İxtisas: 5716. 01 – Azərbaycan ədəbiyyatı Elm sahəsi: Filologiya

Tədqiqatın metodları. Dissertasiyada ədəbi tənqid tariximizin 
konkret bir mərhələsində klassik irsə baxışlar müqayisəli və tarixi-
tipoloji öyrənmə üsulları ilə təhlilə cəlb edilmişdir. 
Tədqiqat işində Azərbaycan tənqidşünaslığının tarixi-nəzəri 
təcrübələri, tənqid materiallarına metodoloji baxışlar sistemi və ona 
tənqidi yanaşma, azərbaycançılıq məfkurəsindən və müasir ədəbiy-
yatşünaslıq düşüncəsindən irəli gələn tələblər əsas götürülmüşdür. 
Müdafiəyə çıxarılan əsas müddəalar: 
-20-30-cu illər tənqidinin klassik irsə və müasir ədəbi prosesə 
yanaşmalarında estetik baxış da, ədəbiyyatı ədəbiyyat qanunları ilə 
şərh etmək tendensiyası da əsas olmuşdur; 
-20-30-cu illər tənqidini ədəbiyyata baxış sisteminin səciyyəsi 
etibarı ilə fərqli yarımmərhələlərə ayırmaq bu tənqidin obyektiv 
səciyyəsini aşkarlamağın əsas şərtidir; 

---

8 
-Tənqidin klassik irsə bağlı araşdırmaları indiki ədəbiyyat 
tarixlərimizin fundamental bazası rolunda çıxış edir; 
-“Ulu xan Bitikçi” və ilk “Oğuznamə” qədim türk kitablarıdır. 
Birinci əsgi Şərq (Cığatay), ikinci isə Qərb (Oğuz) türkçəsinin 
məhsuludur; 
-İlk “Oğuznamə”də “Kitabi-Dədə Qorqud”dan parçaların və 
“Koroğlu” hekayəsinin yer alması “Koroğlu”nun da ilk 
“Oğuznamə”lərdən biri olması haqqında elmi fikir formalaşdırır; 
-Həm “Kitabi-Dədə Qorqud”da, həm də “Koroğlu” dasta-
nında “islamlaşmanın təsirinin az olması” faktı, həm də hər ikisini 
birləşdirən mifik elementlər onların ilk “Oğuznamə”lər kimi 
yaranması qənaətini bir qədər də möhkəmləndirir; 
-Türk xalqları ədəbiyyatının tarixi təkamülünün nəticəsi olan 
differensiallaşma anadilli ədəbiyyatın yaranmasını şərtləndirir; 
-Axundzadə Molyerin təsiri ilə yazan sənətkar yox, dünya 
komediyası tarixində tam orijinal mövqe tutan , fərqli estetik 
qanunlarla əsərlər yazan sənətkardır; 
-Mirzə Fətəli Axundzadə və müasirləri, Qasım bəy Zakir və 
müasirlərinin münasibətləri ilə bağlı müasir ədəbiyyat tarixlərində 
yer alan fikirlər birtərəfli xarakter daşıyır. Bu münasibətlər kifayət 
qədər mürəkkəb və ziddiyyətli olmuşdur; 
-20-30-cu illər tənqidində dini-mərsiyə ədəbiyyatı ilə bağlı 
aparılan tədqiqatlarda müstəqillik dövrünün ədəbiyyatşünaslığı üçün 
metodoloji örnək olacaq ciddi məqamlar vardır.