O. E. Toshmurodov milliy kurashning nazariy asoslari

Muvozanatdan chiqarish: 
- o‘zidan o‘ngga va chapga siltab; 
- oldinga o‘ziga tortib va orqaga o‘zidan itarib; 
- o‘zi atrofida o‘ngga va chapga burilish bilan. 
Aldash va soxta harakatlar: 
- qo‘llar bilan, qo‘llari va gavdasi bilan;
- oyoqlari bilan aldash va soxta harakatlar qilish; 
- qo‘li, oyog‘i va gavdasi bilan aldash; 
- siljitish va masofa bilan aldash; 
- ushlash bilan va soxta usullarni ifodalash bilan; 
- kombinatsiyalashtirilgan aldashlar. 
Uloqtirishlarga shaylanish: 
- turish holatini o‘zgartirish bilan; 
- masofani yutish bilan; 
- raqibni aldash bilan; 
- soxta harakatlar bilan; 
- kuch yordamida ta’sir ko‘rsatish bilan. 
Tayyorlovchi harakatlar kombinatsiyalari: 
- siljib yurish va ushlab olish; 
- siljib yurish, ushlab olish va muvozanatdan chiqarish; 
- siljib yurish, ushlab olish, aldash va quchoqlab olish; 
- ushlab olish, oyoqlari bilan soxta harakatlar qilish, kuch 
yordamida ta’sir ko‘rsatish va hokazo. 
Asosiy usul va harakatlar 
Uloqtirishlar 
Asosan qo‘llar bilan uloqtirishlar 
- raqibni orqaga, oldinga, yon tomonlarga bir zarb bilan 
ko‘tarib va siljib muvozanat holatidan chiqarish va so‘ng uloqtirib 
yiqitish; 
- belbog‘dan, yaktakdan, belbog‘ va yaktakdan ushlab 
uloqtirish; 
- qo‘lini, gavdasini ushlab uloqtirish; 
- yaktagidan va gavdasidan ushlab uloqtirish; 
Himoya 
Asosan qo‘llari bilan himoyalanish: 
- siltanib, kuch ishlatib raqibning ushlashidan qutulish; 
- qo‘llari bilan raqib qo‘lini urib yuborish; 
- qo‘llari bilan ko‘kragiga tayanib; 
- qo‘llarini ushlab olib; 

---

93 
- raqibini tang ahvolga solib. 
Asosan oyoqlari bilan himoyalanish: 
- oyog‘ini, oyoqlarini surib qo‘yib; 
- bir oyog‘iga ag‘darib; 
- oyoqlarini orqaga, yon tomonga olib qochib; 
- orqaga surib; 
- oyoqlarini olib qochib. 
Asosan gavdasi bilan himoyalanish: 
- orqaga chekinib; 
- gavdani chetga burib; 
- oldinga engashib; 
- gavdasiga tiralib; 
- yon tomonga aylanib o‘tib; 
- raqibiga zarba berib; 
- raqibini ag‘darib. 
Qarshi usullar 
Qarshi uloqtirishlar: 
- uloqtirishga tayyorgarlik yoki uloqtirishga urinishga qarshi 
uloqtirish. 
Javob uloqtirishlari: 
- himoyalanishlardan keyin.