Mühazirə MÖvzu 1 sağlam həyat təRZĠNĠnformalaġmasi, XƏSTƏLĠKLƏRĠn profġlaktġkasi mövzu 2

Parenteral qidalanma-vena daxilinə və ya dəri altına qidalandırıçı məhlulların yeridilməsidir.

---

Fənn: Tibb bacısının iĢi 
 
ġöbə: “Mamalıq iĢi” 
2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 
 65 
MÖVZU 31 
 
TERMOMETRĠYA, TERMOMETR, ONUN QURULUġU.
QIZDIRMANIN DÖVRLƏRĠ, HƏR BĠR DÖVRDƏ 
XƏSTƏYƏ QULLUĞUN XÜSUSĠYYƏTLƏRĠ 
 
Sağlam adamın bədən temperaturu sabit olub, axşam-səhər dərəcənin 0,1-i qədər fərq ola bilər. 
Adətən səhər bir qədər aşağı, axşam isə yuxarı olur. Bədən temperaturu 37-dərəcədən yuxarı olmamalıdır 
və səhər-axşam fərqi 0,3-1,0
0
C arası olmalıdır. Uşaqlarda bir qədər yuxarı, yaşlılarda aşağı olur. Həmçinin 
bədənin müxtəlif hissələrinin temperaturu müxtəlif olur.
Bədən temperaturunu ölçmək tibb bacısının əsas vəzifələrindən biridir. Temperaturun ölçülməsi tibb 
termometri ilə həyata keçirilir. O, şüşə kapilyar borucuq olub, ucunda civə ilə dolu rezervuar var. Borucuq 
34,0-42,0
0
C-yə qədər şkalaya bölünmüşdür. Tibb termometri dibində pambıq olan, içərisinə 0,5%-li 
xloramin məhlulu tökülmüş bankada saxlanılır. Hər xəstənin hərarəti ölçüldükdən sonra termometr 
bankaya salınıb-çıxarılır, sonra silkələnərək civəsi aşağı salınır, qurulanır və növbəti xəstəyə verilir.
Temperatur ən çox qoltuq çuxurunda, bəzən qasıq çuxurunda, düz bağırsaqda və uşaqlıq yolunda 
ölçülür. Termometri xəstəyə verərkən diqqət etmək lazımdır ki, civəli rezervuar hər tərəfdən dəri büküşü 
ilə əhatə olunsun, dəri ilə termometr arasında paltar qalmasın. Yadda saxlamaq lazımdır ki, düz bağırsaq 
və uşaqlıq yolunda temperatur təxminən bir dərəcə yüksəkdir.
Termometr 10 dəqiqə qalmalıdır. Çox zəif və ağır xəstələrin temperaturu rektal da ölçülür. Burada 
temperatur 0,5-1,0
0
C yuxarı olacaqdır. Stasionarda xəstənin temperaturu gündə 2 dəfə səhər saat 6-8 arası 
və gündüz 16-18 arası ölçülür. Temperaturun dəyişməyini daha dəqiq bilmək üçün 2-3 saatdan bir 
ölçülməlidir. Nəticə ümumi temperatur vərəqinə yazılır. Burada temperatur əyrisi doldurulur. Temperatur 
37 dərəçədən yuxarı olarsa, həkimə xəbər verilir.
Temperaturun 37, 0
0
C-dən yuxarı qalxmasına qızdırma deyilir. Qızdırmaya səbəb bakteriya, 
toksinlərin, zülalların parçalanması məhsulları, hormonların, zəhərlərin təsiri, habelə beynin zədələnməsi 
və əzilməsi nəticəsində istilik mərkəzinin qıcıqlanması ilə əlaqədar baş verən reaksiyadır. Qızdırma 
zamanı maddələr mübadiləsinin bütün növləri pozulur. Sidiklə xariç olan azotun miqdarı artır. Su-duz 
tarazlığı pozulur. Hər 1 dərəçə temperaturun artmasında ürək döyünmə 10 vurğu artır, tənəffüs tezləşir. 
Xəstə orqanizmin müqavimət qabiliyyətini göstərdiyinə görə əsas göstərici sayılan qızdırma heç də 
həmişə müsbət hal sayıla bilməz. Çünki temperaturun həddindən artıq qalxması və birdən birə düşməsi 
orqanizmə zərər gətirə bilər.
Temperatur əyrilərini qızdırmanın qalxma dərəcəsinə görə-subfebril (38, 0 
0
C-yə qədər), orta (38, 0-
39, 0 
0
C), yüksək (39, 0-41,0), hiperpiretik (41,0-dən yuxarı) növlərinə bölmək olar.