İlahiyyat faküLTӘSİNİn elmi MӘcmuәSİ
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ISLAMIC THİNKERS
- Anahtar kelimeler
- اَهاَّكَز نَم َحَلْفَأ ْدَق
- َّمُلَه ْمِهِناَو ْخِ ِلِ َنيِلِئاَقْلاَو اَنْيَلِإ
- ِباَتِكْلا ُتاَيآ َكْلِت رملا
|
İSTİFADӘ EDİLMİŞ ӘDӘBİYYATLAR 1 (. 1 )
انیس نب يلع يبا سیئرلا خیشلا ،
تایهلا .قطنملا :ءافشلا
ییابطابط هملاع یشاوح و
همدقم یبرقلا یوذ ،مق ،روکدم میهاربا 1428
/.ق .ه
يسوط نیدلا ریصن هجاوخ حرش .تاهیبنت و تاراشا ج ، 2
نارهت ،باتك رشن 1403
.ق .ه
2 . ( 5 )
________ لا تاقیلعت یب( . .)ات
3 . ( 2 ) ،هعماج هعبطم .لیصحتلا ،نیسحلاوبا ،راینمهب ،نارهت 1349
.ش .ه
4 (. 4 )
يسوط نیدلا ریصن هجاوخ مق .داقتعلا دیرجت . ةبتکم :
یملاسلا
، 1407
.ق .ه
5 . ( 6 ) ضر دَیس ی
یزاریش سرد .
یاه
حرش هموظنم
نارهت . تاراشتنا ،
تمکح
، 1383
.ش .ه
6 . ( 9 ) ا یف ةیلاعتملا ةمکحلا .یزاریش دمحم نیدلا ردص ل ءزجلا .ةعبرلا ةیلقعلا رافس ا و لول
،ثلاثلا
توریب ،یبرعلا ثارتلا ءایحا راد ،ةعبارلا ةعبطلا 1410
.ق .ه
1990
.م 1401
.ق .ه 1981
.م 7 . ( 10 ) .یزاریش دمحم نیدلا ردص یب( .هیبوبرلا دیحوتلا ).ات
8 . ( 7 ییابطابط ) همکحلا هیادب .نیسحدمحم ، . ءزجلا لولا
نارهت ، 1402
.ه .ق
1361
.ش .ه 9 . ( 8 ) یچشوق ، یلع لام لضاف حرش .
ةبتکم .داقتعلادیرجت
ملاعلا
،ملاسلا
مق . 1414 .ه
.ق
10 . ( 3 یزارلا نیدلا رخف ) ثحابملا .
یب( .ةیقرشملا .)ات
İslam mütəfəkkirlərinin əsərlərində zehnin varlığı 257
XÜLASӘ İSLAM MÜTӘFӘKKİRLӘRİNİN ӘSӘRLӘRİNDӘ ZEHNİN VARLIĞI
Әsası İslam mütəfəkkirləri tərəfindən qoyulan “zehnin varlığı” mövzusu zaman keçdikcə filosof və mütəkəllimlər tərəfindən daha geniş işlənərək tədqiq olunmuş- dur. Zehnin və elmin mahiyyətini əks etdirən mövzu, həm də xüsusiyyətlərini bəyan edir. Mütəfəkkirlərin bir hissəsi bu mövzuya xüsusi diqqət etmiş və zehnin varlığını müxtəlif formalarda təhlil edərək bir sıra yeni fikirlər irəli sürmüşlər. Məqalədə, is- lam mütəfəkkirlərin əsərlərinə istinad edərək elmi sübutlar əsasında thlillər aparıl- mışdır. РЕЗЮМЕ О БЫТИИ МЫШЛЕНИЯ В ТРУДАХ ИСЛАМСКИХ МЫСЛИТЕЛЕЙ
Тематика «бытия мышления» была предложена исламскими мыслителями, а со врешенем эта проблема была подробно исследовалась философами и схоластами.
Тема, которая охватывает сферы мышления и науки также выражает их особенности. Часть мыслителей обращала более пристальное внимание на проблему «бытия мышления» и детально исследовав ее выступила с новыми идеями. В данной статье со ссылкой на авторитетных исламских мыслителей был произведен подробный анализ данной проблемы.
Əntiqə Paşayeva 258
SUMMARY THE MENTAL OF EXISTENCE IN THE WORKS OF ISLAMIC THİNKERS The foundation was laid by the Islamic thinkers of the “mental of existence” by
the passage of time, philosophers and theologians consider a more extensive treatment were investigated. This theme, the reflecting maind and science essence but also his declares properties. Some thinkers have paid special attention to this issue and by analyzing the different forms of existence in the mind, have put forward some new ideas. In the article, by referring to the works of Islamic thinkers and analyses were conducted on the basis of scientific evidence.
Ebu Bekr İbnu`l-Enbarî`nin Hayatı ve İlmî şahsiyeti 259
İLMÎ ŞAHSİYETİ
Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Arap Dili Öğretim Görevlisi Anahtar kelimeler: İbnuʼl-Enbârî, Arapça, Dilcilik, Kufe. Açar sözlər: İbnuʼl-Ənbâri, Ərəb Dili, Dilçilik, Kufə. Keywords: İbnuʼl-Enbârî, Arabic Language, Phology, Kufe.
İsmi, Nisbesi ve Künyesi İbnu`l-Enbarî`nin ismi ve nisbesi şöyledir: Muhammed b. Ḳâsım b. Muhammed b. Beşşâr b. el-Hasen b. Beyân b. Semâʽa b. Ferve b. Ḳaṭan b. Deʽâme el-Enbârî. İbnuʼl-Enbârîʼnin künyesi Ebû Bekrʼdir. Ancak 304/916 senesinde vefât etmiş olan babası Ḳâsım el-Enbârîʼye nisbetle İbnuʼl-Enbârî diye bilinmektedir. 1
Doğumu ve Yetişmesi Ebû Bekr İbnu`l-Enbârî 271/885 yılında Recep ayının 11. gecesi Enbârʼda (Irak) dünyaya gelmiştir. Henüz küçük yaşlarında iken babası Ḳâsım b. Muhammed el-Enbârî ile beraber Bağdat’a gelmiş ve oradaki ilim ortamıyla yakından tanışmıştı. Kendisi de âlim olan babasından kırâat ilmini öğrenmiş, nahiv ve lugat ilimlerini ise Kûfe ekolünün kurucusu S̱aʽlebʼden öğrenmiş ve onun en meşhur öğrencilerinden biri olmuştur. Daha genç yaştayken babasının ders verdiği camiin diğer köşesinde
1 Ebuʼl-Ferac Muhammed b. İsḥâḳ b. en-Nedîm, el-Fihrist, thk. Rıza Teceddüd, Tahran, tsz. I/81; el-Ḫaṭîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdad, thk. Beşşâr ʽAvâḍ Maʽrûf, Dâruʼl-Ğarbiʼl-İslâmî, Beyrut, 1422/2002, IV/298-299; Yakut el- Ḥamevi, Muʽcemu`l-Udebâ, thk. İhsan Abbas, Dâru`l-Ğarbi`l-İslâmî, Beyrut, Lübnan, 1993, VI/2614-2615.
Kamran Abdullayev 260
İbnu’l-Enbârî de ders okutmaya başlamıştır. Kendisinin ilim bakımından babasından daha üstün olduğu kaynaklarda zikredilmektedir. 2
alanlarında temâyüz etmiştir. İbnuʼl-Enbârîʼnin en büyük özelliği, çok güçlü bir hâfızaya sâhip olmasıdır. Rivâyetlerde İbnuʼl-Enbârîʼnin üç yüz bin beyit, on üç sandık hacminde kitabı ve yüz yirmi tefsîri isnâdlarıyla birlikte ezbere bildiği zikrolunmaktadır. Bu rakamlar abartılı görünse de, onun çok kuvvetli bir hâfızası olduğunu anlatmaktadır. İbnuʼl-Enbârî, derslerini çoğu zaman ezbere okutmaktaydı. Bu konuda babasından şu olay nakledilmiştir; Bir defasında İbnuʼl-Enbârî hastalanmıştı. Babası oğlunun bu hastalığından dolayı çok tedirgindi. Bunun üzerine bazıları neden bu kadar tedirgin olduğunu sormuş ve İbnuʼl-Enbârîʼnin babası; Şu gördüklerinizin tamamını ezbere bilen biri için nasıl tedirgin olmayayım? cevabını vermiş ve duvarın kenarındaki sandıklar dolusu kitapları göstermiştir. 3
müddet halîfenin oğullarına öğretmenlik etmiştir. Râzî Billâhʼtan çok ikrâm görmüş, halîfenin huzurunda birçok ilmî toplantılara katılmıştır. İbnuʼl-Enbârî, halîfenin kendisine ikrâm ettiği yemeği, hâfızasını zayıflatmaması için terketmiştir. Başka bir rivâyette İbnuʼl-Enbârî pazarda yürürken gözüne güzel bir câriye ilişmiş ve ondan hoşlanmıştı. Bunu duyan halîfe câriyeyi satın alarak İbnuʼl-Enbârîʼye gönderdi. Ancak İbnuʼl-Enbârî, câriyeyi kendisini ilimden alıkoyduğu ve zihnini meşgûl ettiği için iâde etti. Bu olay üzerine halîfe, ilmi İbnuʼl-Enbârîʼden daha fazla seven bir kimse görmediğini belirtmiştir. 4
derslerini ezbere okuttuğu için bazen hadîsin senet ve metninde hatâ yapmaktadır. Bu konuda öğrencisi Ebuʼl-Hasen ed-Dâraḳuṭnî şöyle bir olay nakletmiştir; Bir cuma günü İbnuʼl-Enbârîʼnin dersine katılmış ve İbnuʼl-Enbârî bir hadîsin senedinde Ḥayyân demesi gerekirken Ḥibbân demiş veya bunun tersini söylemiştir. Ders
2 İbnu’n-Nedîm, el-Fihrist, I/82; el-Ḫaṭîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdad, IV/299; Ḥâtim Ṣâliḥ ed-Ḍâmin, İbnu’l-Enbârî sîratuhû ve muellefâtuhû, Dâru’l-Beşâir, Birleşik Arap Emirlikleri, 1425/2004, s. 11. 3 Cemâluddîn Ebuʼl-Hasan Ali b. Yûsuf el-Ḳıfṭî, İnbâhuʼr-Ruvât ʽalâ Enbâhiʼn-Nuḥât, thk. Muhammed Ebuʼl-Fazl İbrahim, Dâruʼl-Fikriʼl-Arabî, Kahire, 1406/1982, III/202; Celâleddîn es-Suyûṭî, Buğyetuʼl-Vuʽât fî Ṭabaḳâtiʼl-Luğaviyyîn veʼn-Nuḥât, thk. Muhammed Ebuʼl-Fazl İbrâhîm, el-Mektebetuʼl-ʽAsriyye, Lübnan, tsz. I/212. 4 el-Ḫaṭîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdâd, IV/299. Ebu Bekr İbnu`l-Enbarî`nin Hayatı ve İlmî şahsiyeti 261
bittikten sonra ed-Dâraḳuṭnî, İbnuʼl-Enbârîʼye hatâ yaptığı yeri söyler ve hatâyı düzeltir. Ertesi cuma günkü derste İbnuʼl-Enbârî, hadîsin senedinde hatâ yaptığını ve ed-Dâraḳuṭnîʼnin bu hatâsını düzelttiğini ve herkesin de bu hatâyı düzeltmesini ister.
5
Hanbelî mezhebine mensûb olan İbnuʼl-Enbârî, hayâtı boyunca hiç evlenme- miştir. Maddî yönden çok zengin olmasına rağmen kaynaklarda cimri olduğu nakle- dilmektedir. Bir kişi kendisine gelerek Bağdat ehlinin kendisi hakkında bir konuda icmâ ettiğini söylemiş ve bana bir dirhem ver de bu icmâyı bozayım demiştir. Bu icmânın ne olduğunu soran İbnuʼl-Enbârîʼye, cimriliği konusunda icmâ olduğunu bildirmiştir. İbnuʼl-Enbârî buna gülmüş ve hiçbir şey vermemiştir. 6
1.3. Vefâtı İbnu’l-Enbârî 10 Zilhicce 328/16 Eylül 940 senesinde erken sayılabilecek bir yaşta, kurban bayramı günü Bağdat’ta vefat etti ve evine defnedildi. Hayatı boyunca hâfızasını korumak için kendisini ağır bir perhize tabi tutan İbnuʼl-Enbârî, vefât etmeden önce canının istediği her şeyi yemiş ve artık pehrize gerek kalmadığını söylemiştir. 7
İbnuʼl-Enbârîʼnin ilmi şahsiyeti Arap dilciliği üzerinde en etkili olan iki ekol şüphesiz Basra ve Kûfe dil ekolleridir. Daha sonra ortaya çıkan Bağdat dil ekolü uzlaşmacı bir tavır sergilemiş ve bu ekole mensûb olan âlimler orta yolu tutmaya çalışmışlardır. Günümüzde kullanılan nahiv ve sarf terimlerinin tesbîtini Basra ve Kûfe ekolleri yapmıştır. Bu iki ekol bazı meselelerde ihtilâf etmiş ve bazı konularda birbirlerinden farklı terimler kullanmışlardır. Ancak Arapça üzerinde günümüze dek etkisi en çok görülen, Basra dil ekolü olmuştur. 8
5 el-Ḳıfṭî, İnbâhuʼr-Ruvât, III/202. 6 Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen ez-Zebîdî el-Endelûsî, Ṭabaḳâtuʼn-Naḥviyyîn veʼl- Luğaviyyîn, thk. Muhammed Ebuʼl-Fazl İbrâhîm, Dâruʼl-Maʽârif, Beyrut, 1984, I/154. 7 el-Ḫaṭîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdâd, IV/299; Ebuʼl-Hüseyn b. Ebî Yaʽlâ, Ṭabaḳâtuʼl- Ḥanâbile, thk. Muhammed Ḥâmid el-Faḳî, Dâruʼl-Maʽrife, Beyrut, tsz, II/72; Şemsuddîn ez- Zehebî, Târîhuʼl-İslâm ve Vefeyâtuʼl-Meşâhîr veʼl-Aʽlâm, thk. Beşşâr ʽAvvâd Maʽrûf, Dâruʼl-Ğarbiʼl-İslâmî, 2003, VII/564; Maʽrifetu Kurrâiʼl-Kibâr ʽaleʼ-Ṭabaḳât veʼl-Aʽs̱âr, thk. Ebû Abdillah İsmâîl eş-Şâfiîʽ/Muhammed Fâris, Dâruʼl-Kutubiʼl-İlmiyye, Beyrut, 1417/1997, I/160; Yâkût el-Hâmevî, Muʽcemuʼl-Udebâ, VI/2618; es-Suyûṭî, Buğyetuʼl-
8 Daha fazla bilgi için bkz. Şevkî Ḍayf, el-Medârisuʼn-Naḥviyye, Dâruʼl-Maʽârif, Kahire, tsz, s. 17. Kamran Abdullayev 262
Çalışmamızın konusu olan İbnuʼl-Enbârî, Kûfe dil ekolü âlimleri arasında sayılmakta ve bu ekolün önderlerinden olan Ebuʼl-Abbâs S̱ʽalebʼin (v. 200-291/816- 904) öğrencisidir. Kaynaklarda İbnuʼl-Enbârî, bu ekolün önde gelenlerinden biri olarak zikredilmektedir. Ebuʼl-Berekât İbnuʼl-Enbârî bu konuda şunları söylemiştir; İbnuʼl-Enbârî, Kûfe nahvi konusunda insanların en bilgini idi. 9 Yine ez-Ẕehebî, İbnuʼl-Enbârî hakkında ʽKûfe nahvi konusunda insanların önderi idiʼ demektedir. 10
2.1. Bazı âyetlerin tefsîrindeki görüşleri İbnuʼl-Enbârî, َنوُجْرَی َل اَم ِالله َنِم َنوُجْرَتَو (oysa siz Allahʼtan onların beklemedikleri şeyleri bekliyorsunuz) 11 âyetinin tefsîrinde bazı tefsîrcilerin ءاجر kelimesinin ʽkorkuʼ anlamında olduğunu söylediklerini rivâyet etmiştir. İbnuʼl-Enbârî, bunun yanlış olduğunu ve ءاجر kelimesinin yalnız inkâr edatlarıyla berâber geldiği zaman korku anlamı kazandığını belirtmiştir. Falancadan korkmadım anlamında ا ن َلاُف ُتْوَجَر اَم denilmektedir. 12
Yine İbn Manẓûr, َكِسْفَن يِف اَم ُمَلْعَأ َلَو يِسْفَن يِف اَم ُمَلْعَت (Sen, benim içimde olanı bilirsin; ben Senin içinde olanı bilmem) 13 âyetinin tefsîrinde şunları söylemektedir; Bu konudaki en güçlü görüş İbnuʼl-Enbârîʼnin görüşüdür. Âyette geçen ʽnefsʼ kelimesi, ʽgaybʼ anlamındadır. 14
Bazı hadîslerin açıklamasında getirdiği yorumlar İbnuʼl-Enbârî, ُجَر َكاَذ َنآ ْرُقْلا ُداسَوَتَی َل ل hadîsinin açıklamasında İbn Ḳuteybeʼnin hadîsin hem övme, hem de yerme anlamında olduğunu söylediğini rivâyet etmektedir. Bu görüşe göre hadîs övme olarak ʽKurânʼı çok okuduʼ anlamında, yerme olarak ise ʽKurânʼı yastık yaptı ve üzerinde uyuduʼ anlamındadır. İbnuʼl- Enbârîʼye göre bu görüş yanlıştır. Çünkü َداسَوَت fiili, yalnız yerme anlamında kullanılmaktadır. Burada kastedilen de, Kurân üzerinde uyuyan ve Kurânʼı yastık yapan kişiyi yermedir. 15
Yine ئ ِفاكُم نم َّلِإ ءانَّثلا لَبْقَی َل َناَك (Hz. Peygamber (s.a.v), övgüyü yalnız iyilik yaptığı kişiden kabûl ediyordu) hadîsi konusunda el-Ḳuteybî şunları söylemektedir;
9 Ebuʼl-Berekât İbnuʼl-Enbârî, Nuzhetuʼl-Elibbâ, s. 197. 10 Şemsuddîn ez-Ẕehebî, Teẕkiratuʼl-Ḥuffâẓ, III/42. 11 Nisâ, 104. 12 İbnuʼl-Enbârî, el-Ezdâd, s. 9-10. 13 Mâide, 114. 14 Ebu’l-Faḍl Cemâluddîn Muhammed b. Mukerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Ruveyfiʽî , Lisânu’l-Arab, thk. Abdullah Ali el-Kebîr, Muhammed Ahmed Ḥasbellah, Hâşim Muhammed eş-Şâzelî, Dâru’l-Maârif, Kahire, tsz, VI/4500. 15 Cârullâh ez-Zemaḫşerî, el-Fâiḳ fî Ğarîbiʼl-Hadîs, IV/59; İbnuʼl-Enbârî, el-Ezdâd, s. 186-187. Ebu Bekr İbnu`l-Enbarî`nin Hayatı ve İlmî şahsiyeti 263
Hz. Peygamber bir kişiye iyilikte bulunduktan sonra o kişinin övgüsünü kabûl eder, ama iyilikte bulunmadan önce övülürse bunu kabûl etmezdi. İbnuʼl-Enbârî bu açıklamanın yanlış olduğunu belirtmiş ve Hz. Peygamberʼin (s.a.v) iyiliğinin her kesi kapsadığını, Oʼnun tüm insanlığa rahmet olarak geldiğini ve bir kişinin müslümanlığının tamâm olması için Hz. Peygamberi övmesinin farz olduğunu bildirmiştir. Dolayısıyla hadîs, ʽHz. Peygamber (s.a.v), yalnız müslümanlığına inandığı (İslâmı tam olan) kişilerin övgüsünü kabûl ederdiʼ anlamındadır. 16
2.3. İbnuʼl-Enbârîʼnin Bazı Dil Konularına Dair Görüşleri İbnuʼl-Enbârî bir konu hakkında genel olarak farklı âlimlerin görüşlerine baş vurmakta ve onlardan nakillerde bulunmaktadır. Ancak bundan İbnuʼl-Enbârîʼnin sadece başkalarından rivâyette bulunduğu anlaşılmamalıdır. İbnuʼl-Enbârî bu görüşleri naklederken bile çok ciddi bir eleştiri süzgecinden geçirmekte, bazı görüşleri diğerlerine tercih etmekte veya kendi görüşünü ortaya koymaktadır. Cerîr b. ʽAṭiyyeʼnin Ömer b. Abdulazîz hakkında yazdığı bir mersiyede şöyle denilmektedir; ِب ْتَسْیَل ُةَفِساَك ُسْماشلاَف ةَعِلاَط
َقْلاَو ِلیللا ُموُجُن َكْیَلَع يِكْبَت اَرَم
Güneş batmıştır, doğmamıştır, Sana gecenin yıldızları ve ay ağlamaktadır. 17
İbnuʼl-Enbârî, beytin şerhinde şunları söylemektedir; Benim görüşüm beyitte geçen رمقلاو موجنلا ifadeleri, يكبت ile nasbedilmiştir. Sanki şöyle demektedir; َب
ُسْماشلا ِتَك رمقلاَو ِلیللا ُموُجُنَو (Güneş, gecenin yıldızları ve ay ağlıyor). Yine ُنوُتْف َمْلا ُمُك یَأِب َنوُرِصْبُیَو ُرِصْبُتَسَف (Hanginizin aklından zoru olduğunu yakında sen de göreceksin, onlar da görecekler)
âyetinin açıklamasında İbnuʼl-Enbârî şunları söylemektedir; ُنوُنُجْلا ُمُكایَأَب ىَنْعَمْلَا (Delilik hanginizdedir göreceksiniz). Âyette mefʽûl, masdar anlamında kullanılmıştırʼ. 19
İbnuʼl-Enbârîʼnin Bazı Dil Konularıyla İlgili Tercihleri Müellif kırâatla ilgili kaleme aldığı Îḍâḥuʼl-Vaḳf veʼl-İbtidâ adlı eserinde, َحَلْفَأ ْدَق اَهااكَز ْنَم (Kendini arıtan saadete ermiştir) 20 âyetinin açıklamasında şunları söylemektedir; ʽBizim tercîhimiz, mânânın açık olması sebebiyle kasemin cevâbının
16 Şemsuddîn Ebi’l-Ḫayr Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ali el-Cezeri, en- Nihâye fî Ğarîbiʼl-Hadîs veʼl-Es̱er, thk. Ṭâhir Ahmed ez-Zâvî-Mahmûd Muhammed et- Ṭanâḥî, el-Mektebetuʼl-İmiyye, Beyrut, 1399/1979, IV/180. 17 Cerîr b. ʽAṭiyye, Dîvân, s. 736. 18 Kalem, 4-5. 19 İbnuʼl-Enbârî, ez-Zâhir, I/438-439. 20 Şems, 9. Kamran Abdullayev 264
mahzûf olduğudur. Âyette kastedilen, Güneşe ve onun ışığına yemîn olsun ki, itâat ehli mutlu olmuştur, mâsiyet ehli bedbaht olmuşturʼ. اَهاَّسَد نَم َباَخ ْدَقَو اَهاَّكَز نَم َحَلْفَأ ْدَق (Kendini arıtan saadete ermiştir, kendini fenalıklara gömen kimse de ziyana uğramıştır) 21 âyetleri, mahzûfun delîlidir. 22
Yine İbnuʼl-Enbârî, اارَج امُلَه ifadesi hakkında üç görüş bulunduğunu ve bu görüşlerden kendisinin tercîhinin امُلَه ifadesinin tasrîf edilmemesi olduğunu belirtmiştir. Çünkü امُلَه, fiil değildir. Buna delîl olarak َّمُلَه ْمِهِناَو ْخِ ِلِ َنيِلِئاَقْلاَو اَنْيَلِإ (kardeşlerine ʽBize gelin, zorlanmadıkça savaşa gitmeyinʼ diyenleri bilir) âyetini göstermiştir. 23
2.5. İbnuʼl-Enbârîʼnin Bazı Dilcilere Getirdiği Eleştiriler 2.5.1. Ebû Ḥâtim es-Sicistânî İbnuʼl-Enbârî, Basra dil ekolünün ileri gelen âlimlerinden biri olan Ebû Ḥâtim es-Sicistânîʼye eserlerinde çok sayıda eleştiri yöneltmiştir. 24 ى دُه ِهیِف ۛ َبْیَر َل ُباَتِكْلا َكِل ََٰذ َنیِقَّتُمْل ل (Bu, doğruluğu şüphe götürmeyen ve Allahʼa karşı gelmekten sakınanlara yol gösteren Kitapʼdır) 25 âyetinin açıklamasında el-Aḫfeş, َكِل ََٰذ ifadesinin mübteda, ُباَتِكْلا kelimesinin naʽt ve ِهیِف ۛ َبْیَر َل ifadesinin mübtedânın haberi olduğunu söylemiştir. es- Sicistânî bu görüşün yanlış olduğunu ve Raʽd sûresinin ilk âyetinin buna delîl olduğunu iddia etmiştir. İbnuʼl-Enbârî, es-Sicistânîʼnin bu konuda hata ettiğini ve Kitâb kelimesinden sonra rafʽ eden bir etken geldiği zaman naʽt, gelmediği zaman ise haber olduğunu söylemiştir. Raʽd sûresinin ِباَتِكْلا ُتاَيآ َكْلِت رملا (Elif, Lam, Mim, Ra. Bunlar Kitabʼın âyetleridir) âyetindeki
Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|