İlahiyyat faküLTӘSİNİn elmi MӘcmuәSİ


 KUR’AN-I KERİM’İN BAŞKA DİLLERDEKİ TERCÜMELERİ



Yüklə 3,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/36
tarix21.04.2017
ölçüsü3,47 Mb.
#15086
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   36

 

3. KUR’AN-I KERİM’İN BAŞKA DİLLERDEKİ TERCÜMELERİ 

Yukarıda  Kur’an’ın  evrensel  olma  özelliğine  temas  etmiş,  tüm  insanlığa 

gönderilmiş  bir  kitap  olduğunu  vurgulamıştık.  Araplardan  başka  Kur’an’ın  hitap 

ettiği  Arap  olmayanlar  da  Kur’an’ı  anlamak  hakkına  sahiptirler.  Bu  anlamda  en 

büyük  kolaylık  ise  Kur’an’ın  kendi  dillerine  yapılmış  olan  çevirileridir.  Genel 

kabule  göre,  Kur’an-ı  Kerim’in  tercüme  edilmesinin  başlangıç  tarihi  Peygam-

ber’imiz  (s.a.s)  zamanında  İslam’a  davet  mektupları  ile  başlamıştır.  Daha  sonraki 

dönemlerde  Selman  el-Farisi’nin  Fatiha  suresini  Farsça’ya  çevirmesinden  başka 

Kur’an’ın tercümesine dair herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Bözürk b. Şehriyar’ın 

“Acaibu’l-Hind ve’s-Sind”  adlı  eserinde  verdiği bilgiye göre, Kur’an  ilk kez Hicri 

270  yıllarında  Sindçe’ye  veya  Multanice’ye  çevrilmiştir.  Guidi’ye  göre  ise,  ilk 

Kur’an  tercümesi  Berberice’ye  Hicri  127  yılında  yapılmıştır.

30

  Daha  sonraki 



dönemlerde Kur’an tercümelerine kısmen rastlanmaktadır. Martin Lüther’in (1483-

1546) 1521 yılında Wittenberg Kilisesi’ne protesto amaçlı 95 maddelik bir bildiriyi 

asarak,  dinde  reform  istemesi  ve  1789  Fransız  İhtilali’inden  sonra  ulus/nation 

kavramının ortaya çıkması İslam Dünyası’nda da  etkilerini gösterdi. Bundan sonra 

Kur’an’ın  farklı  milletler  tarafından  anlaşılmasının  gerekliliği  öne  sürülerek  çok 

sayıda çeviriler yapıldı. 



 

 

                                                                                                                              

27

 Enes, İbn Malik (h.179) el-Müdevvenetü’l-Kübra, I-VI, Daru Sadir, Beyrut, I, s. 62-64. 



28

  İbn  Kudame  Makdisi’l-Cemmailiyyi’d-Dimaşkiyyi’s-Salihiyyi’l-Hanbeli,  Muvaffekuddin 

Ebi Muhammed Abdillah b. Ahmed b. Muhammed (h. 541-620), el-Muğni, 4. Baskı, I-XV, 

thk:  Dr.  Abdullah  b.  Abdulmuhsin  et-Türki,  Dr.  Abdulfettah  Muhammed  el-Hulv,  Deru 

Alemi’l-Kütübi, Riyad, h.1419/m.1999, III, s. 158-160.  

29

  Serahsi, eş-Şemseddin,  Kitabu’l-Mebsut, 2. Baskı, I-XXX, Daru’l-Ma’rife, Beyrut, Ty. I, 



s. 36-37. 

30

 Aydar, Hidayet, Kur’an’i-Kerim’in Tercümesi Meselesi, s. 91. 



 Röya ALİYEVA 

238 


3.1. Doğu Dillerine Yapılan Tercümeler 

İslam Hilafeti çok kısa bir sürede üç kıtaya yayılmış, İslami fetihler Doğu’dan 

Çin’e, Batı’dan İspanya’ya kadar olan geniş bir coğrafi alanı egemenliğine almıştır. 

Nitekim İslam’ın bu topraklarda tebliğ  edilmesi,  Kur’an’ın buradakı  halklara  kendi 

dillerinde anlatılması ile başlamıştır. İlk dönem çevirileri de bunun için yazılı değil, 

sözlü çeviriler şeklindeydi. Daha sonrakı dönemlerde ise, Kur’an’ın yazılı çevirile-

rine rastlamaktayız. 

 

3.1.1. Fars Diline Yapılmış Çeviriler 

Kur’an-ı  Kerim  ilk  olarak  Fars  diline  çevrilmiştir.  Samanoğullarından  Mansur 

bin  Nuh  (350-365/961-976)  tarafından  teşkil  edilen  bir  kurulca  Kur’an-ı  Kerim’in 

Farsça’ya  çevrildiği  bilinmektedir.

31

  Hala  birer  nüshası  Ayasofya  ve  Drezden 



Kütüphaneleri’nde bulunan bu çeviri Taberi’nin tefsiri esas alınarak yapılmıştır. Bu 

tercüme sonra yapılmış ister Farsça, isterse de, Türkçe ilk dönem çevirilerine kaynak 

ve  model  olmuştur.  Bu  çeviriden  başka  Hoca  Abdullah  Ensari  520/1126,  Şah 

Veliyyullah  ed-Dihlevi  1150/1737  tarihinde  Kur’an’ın  Farsça’ya  çevirisini 

tamamlamışlardır. Ed-Dihlevi’in “Fethu’r-Rahman” isimli bu çevirisi Hindistan’da 

yapılmış  olan  ilk  Kur’an’ın  çevirisi  olma  özelliğine  sahiptir.

32

  Surabadi,  Zahidi, 



İsfarani,  Şirazlı  Sa’di,  Rıza  Muhammed  Pesened  de  Kur’an’ı  Farsça’ya  çeviren 

isimlerdendir. 



 

3.1.2. Türkçe’ye Yapılmış Olan Çeviriler 

Kur’an-ı  Kerim’in  çevirisinin  yapıldığı  en  eski  (IV.-V./X.-XI.)  dillerden  birisi 

de Türk dilidir. Zeki Velidi Togan’a göre, Kur’an’ın Türkçe’ye ilk kez çevrisi miladi 

XI.  yüzyılın  başlarında  yapılmışdır.  Togan,  mütercimlerin  belki  de  Mansur  b. 

Nuh’un kurulundaki Türk alimler olduğunu kaydetmektedir.

33

 M. Fuad Köprülü ise, 



ilk  tercümenin  Kur’an’ın  Farsça’ya  çevirisinden  yaklaşık  bir  asır  sonra  h.  IV. 

yüzyılın  sonunda  veya  V.  Yüzyılın  başında  Batı  Türkistan’da  yapıldığı 

                                                 

31

Şeker,  Mehmet,  İslam  Tarihinde  Kur’an-ı  Kerim’in  Türkçe’ye  İlk  Çevirileri,  Kur’an 



Mealleri  Sempozyumu  –eleştiriler  ve  öneriler-  24-26  Nisan  2003  İzmir,  Dianet  İşleri 

Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2007, s. 15. 

32

 Durmuş, Zülfikar, Kur’an’ın Türkçe Tercümeleri, s. 91. 



33

  Togan,  Zeki  Velidi,  Londra  ve  Tahran’daki  İslami  Yazmalardan  Bazılarına  Dair,  İslam 

Tetkikleri  Enstitüsü  Dergisi,  İstanbul  Üniversitesi  Edebiyat  Fakültesi  Yayınları,  İstanbul, 

1959-60 C. III, s.135. 



Kur’an-ı Kerim’in tercümesi meselesi ve meal tarihi  

239 


görüşündedir.

34

  Selçuklu  dönemine  ait  Türkçe  Kur’an  çevirilerine  henüz 



raslanmamıştır. Bunun sebebi ise ilim dili olan Arapça ve sanat dili olan Farsça’nın 

Türkçe’ye  hakimiyetinin  olmasıdır.  Türkçe  olan  büyük  tefsirlerin  ise  Osmanlı 

döneminde yazıldığı görülmektedir.

35

 Türkçe olarak basılan ilk tercüme ve tefsir ise 



Ayntablı Mehmet Efendi’nin “Tefsiri Tibyan” tercümesidir. Bu tercüme 1257/1841 

yılında  Bulak  Maatbaası’nda  basılmıştır.  Cumhuriyet  döneminde  Kur’an 

çevirilerinin  eskiye  nazaran  bire-on  arttığının  şahidi  oluyoruz.  Bu  dönem 

çevirilerinin  en  belirgin  özelliğini  keyfiyetten  ziyade  kemiyetin  olması  şeklinde 

nitelendirebiliriz.  Bu  dönem  için  birbirini  tekrarlayan  çevirilerin  yanısıra  orjinal 

tercümelerin  olduğu  görülmektedir.  İzmirli  İsmail  Hakkı’nın  “Maani-i  Kur’an” 

tercümesi  Latin  alfabesi  ile  basılmış  olan  ilk  tercümedir.  Bu  dönem  yapılmış  olan 

Kur’an tercümelerinden Elmalılı Hamdi Yazır “Hak Dini Kur’an Dili”, Ömer Rıza 

Doğrul “Kur’an-ı Kerim’in Tercüme ve Tefsiri Şerifi Tanrı Buyruğu”, Hasan Basri 

Çantay “Kur’an-ı Hakim ve Meal-ı Kerim”, Hüseyin Atay, Yaşar Kutluay, Ali Fikri 

Yavuz,  Süleyman  Ateş,  Ali  Özek  ve  Ali  Bulaç,  Mustafa  İslamoğlu,  Suat  Yıldırım 

vd.’nin tercümelerini örnek olarak verebiliriz. 



 

3.1.3. Azerbaycan Diline Yapılmış Olan Kur’an Çevirileri 

Azerbaycan  toprakları  İslamiyet  ile  miladi  642  yılında  –  İslam  devletinin 

kurulmasından sadece 12 yıl sonra- şereflenmiştir. Kaynaklar ise Kur’an-ı Kerim’in 

Azerbaycan  diline  ilk  çevirilerinin  hicri  IX.-  miladi  XV.  yüzyılda  Akkoyunlu 

hükümdarı  Uzun  Hasan  (1468-1478)  devrinde  yapıldığını  gösteriyor.  Ancak  bu 

tarihe  kadar  Kur’an’ın  çevirisinin  yapılmamasının  sebebi  olarak  bu  topraklarda 

kurulan  devletlerin  resmi  dillerinin  Arapça  ve  Farsça  olmasından  kaynaklandığını 

söyleyebiliriz. Yine de VII. yüzyıldan XV. yüzyıla kadar hiç bir çeviri yapılmamıştır 

demek  doğru  olmaz,  nitekim  sözlü  çevirilerin  olması  kaçınılmazdır.  Akkoyunlu 

devrinde yapılan bu çevirilerinin tamamı hakkında bilgi sahibi değiliz. Bu çevirilerin 

günümüze  ulaşmış  olan  tek  örneği  İran’ın  Meşhed  şehrindeki  İmam  Rıza 

Müzesi’nde saklanmaktatır.

36

 XX. yüzyıla kadar devam eden uzun bir süre zarfında 



Kur’an’ın  Azerbaycan  diline  yapılmış  olan  çevirisine  rastlamamaktayız.  Bu 

                                                 

34

 Köprülü, Mehmet Fuad, Türk Edebiyyatı Tarihi, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1980, s. 163.  



35

  Şeker,  Mehmet,  İslam  Tarihinde  Kur’an-ı  Kerim’in  İlk  Çevirileri,  Kur’an  Mealleri 

Sempozyumus. 11. 

36

  Düzal,  Resul  İsmayılzade,  Kur’an-ı  Kerim  ve  Azerbaycan  Türkçesiyle  Tercümesi,  Kum, 



2000. 

 Röya ALİYEVA 

240 


dönemden  sonra  yapılan  bu  çeviri  ve  tefsirler;  Muhammed  Kerim  el-Bakuvi’nin 

Keşfu’l-Hakayık an Nüketi’l-Ayati ve’d-Dekayık”, Şeyhülislam Muhammed Hasan 

Mevlazade  eş-Şekevi’nin  “Kitabu’l-Beyan  fi  Tefsiri’l-Kur’an”,  Ahmet  Haşim-

zade’nin  “Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim”  adlı  tercüme-tefsir  çalışmalarıdır.  Verdiğimiz 

son  örnek  olan  “Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim”  el  yazma  şeklindedir.  Bu  çalışmaların 

ortak  özelliği  Arap  alfabesi  ile  yazılmış  olması  ve  çevirilerin  Kur’an’ın  tamamını 

kapsamasıdır.  Daha  sonraki  dönemlerde Ziya Büniyatov  ve  Vasim Mammedaliyev 

“Qurani  Kərim  Məali/  Kur’an-ı  Kerim  Meali”,  Neriman  Kasımoğlu  “Qurani 

Kərim/Kur’an-ı Kerim” (Azerbaycan dilinde açıklama), Muhammedhasan Ganioğlu 

ve Tariyel Bilaloğlu, “Qurani Kərim/Kur’an-ı Kerim” (Azerbaycan diline tercümesi 



ile), Uluslararası “Elhuda” Yayınevi Tercümeçiler Grubu, “Qurani Kərim/Kur’an-ı 

Kerim”,  Resul  İsmayılzade  Düzal,  “Qurani  Kərim  və  Azərbaycan  Dilində  Tərcü-

məsi/Kur’an-ı Kerim ve Azerbaycan Dilinde Tercümesi”: Çeviri “Kur’an’ı Yabancı 

Dillere  Çevirme  Merkezi”,  Alihan  Musayev,  “Qurani  Kərim  Tercümesi/Kur’an 

Kerim Tercümesi, vd. Kur’an’ı Azerbaycan diline çeviren mütercimlerdir. 

 

3.1.4. Hint Alt Kıtası ve Uzak Doğu Dillerine Yapılan Çeviriler 

Hint Alt Kıtası ve Uzak Doğu’ya baktığımızda ilk çevirilerin erken dönemlerde 

yapıldığını  görmekteyiz.  Urdu’ca  ilk  Kur’an  tercümesi  ise  Şah  Veliyyullah  ed-

Dihlevi’nin ortanca oğlu Mevlana Şah Refiuddin ed-Dihlevi’nin 1190/1776 yılında 

yaptığı  ve  1254/1838’de  Kalküta’da  basılmış  olan  çevirisidir.

37

  Daha  sonra  ed-



Dihlevi’nin  küçük  oğlu  Şah  Abdülkadir  ed-Dihlevi’nin  çevirisi  ağabeyinin  edebi 

üslubuyla  kıyasta  akıcı  üslubu  ve  12,  14  veya  18  yılda  özenle  hazırlanmış  olması 

sebebiyle  genele  daha  çok  hitap  etmiştir.  Büyük  İslam  alimlerinden  Ebu’l-Ala 

Mevdudi  de  Urduca 



“Tefhimü’l-Kur’an”  isimli  bir  tefsir  ve  bu  tefsiri  için 

“Tercume-i  Kur’an  maa  Muhtasar  Havaşi”  (Kısa  Açıklamalı  Kur’an  Tercümesi) 

isimli bir tercüme yazmıştır.

38

  

Sind’çe mevcut ilk tercüme İhved Azizullah Muteallevi’ye, ilk basılmış tercüme 



ise Muhammed Sıddıki’ye aittir. Bu tercüme 1867 yılında Lahor’da basılmıştır. Dr. 

Ahmet  Şah  Mesihi  ise,  Kur’an’ı  Hintçe’ye  tam  şekilde  çeviren  ilk  kişidir.  Bu 

                                                 

37

  Abdulhamit,  Birışık,  Kur’an  Tercümesinde  Hind  Alt  Kıtası  Örneğinden  Yararlanma, 



Kur’an Mealleri Sempozyumu, s. 52. 

38

  Abdulhamit,  Birışık,  Kur’an  Tercümesinde  Hind  Alt  Kıtası  Örneğinden  Yararlanma, 



Kur’an Mealleri Sempozyumu, s. 59. 

Kur’an-ı Kerim’in tercümesi meselesi ve meal tarihi  

241 


tercüme 1915 yılında basılmıştır. Çin’ce ilk çeviri 1889 yılında basılmıştır. Bu çeviri 

Ma Lian Yuan’a aittir. Japonca ilk Kur’an tercümesi Kon Khi Sakamoto tarafından 

yapılmış ve 1920 yılında basılmıştır.

39

 



 

3.2. Batı Dillerine Yapılan Tercümeler 

Batı  dünyası  da  Kur’an-ı  Kerim’e  kayıtsız  kalamamıştır.  Bunun  bir  neticesi 

olarak  Kur’an-ı  Kerim  ilk  kez  1143  yılında  İspanya’da  (Endülüs)  Latince’ye 

çevrilmiş,  Theodor  Bibliander  tarafından  1543  yılında  Bale’de  basılmıştır.  Kur’an 

1547’de  de,  Venice’de  basılmak  üzere  İtalyanca’ya  çevrilmiştir.  XVII.  yüzyıl 

Batı’da  sistematik  şekilde  Kur’an  çevirilerin  yapıldığı  yüzyıldır.  “Bu  yüzyıl 



oryantalistlerin edilgen, İslam medeniyetinin etken görüldüğü bir dönemdir”.

40

  



 

3.2.1. Almanca’ya Yapılmış Olan Kur’an Çevirileri  

Almanca  ilk  Kur’an  çevirisi  XVII.  yüzyılda,  1616  yılında  Soloman  Schwigger 

tarafından  “Der  Turken  Alcoran”  ismiyle  basılmıştır.  Kur’an’ı  Almanca’ya  uyaklı 

aktaran ise, Friedrich Rückert ( 1788-1866) olmuştur. 1963 ile 1966 yılları arasında 

Stutgart’ta  dört  “Lieferungen”  halinde  (Kur’an’ın)  tam  bir  Almanca  çevirisi 

yayınlanmıştır.

41

  

 



3.2.2. Fransızca’ya Yapılmış Olan Kur’an Çevirileri  

Fransızca ilk çeviri ise Andre Du Ryer tarafından yapılmış ve 1647’de basılmış 

olan çeviridir. Müslüman alimlerden Muhammed Hamidullah’ın  “Le Saint Coran” 

isimli çevirisi de Fransızca’dır. İlk baskısı 1959’da yapılan bu çevirinin on beşinci 

baskısı farklı şehirlerde basılmıştır. Çeviri 2000 yılında Abdülaziz Hatip ve Mahmut 

Kanık tarafından “Aziz Kur’an” ismiyle Türkçe’ye çevrilmiştir.

42

  

 



3.2.3. İngilizce’ye Yapılmış Olan Kur’an Çevirileri  

Kur’an  ilk  kez  1649  yılında  İskoçyalı  Alexander  Ross  tarafından  İngilizce’ye 

çevrilmiştir.  Bu  çeviri  Arapça  metinden  değil,  Andre  Du  Ryer’in  Fransızca 

                                                 

39

 Aydar, Hidayet, Kur’an-ı Kerim’in Tercümesi Meselesi, s. 136. 



40

 Durmuş, Zülfikar, Kur’an’ın Türkçe Tercümeleri, s. 97. 

41

 Watt, MontgomeryKur’an’a Giriş, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2000, s. 199. 



42

 Durmuş, Zülfikar, Kur’an’ın Türkçe Tercümeleri, s. 103. 



 Röya ALİYEVA 

242 


çevirisinden yapılmıştır.

43

 Müslüman alimlerden Muhammed Esed’in 



“The Message 

of the Qur’an” çevirisinin ilk baskısı 1978 yılında, Arapça metinle ise, 1980 yılında 

Gibraltar  şehrinde  basılmıştır.  Çeviri  1996’da  Cahit  Koytak  ve  Ahmet  Ertürk 



tarafından”Kur’an Mesajı: Meal-Tefsir” ismiyle Türkçe’ye çevrilmiştir.

44

 



 

3.2.4. Rusça’ya Yapılmış Olan Kur’an Çevirileri  

Rusça  ilk  Kur’an  tercümesini  ise  Piotr  Vaslyevitch  Pastnikov  yapmıştır.  Bu 

tercüme  1716  yılında  basılmıştır.  Arapça’dan  Rusça’ya  ilk  çeviri  ise  Gordi 

Sablokov’a  aittir.  Bu  çeviri  1878  yılında  Kazan’da  basılmıştır.  Sovyet  döneminde 

yapılmış  olan  ilk  çeviriyi  ise  Ignaz  Kratchkovski  yapmıştır.  1963  Moskva’da 

basılmış olan bu çeviri Kur’an metnine daha bağlı kalınarak yapılmıştır.

45

 



 

 

SONUÇ 

 

Makalemizde  kısaca  olarak  tercüme  kavramını,  Kur’an-ı  Kerim’in  tercüme 



edilip  edilemeyeceğini,  tercümenin  Kur’an  yerine  geçip  geçmeyeceğini,  çeviri  ile 

ibadet konusunu ele aldık ve öneçıkan dillerdeki çevirilerin tarihleri konusuna temas 

ettik.  Sonuç  olarak  biz  de  evrensel  Hitab’ın  her  kes  tarafından  anlaşılması  için 

tercümenin  zorunlu  olduğu,  Kur’an  yerine  geçemeyeceği,  çeviri  ile  ibadetin  caiz 

olmadığı  ve  meallerin  hazırlanmasında  beşer  unsurunun  olması  sebebiyle  hata  ve 

eksiklikten uzak olmadığı görüşleri üzerinde hemfikir olduk.  



 

 

                                                 

43

Eruz,  Sakine,  Çokkültürlülük  ve  Çeviri;  Osmanlı  Devleti’nde  Çeviri  Etkinliği  ve 



Çevirmenler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul, 2010. s. 148.  

44

 Durmuş, Zülfikar, a.g.e., s. 104. 



45

 Daha geniş bilgi için bkz. Aydar, Hidayet, Kur’an-ı Kerim’in Tercümesi Meselesi. s. 83-

175. 


Kur’an-ı Kerim’in tercümesi meselesi ve meal tarihi  

243 


 

EDEBİYAT 

 

Abdulhamit,  Birışık,  Kur’an  Tercümesinde  Hind  Alt  Kıtası  Örneğinden 



Yararlanma,  Kur’an  Mealleri  Sempozyumu  –eleştiriler  ve  öneriler-  24-26  Nisan 

2003 İzmir, Ankara, 2007. 

Aydar,  Hidayet, 

Kur’an-ı  Kerim’in  Tercümesi  Meselesi,  Kur’an  Okulu 

Yayıncılık, İstanbul, 1996. 

Aydüz, Davut, Tefsir Tarihi, Çeşitleri ve Konulu Tefsir, Işık Yayınları, İstanbul, 

2013. 


Ateş,  İbrahim,  Tercüme  Ve  Mütercimler,  Diyanet  Dergisi,  Diyanet  İşleri 

Başkanlığı Yayınları, 1986, Cilt: 22, Sayı:3. 

Durmuş, Zülfikar, Kur’an’ın Türkçe Tercümeleri-“Aziz Kur’an” ve “İnsanlığa 

Son Çağrı” Örneği, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2007. 

Ekin,  Yunus  ve  Akyüzoğlu,  Hüseyin.  Kur’an  Tercüme  Teknikleri,  Işık 

Yayınları, İstanbul, 2015. 

Enes, İbn Malik (h.179), el-Müdevvenetü’l-Kübra, I-VI, Daru Sadir, Beyrut, t.y. 

Eruz, Sakine, 

Çokkültürlülük ve Çeviri; Osmanlı Devleti’nde Çeviri Etkinliği ve 

Çevirmenler, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul, 2010. 

Güngör,  Mevlüt,  Kur’an  Tercümesine  “Kur’an”  Denilebilir  Mi?,  Dini 

Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 22. 

Hacımüftüoğlu,  Halil,  Kur’an  Tercümelerinde  Yöntem  Sorunu,  İz  Yayıncılık, 

İstanbul, 2008. 

İbn  Kudame  Makdisi  el-Cemmailiyyi  ed-Dimaşkiyyi  es-Salihiyyi  el-Hanbeli, 

Muvaffekuddin  Ebi  Muhammed  Abdillah  b.  Ahmed  b.  Muhammed  (h.620),  el-

Muğni, 4. Baskı, I-XV, thk: Dr. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türki, Dr. Abdulfettah 

Muhammed el-Hulv, Deru Alemi’l-Kütübi, Riyad, h.1419/m.1999. 

İbn  Manzuri’l-Ifrıkıyyi’l-Mısri,  Ebu’l-Fadl  Cemaluddin  Muhammed  b. 

Mükerrem  (v.711/1311),  Lisanu’l-Arab,  I-XV,  1.  Baskı,  Daru  Sadir,  (kapak 

kısmında Daru’l-Fikr) Beyrut, h.1410/m.1990. 

Köprülü,  Mehmet  Fuad,  Türk  Edebiyyatı  Tarihi,  Ötüken  Yayınları,  İstanbul, 

1980. 

Nevevi,  Ebi  Zekeriyya  Muhyiddin  b.  eş-Şeref;  İbn  Hacer  Askalani,  Ahmet  b. 



Ali;  er-Rafii,  Ebu’l-Kasım  Abdu’l-Kerim  b.  Muhammed,  el-Mecmu’  Şerhu’l- 

 Röya ALİYEVA 

244 


Müzehheb;et-Telhisu’l-Habir fi Tahrici’r-Rafii’l-Kebir; Fethu’l-Azim Şerhu’l-Veciz, 

I-XX, Daru’l-Fikr, t.y. 

Sabri,  Şeyhülislam  Mustafa,  Kur’an  Tercümesi  Meselesi,  (çev.  Süleyman 

Çelik), Bedir Yayınevi, İstanbul, 1993. 

Serahsi,  eş-Şemseddin,  Kitabu’l-Mebsut,  2.  Baskı,  I-XXX,  Daru’l-Ma’rife, 

Beyrut, t.y. 

Şeker,  Mehmet,  İslam  Tarihinde  Kur’an-ı  Kerim’in  Türkçe’ye  İlk  Çevirileri

Kur’an  Mealleri  Sempozyumu  –eleştiriler  ve  öneriler-  24-26  Nisan  2003  İzmir, 

Dianet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2007. 

Şen,  Ercan,  Milaslı  İsmail  Hakkı’nın  (v.1938)  Kur’an  Tercümesine  Dair  Bir 



Risalesi:  “Kur’an  Tercüme  Edilebilir  Mi?  Ve  Yeni  Vadide  Fatiha  Tercüme  Ve 

Tefsiri”,  Gaziosmanpaşa  Üniversitesi  İlahiyat  Fakültesi  Dergisi,  Gaziosmanpaşa 

Üniversitesi Rektörlüğü Matbaası, Tokat, 2013, Cilt: 1, Sayı:2. 

Togan,  Zeki  Velidi, 

Londra  ve  Tahran’daki  İslami  Yazmalardan  Bazılarına 

Dair,  İslam  Tetkikleri  Enstitüsü  Dergisi,  İstanbul  Üniversitesi  Edebiyat  Fakültesi 

Yayınları, İstanbul, 1959-60. 

Vardar, Berke, 

Dilbilim Açısından Çeviri, Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi 

(Çeviri Sorunları Özel Sayısı), 1978, Cilt: XXXVIII, Sayı: 322, Ankara Üniversitesi 

Basımevi, Ankara, 2000. 

Watt, Montgomery, 



Kur’an’a Giriş, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2000. 

Yazır,  Elmalılı  Muhammed  Hamdi,  (v.1942),  Hak  Dini  Kur’an  Dili:  Yeni 



Mealli Türkçe Tefsir, I-IX, 1. Baskı, Matbaai Ebüzziya, İstanbul, 1935. 

 

 

 

Kur’an-ı Kerim’in tercümesi meselesi ve meal tarihi  

245 


ÖZET 

 

Kur’an-ı  Kerim,  Allah’ü-Teala’nın  insanlığa  en  büyük  lütfudur.  Peygamber 

Efendimiz’in  en  büyük  ve  kıyamete  kadar  sürecek  olan  mucizesi,  İslam  ümmetine 

devamlı  doğru  yolu  gösterecek  olan  hidayet  rehberidir.  Bu  durumda  her 

Müslüman’ın  da  görevi  böyle  eşsiz  bir  kelamdan  azami  surette  istifade  etmek, 

okumak,  anlamak,  ayetleri  üzerinde  düşünmek  ve  en  önemlisi  de  bu  öğretileri 

uygulamaktır.  Erken  dönemlerden  itibaren  Kur’an’ın  tercüme  edilmesi  tebliğin  en 

önemli  bir  unsuru  haline  gelmiş,  Müslüman  alimlerin  bu  görevi  yerine  getirmeleri 

lüzumu  ortaya  çıkmıştır.  Ancak  Kur’an’ın  tercüme  edilip  edilmeyeceği  meselesi 

özellikle son 100-150 yıl içerisinde pek çok kez tartışma konusu olmuştur.  



 

ABSTRACT 

 

The Holy Quran is the greatest mercy of Gracious Allah to the humanity. İt is 

also  the  greatest  miracle  of  Prophet,  which  will  continiue  until  the  Doomsday,  and 

the  guidance  of  the  İslamic  Umma.  İn  this  case,  the  most  important  duty  of  every 

muslim  is  consist  of  maximal  using  that  matchless  word,  reading,  understanding, 

deeply thinking of its verses (ayats) and putting these doctrines into practice. Since 

the early periods, the Quranic translation became the most important factor of 

tabliğ 

(transmitting the divine message), besides, the needs of muslim scientists’ fullfiling 

that mission came in view. But the issue about translation of the Quran has become 

discussion subject many times, especially for 100-150 years. 



 

РЕЗЮМЕ 

 

Священный Коран самый большой дар Всевышнего Аллаха людям. Коран 



самое  большое  чудо  Посланника  Аллаха,  да  благословит  его  Аллах  и 

приветствует,  и  главное  руководство  и  наставление  для  людей  до  Судного 

Дня.  Поэтому  обязанность  каждого  мусульманина  использовать  во  благо, 

читать,  понимать,  размышлять  над  аятами  этого  бесподобного  Писания  и 

самое  важное  применять  это  учение.  С  прошедших  времен  перевод  смыслов 

Корана  являлся  средством  для  распространения  и  поэтому  это  стало  важным 

для  мусульманских  богословов.  Но  в  последние  100-150  лет  между 

богословами возникли разногласия по этому поводу. 



İslam mütəfəkkirlərinin əsərlərində zehnin varlığı 

247 


Yüklə 3,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin