|
41.Təbiətdə azot dövranı və mikrobioloji çevrilmələr
Azot bütün canlıların toxumalarında mövcud olan ən əsas elementlərdən biridir. Atmosferin 79%-ni təşkil etdiyi halda havadakı azot insanlar və heyvanlar tərəfindən birbaşa qəbul edilmir. Azot ehtiyacının təmin edilməsində ən mühüm vəzifəni bakteriyalar həyata keçirir. Təbiətdə azot dövranı 4 mərhələdə gedir. 1 – ci mərhələdə atmosfer azotu mikrorqanizmlər tərəfindən fiksə olunur və bu prosesdə əsasən, Azotobacter, Clastridium, sianobakteriyalar, rizobium və başqa mikroorqanizmlər iştirak edir ki, onlarla da azot birləşmələr formasında torpağa daxil olur. Torpaqda belə azotu bitkilər mənimsəyir, onlardan da heyvanlar qida kimi istifadə edərək, onu heyvani zülala çevrirlər. 2 – ci mərhələdə bitki və heyvani qalıqları Psevdomonas, Basillus, Clastridium və b. İştiraki ilə ammonifikasiyaya uğrayıb ammonyakı, amin turşularına çevirirlər.3 – cü mərhələdə nitrifikasiya prosesi gedir ki, burada ammonyak nitrit bakteriyalarından, nitrosomonasın iştirakı ilə nitritə, nitrobakteriyalar isə nitriti nitrata, azot turşusuna kimi oksidləşdirir. 4 – cü mərhələdə isə nitrat bakteriyaları nitratı sərbəst azota kimi çevirir və bu da torpaqdan azot itkisinə səbəb olur. Bu proses denitrifikasiya adlanır.
Dostları ilə paylaş: |
