onun əlaməti uyğun sosial pedaqoji 
təzahürdə baş verir.Şəxsiyyətin yaş,keyfiyyət və ya kəmiyyət 
dəyişiliyidir. 
2. Xarici sosial pedaqoji proses- daxili imkanların səmərəliliyi çox 
zaman sosial pedaqoji müəyyən edilir. O sosial işçilərin peşəkar 
fəaliyyətində müəyyən məqsədin daha səmərəli, sürətli əldə olunmasına 
kömək edirş Sosial pedaqoji məqsədin tərbiyə olmaqla sosial işçinin 
qarşılıqlı təhsilə can artmasına nail olmaqdır. 

---