Kapital nazariyasi. D.Rikardo bo‘yicha, kapital ishlab
chiqarishda foydalaniladigan mamlakat boyligining bir qismi bo‘lib, u
oziq-ovqat, kiyim-kechak, asbob-uskunalar, xomashyo, mashinalar va
boshqalardan iborat. Uning kapital to‘g‘risidagi qarashlari bu muammo
bilan shug‘ullangan klassik iqtisodiy maktabning boshqa vakillarining
iqtisodiy qarashlari bilan hamohang bo‘lsada, ulardan farqli ravishda, bir
xil kapital qo‘yilmasidan keladigan daromadning har xilligi sababli
kapital bir kasb turidan boshqasiga o‘tib turishini ko‘rsatib berdi. Har bir
kishi ko‘proq foyda olishga intiladi, shuning uchun u kam foydali ish
joyini tashlab ko‘p foyda keladigan joyga o‘tishga harakat qiladi.
Tayanch so‘z va iboralar: kapital, foiz, jamg‘arish, markentilizm,
fiziokratlar, pul, boylik, millat daromadi, ish unumdorligi, samarali va
samarasiz mehnat, mehnat, soliq, foyda, raqobat, qiymat, baho, sinf,
daromad, taqsimot.
NAZORAT SAVOLLARI 1.
Klassik iqtisodiy maktabning Angliyada vujudga kelishi qanday
ijtimoiy va iqtisodiy sharoitlarda ro‘y berdi?
2.
Sanoat to‘ntarilishi bilan bog‘liq bo‘lgan siyosiy-ijtimoiy va
iqtisodiy o‘zgarishlar nimalardan iborat?
3.
A.Smitning bosh iqtisodiy asari qachon yozib tugallandi va
undagi
asosiy
iqtisodiy
g‘oyalar nima? Olimning tadqiqot
metodologiyasi nimaga asoslanadi?
4.
Nima uchun A.Smit manufaktura ishlab chiqarishining
mafkurachisi bo‘lib qoldi?
5.
Mehnat taqsimotining ustunlik tomonlari nima va kamchiligi
nimada?
6.
A.Smitning pul, qiymat, daromadlar, ish haqi, kapital va takror
ishlab chiqarish to‘g‘risidagi ta’limotlariga qisqacha izoh bering.
7.
«Smit dogmasi» nima? Uning kamchiligi nima?
8.
«Lassez faire» va «ko‘rinmas qo‘l» tamoyillari nimani
anglatadi?
9.
Xalq boyligi qanday omillarga bog‘liq?
10.
Nochor ahvolga tushgan iqtisodiyotni rivojlantirish uchun
nima qilmoq kerak?
