Mavzu: Konstruksiyalash haqida umumiy ma’lumot va mashina yaratish tartibi

27-Amaliy mashg‘ulot

Mavzu: Modda almashinish jarayonlarida va modda o`tkazish koeffitsientlari qiymatlarini hisoblash

1-masala. 34 ^oC temperaturadagi atmosfera havosi suv bug`lari bilan to`yingan. Havo-bug` aralashmasining har ikki komponentining ideal gaz sifatida qabul qilgan holda, havoning portsial bosimini, bug`ning gaz aralashmasidagi hajmiy va massaviy ulushlarini (%) va bug`ning nisbiy massaviy kontsentratsiyasini aniqlang. Atmosfera bosimi R<sub>atm</sub>=745mm simob ustuniga teng. Havo-bug` aralashmasi zichligini ham aniqlang va uning qiymatini quruq havoning zichligi bilan taqqoslang.
Masalaning yechimi. t=34 ^oC temperaturada to`yingan suv bug`ining bosimi R_b=39,9 mm simob ustuniga teng ekanligini adabi-yotlar ma’lumotnoma jadvallaridan aniqlaymiz. Ushbu bosim suv bug`ining havo-bug` aralashmasidagi portsial bosimi R_b bo`ladi. Havoning portsial bosimi R<sub>x</sub> quyidagicha aniqlanadi:
R<sub>x</sub>= R<sub>atm</sub> - R<sub>b</sub>=745-39,9=705 mm simob ustuni.
Suv bug`ining aralashmadagi hajmiy mol gram ulushi
u=R_b/R_atm=39,9/745=0,0535.
Bug`ning aralashmadagi massaviy ulushi
=M_b·u/[(M_b·u + M_x· (1-u)]=(18·0,0535)/[(18·0,0535 +
+ 29·(1-0,0535)]=0,0339.
bu yerda: M_b =18, M_x=29- suv bug`i va havoning molekulyar massalari.
Bug`ning nisbiy massaviy kontsentratsiyasi
= (1- )=0,0339(1-0,0339)=0,0351 kg bug`/kg havo.
Havo-bug` aralashmasining molgram massasi
M_ar= M_b·u + M_x·(1-u)=18·0,0535+29· (1-0,0535)=28,4 kg/kmolg.
Havo-bug` aralashmasining t=34^oC temperatura va R_atm=745 mm simob ustuniga teng bosimdagi zichligi
ρ_ar=(M_ar·R_atm·T_o)/(22,4·R_atm·T)=
=(28,4∙745∙273,15)/(22,4∙307,15∙760)=1,105 kg/m³,
bu yerda: T_o=273,15 ^oC, T=T_o+t=273,15+34=307,15 ^oC.
Quruq havoning ushbu temperatura va bosimdagi zichligi
R_k.x=(M_k.x·R_atm·T_o)/(22,4∙R_atmT)=(29∙745∙273,15)/(22,4∙307,15∙760)=1,13 kg/m³.