Microsoft Word etno kitab son srift 12
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ETNOPSİXOLOGİYA
43 sağlığı arzulayıram. İtalyan isə belə salamlayır: “Come sta?” “necə qalxırsan?”, alman isə “Wie geht’s?” “Necə gedir?”. Yəhudi deyir: “Şalom”, yəni sizə sülh arzu edir, ingilis və yaxud amerikanlı isə “How do you do?” deyir yəni, “necə edirsiniz?” artıq sadə salamlaşma prosesinə əsasən hər bir xalq üçün həyin vacib olması, onun dəyərlər sistemində nəyin əsas olduğunu, təfəkkür tərzini görmək olaur. Hər bir xalq öz salamında onun üçün nəyin əsas olduğunu səsləndirir və başqasında həmin cəhətləri yoxlayır və həmin dəyərlərlə bağlı xoşbəxtliklər arzulayır. Göründüyü kimi ruslar üçün sağlamlıq; yəhudilər üçün sülh; ingilislər, amerikanlar üçün iş, əmək; italyanlar üçün isə stabillik, almanlar və fransızlar üçün isə hərəkət, dinamika əsasdır. Beləliklə, insanlar hər gün adi danışıq dilində, özləri də bilmədən, kollektiv şüurun təsirinə məruz qalaraq yerli dəyərdən istifadə edirlər. Azərbaycanlılar salamlaşdıqda adətən, əvvəlcə evi, ailəni sonra isə işi soruşurlar. Bu ailə arxetipi ilə bağlıdır və azərbaycanlıların daha çox ailəyə bağlı olduğunu biruzə verir. Qeorqi Qaçev milli xüsusiyyəti, etnik xarakteri üç amillə şərtləndiyini göstərir: bədən, ürək, ruh. O, xalqın, millətin yaşadığı torpağı, ümumiyyətlə təbiəti-bədəni- Kosmos; ruhu, xarakteri-Psixeya; ağılı, təfəkkür tərzini isə Loqos məfhumları ilə ifadə etmişdir. Q.Qaçev hər bir etnosu Kosmos- Psixeya-Loqos üçlüyü əsasında izah edirdi. Xalq üçün nə vacibdir və onun mədəniyyəti nəyi vacib hesab edir? Məkanı, yeri, torpağı yoxsa vaxtı, zamanı? Germanlar üçün vaxt daha əzizdir . İnsanın psixi xüsusiyyətlərinin təbiətdən asılı olması rus filosofu, N.Berdyayaevin əsərlərində də öz əksinin tapmışdır. Bununla bağlı o, rus xarakterini coğrafi faktlara, rus təbiətinin xüsusiyyətlərinə, iqlimə, landşafta, insanın torpaq üzərində yox, torpağın insan üzərində hakim olduğu Rusiyanın yerləşdiyi geniş məkanla izah edirdi. “rus qəlbinin mənzərəsi, rus torpağının mən- zərəsinə uyğun gəlir, ucsuz-bucaqsızlığı, biçimsizlik, yayğınlıq, sonsuzluğa doğru can atmaq, genişqəlblilik. Qərbdə hər şey sıxdır, məhduddur və kateqoriyallaşdırılıb, hər şey təhsilə, sivilizasiyanın inkişafına xidmət edir, demək olar ki, elə torpağın və ruhun qurluşu |