Microsoft Word Sadi Gulustan doc

9
 uzaq. 
 
Loğmandan
10
 soruşdular ki, «elmi kimdən öyrəndin?» Dedi: 
kor–lardan, onlar ayaqları altını yoxlamadan irəli addım atmazlar. 
Atalar demişlər: 
– Bir yerə girməzdən əvvəl oradan necə çıxacağını düşün! Fərd. 
Kişiliyini sına, sonra arvad al. 
 
Şer 
 
Xoruz cəld olsa da savaşda, lakin,  
Qızıl quş cənginə o qadir deyil, 
Pişik siçan üçün pələng olsa da,  
Pələng qarşısında bir siçandır bil. 
 
Lakin alicənab şəxslər öz tabeliklərində olan adamların eyibləri-
ni üzə vurmayıb, xırda qüsurlarını açmadıqlarına əmin olduğumdan, 
müxtəsər şəkildə bir sıra qəribə hekayələri, təmsilləri, şer və nağılları, 
həmçinin keçmiş hökmdarların  əxlaq və  rəftarlarından bəhs edən 
rəvayətləri bu kitabda topladım və  əziz ömrümün bir hissəsini ona 
sərf etdim. 
 
Şer 
 
Bu dünya duracaq illər boyunca,  
Lakin torpaq olar bizim bu bədən.  
Bir xəyal qalacaq bizdən yadigar.  
Varlıqsa yox olub gedəcək həmən  

---

 
26
Bəlkə bir xeyirxah biz yazıqları,  
Rəhmətlə xatırlar dua edərkən. 
 
Kitabı  tərtib edib fəsillərə ayırarkən, mətləbi qısa bir surətdə 
ifadə etməyə diqqət göstərməyi lazım bildim və oxucunun da–
rıxmaması üçün behişt bağlarına oxşayan bu «Gülüstan» kitabını 
səkkiz fəslə böldüm: 
 
1.   Hökmdarların rəftarı haqqında. 
2.   Dərvişlərin əxlaqı haqqında. 
3.   Qənaətin fəziləti haqqında. 
4.   Susmağın faydaları haqqında. 
5.   Eşq və cavanlıq haqqında. 
6.   Zəiflik və qocalıq haqqında. 
7.   Tərbiyənin təsiri haqqında. 
8.   Söhbət qaydaları haqqında. 
 
Günümüz xoş ikən, keçmədəydi bil,  
Hicrətdən altı yüz əlli altı il,  
Qəsdimiz verməkdi düz yolu nişan,  
Allaha tapşırıb köçdük dünyadan. 
 
 
27
I FƏSİL 
 
HÖKMDARLARIN RƏFTARI HAQQINDA 
 
1. Hekayət
11
 
 
Nağıl edirlər ki, bir padşah bir əsirin öldürülməsini əmr etmişdi. 
Yazıq əsirin ümidi kəsildikdə, ağzına gələni deyib padşaha söyüşlər 
yağdırmağa başladı. Məsəl var deyərlər: canından  əl çəkən ağzına 
kələni deməkdən qorxmaz! 
 
Beyt 
 
Yoxsa bərk ayaqda qaçmağa imkan,  
Kəsərli qılıncı qarmalar insan. 
 
Şer 
 
Ümidsiz qalsa hər insan  
Açar dil, qorxmaz aləmdə.  
Hücum eylər itə birdən  
Pişik məğlub olan dəmdə. 
 
Padşah yanındakılardan  əsirinnə danışdığını soruşdu. Xeyirxah 
vəzirlərdən biri dedi: 
–Ey hökmdar, o deyir ki, qəzəblənəndə özünü saxlaya bilən 
adam, başqalarının da günahını bağışlaya bilər. 
Padşah rəhmə gəldi, əsirin ölümündən əl çəkdi. Xeyirxah vəzirin 
rəqibi olan başqa bir vəzir sözə qarışıb dedi: 
–Hökmdarın hüzurunda yalan danışmaq bizim kimi adamlara 
yaraşmaz. Bu əsir padşahı söyüb, ona nalayiq sözlər dedi. 
Şah bədxah vəzirin bu sözündən hiddətlənərək dedi: 
–Onun yalanı  sənin doğrundan xoş idi, çünki o, xeyirxahlıq 
məqsədilə deyilmiş, səninki isə  bədxahlıq. Ağıllı adamlar demişlər: 
«Sülh doğuran yalan, fitnə törədən doğrudan yaxşıdır». 
 
Şer 
 

---

 
28
Kimin ki, sözünə əməl edir şah,  
O, kərək hər sözdə olsun xeyirxah. 
 
Fridunun
12
 sarayının tağında yazılmışdır:  
 
Lətifə 
 
Bu dünya məgər qaldımı bir şaha?  
Get öz qəlbini bağla bir allaha.  
Bu dünya, bu mülkə sığınma bir an,  
O sən tək çoxun məhv edibdir, inan.  
Nə fərqi gedərkən bu canü, bu tən,  
Ya töxt üstə öl, ya da torpaqda sən? 
 
2. Hekayət 
 
Xorasan hakimlərindən biri yuxuda gördü ki, Mahmud Səbük-
təkinin
13
 bütün badəni çürüyüb torpağa qarışmış, lakin gözləri hələ də 
öz hədəqəsində  hərlənir və  ətrafa baxır. Bütün alimlər bu yuxunu 
yozmaqda aciz qaldılar. Ancaq orada olan dərvişlərdən biri baş əyib 
dedi: «Gözləri həsrət çəkir, axı, ölkəsi əldan–ələ keçir». 
 
 Şer 
 
Çox gömüldü yer altına mənəm–mənəm deyənlər  
Ki, onlardan bu dünyada bircə ad–san qalmadı.  
Torpaq altda yatanlara bir diqqətlə nəzər sal.  
Torpaq yedi, sümüyündən belə nişan qalmadı.  
Yaxşı addır Nuşirəvanı
14
 bu dünyada yaşadan.  
Lakin, köçdü bu dünyadan Nuşirəvan, qalmadı.  
Ey filankəs, xeyirxah ol, bil həyatı qənimət,  
Nə qədər ki, deməmişlər filan–filan qalmadı.