Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

2.
Betonning maxsus turlari 
Gidrotexnik beton 
Gidrotexnik beton doimo suvli muhitda ishlaydigan beton va temirbeton
konstruksiyalar tayyorlashga mo‘ljallangan bo‘lib, mustahkamligi, suv
o‘tkazmasligi, kirishishi, agressiv muhitlarga chidamliligi va issiqlik ajratishi
bo‘yicha talablarga qat’iy javob berishi shart.
Gidrotexnik inshootlarda beton tashqi va ichki qatlam uchun turli
tarkiblarda bo‘ladi. Tashqi qatlamdagi beton doimo suv bilan xo‘llanibqurib,
muzlab-erib turishi mumkin. Bu holat daryo, dengiz portlarida, to‘g‘onlarda,
elektrostansiya, metallurgiya va kimyo sanoati aylanma suvlarini sovutadigan
gradirnyalarda kuzatiladi. Tashqi qatlamda ishlatiladigan gidrotexnik beton yuqori
sifatli sement, mayda va yirik to‘ldirgichlar, mineral va polimer sirtaktiv
qo‘shimchalar qo‘shib, beton tarkibini ratsional tanlab, beton tayyorlash
jarayonlariga to‘liq rioya qilgan holda olinadi. Sement tarkibiga kiritilgan gidravlik
qo‘shimchalar betonning agressiv muhitlarga chidamliligini oshiradi va issiqlik
ajratishini kamaytiradi. Sement massasiga nisbatan 0,2-1% miqdorda gidrofob,
difil qo‘shimchalar va superplastifikatorlarni kiritish gidrotexnik betonning
gidrofizik xossalarini yaxshilaydi.

---

---

Siqilishdagi mustahkamlik chegarasiga nisbatan gidrotexnik beton M100-

M400 markalarda bo‘ladi. Betonning markasi 180 sutkada aniqlanadi.
Gidrotexnik inshootlarning massiv ichki qatlami tashqi qatlam singari
murakkab iqlim sharoitida ishlamaydi. Ichki qatlam betoni issiqlikni kam ajratishi
zarur, aks holda massiv konstruksiyalarda harorat farqidan ichki zo‘riqish va
natijada yoriqlar hosil bo‘ladi. Ichki qatlam betoni shlakli portlansement va
putssolanli portlandsement asosida tayyorlansa, issiqlik ajrab chiqishi keskin
kamayadi va beton korroziya muhitlariga chidamli bo‘ladi. Ichki qatlam uchun
betonning markasi M100, M150 bo‘lsa kifoya, suv o‘tkazmasligi esa W2, W4
bo‘ladi.
Gidrotexnik beton suv o‘tkazmaslik bo‘yicha W2-W12 markalari bo‘ladi.
Gidrotexnik beton sovuqqa chidamliligi bo‘yicha quyidagi markalarga bo‘linadi:
/100, /150, /200, /300, /400, /500.
Betonning doimo suv muzlab-eriydigan qatlamlardagi suv shimuvchanligi
massa bo‘yicha 5%, boshqa qatlamlar uchun esa 7% oshmasligi kerak.
Gidrotexnik betonning chiziqli kirishishi, havoning nisbiy namligi 60%,
harorati 18
0
S bo‘lganda, 28 sut 0,3 mm m va 180 sut 0,7 mm m dan oshmasligi
kerak. Suvli muhitda shishishi 28 sut-0,1 mm m, 180 sut-0,3 mm m dan
oshmasligi shart.