Osman Nuri Topbaş 5 mn ön söz nəbilər silsiləsi dərs
hala salın, görək onu tanıyacaq, ya yox?!”
Yüklə 2,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
hala salın, görək onu tanıyacaq, ya yox?!” (Nəml surəsi, 41) “(Bəlqis) gəldikdə ona: Taxtın bu cürdürmü? –deyildi. O da: Sanki odur! –deyə cavab verdi. (Süleyman qadının dərin zəka sahibi olduğunu görüncə dedi: ) Bizə ondan daha öncə (Tövhid haqqında) elm verilmiş və biz (ondan daha qabaq Allaha) müti (müsəlman) olmuşuq! (Süley- man) ona Allahdan başqasına (günəşə, aya) ibadət etməyi qadağan etdi. (Yaxud Allahdan başqasına tapınması o qadına Allaha ibadət etməyə mane olmuşdu). Çünki o, kafir bir tayfadan idi.” (Nəml surəsi, 42-43) 167 MN “(Bəlqəsin əqlini, zəkasını yoxlamaq məqsədilə) ona belə deyil- di: Saraya daxil ol! (Süleymanın sarayı büllurdan tikildiyi və altına su buraxıldığı üçün Bəlqis) sarayı gördükdə onu dərin bir gölməçə he- sab etdi və (paltarı islanmasın deyə) ətəyini qaldırdı. O (Süleyman): Bu (su deyil) büllurdan tikilmiş (şəffaf) bir saraydır! dedi. (Bəlqis) dedi: Ey Rəbbim! Mən (günəşə sitayiş etməklə) özümə zülm etmişdim. Mən artıq Süleymanla (Süleymanın sayəsində) aləmlərin Rəbbi olan Allaha təslim oldum!” (Nəml surəsi, 44) Rəvayətə görə, Həzrət Süleyman, Səba məlikəsi Bəlqis gəlməzdən əvvəl, bir köşk hazırlatmışdı. Bu köşkün məhləsi büllurdan hazırlanmış, altından su axıdılmış və suya balıqlar buraxılmışdı. Bəlqis, zəminin şəffaf bir maddə olduğunu fərq edə bilmədiyi və sudan keçəcəyini sandığı üçün ətəyini çəkmişdi. Bütün bu tədbir və tərtiblər onun öz ağlına və biliyinə olan inamını sarsıtmış və könlünü ilahi hökmləri qəbula hazırlamışdır. Beləcə Bəlqis, bunun bir bəşər hadisəsi olmadığını dərk edib, orada ilahi qüdrət və əzəməti duydu, iman gətirdi və müsəlman oldu. Həzrət Süleymanın vəfatı Süleyman (əleyhissəlam) əsasına dayanmış bir halda vəfat etmişdir. Əvvəlcə ətrafından heç kim onun vəfat etdiyini bilməmişdi. Ancaq aradan xeyli vaxt keçdikdən sonra, bir ağac qurdunun onun əsasını yeməsi və buna görə Həzrət Süleymanın yerə yıxılması ilə vəfat etdiyi bilindi. Ayəti- kərimədə belə buyrulur: “Sonra (Süleymanın) ölümünü hökm etdiyimiz zaman onun öldüyünü onlara (cinlərə) ancaq (Süleymanın) əsasını yeyən bir ağac qurdu xəbər verdi. (Süleymanın əlini dayayıb durduğu əsa sınandan son- ra) o (ölmüş vəziyyətdə) yerə yıxıldıqda cinlərə bəlli oldu ki, əgər onlar qeybi bilsəydilər, alçaldıcı əzab (məşəqqətli iş) içində qalmazdılar.” (Səbə surəsi, 14) Süleyman (əleyhissəlam) axirətə köç edəndə, nəşinin uzun müddət əsasına söykənmiş vəziyyətdə qaldığı aydın olur. Cinlər üçün “alçaldıcı əzab” təbiri isə onların çətin və məşəqqətli işlərdə çalışmalarından ötrü istifadə olunmuşdur. Onlar Həzrət Süleymanın (əleyhissəlam) öldüyünü bilmədikləri üçün, O, hələ həyatda ikən olduğu kimi yenə də o yorucu işlərinə davam etmişdilər. Buradan da başa düşülür ki, cinlər qeybi bilmirlər. Əzəmətli səltənət və mülkə sahib olan Həzrət Süleymanın (əley- hissəlam) ayaq üstə ölməsi, nə qədər ibrətli və düşündürücü bir hadisədir! Əslində bütün peyğəmbərlərin sözləri, həyatları və başlarına gələn hadisələr, onlardan sonra gələn bütün ümmətlərə ibrət vəsiləsidir. Eynilə bunun kimi dünyanın faniliyi və Həzrət Süleymanın əzəmətli səltənətinin keçiciliyi, bir öyüd və zərbi-məsəl halına gəlmişdir. Ziya Paşa məşhur tərkibi-bəndində belə deyir: Seyr etdi həva üzrə denir taxtı-Süleyman Ol səltənətin yellər əsər indi yerində!… (Bir zaman dillərə dastan olan Süleymanın taxtının yerində indi yellər əsir.) Yunus Əmrə Həzrətlərinin bu dördlüyü də bu həqiqəti nə gözəl ifadə edir: Mal sahibi, mülk sahibi Hanı bunun ilk sahibi? Mal da yalan, mülk də yalan, Var bir az da sən oyalan 12 !… Səltənət və Təvazö Süleyman (əleyhissəlam), çox mütəvazi idi. Səhərlər durub ilk olaraq fağır və qəriblərin yanına gedir, onlarla oturur və: “Fağıra, fağırlarla olmaq yaraşır!”-deyirdi. Süleyman (əleyhissəlam) və sərçə arasında baş vermiş belə bir hadisə məşhur olmuşdur: Süleyman (əleyhissəlam), bir gün sərçəni töhmətləmişdi. Bunun üstündə sərçə, Həzrət Süleymanı hədələyib: “–Sənin səltənətini və sarayını məhv edərəm!”-dedi. Süleyman (əleyhissəlam): “–Sənin cüssən nədir ki, mənim sarayımı məhv edəsən!”-dedi. O kiçik quş belə cavab verdi: 12. Məşğul ol! 168 MN 169 MN “–Qanadlarımı isladar və bir vəqf torpağına sürtərəm. Sonra da qanadlarıma bulaşan vəqf torpağını sənin sarayının damına daşıyaram. Beləcə mənim daşıdığım o toz da sənin sarayını yerlə-yeksan etməyə kifayətdir!” Qissədən hissə olaraq bu hadisədən, vəqf mallarının nə qədər əhəmiyyətli olduğunu və onlardan istifadə edərkən ədalətə nə dərəcədə riayət etməyimizin lazım gəldiyini anlayırıq. Həzrət Süleymandan sonra On iki qəbilədən meydana gələn İsrail oğulları, Həzrət Süleymandan (əleyhissəlam) sonra ikiyə ayrılmışdır. On qəbilədən İsrail dövləti, digər iki qəbilədən də Yəhuda dövləti quruldu. O qəbilədan qurulan İsrail dövlətini E. Ə. 721-ci ildə Asurilər yıxmışdır. İki qəbilədən qurulan Yəhuda dövlətini isə E.Ə. 586-cı ildə Babil hökmdarı Büxtünnəssər yıxdı. Büxtünnəssər Qüdsü yandırdı. Xalqın çox- unu öldürdü, qalanları da Babilə sürgün etdi. Bu zalım, Nəmruddan sonra dünya hakimiyyətini əlinə keçirən ikinci imansız kraldır. Babili abadlaşdırıb özünə mərkəz etdi. Şərq və qərbdə ona qarşı çıxacaq adam qalmadı. Beləcə Büxtünnəssər qürura qapılaraq ilahlığını elan etdi. Axırda da ağlını itirərək özünün bir öküz olduğunu zənn etməyə başladı. Yeddi il, meşədə dolaşdı. Bu arada krallığı onun xanımı idarə etdi. Ancaq vəfat etmədən bir il əvvəl, ağıllandığı və sonra da öldüyü söylənilir. Büxtünnəssər, Qüds şəhərini dəfələrlə talan edib, Tövrat və Zəburu yandırmış, ortadan götürmüşdür. Beləcə zaman keçdikcə Tövratın bir çox yeri təbii olaraq unudulmuşdur. Yaddaşda qalanlar yazılmağa başlandıqda isə, Tövrat əsl mahiyyətini tamamən itirmiş, ortaya bir-birini tutmayan müxtəlif Tövrat nüsxələri çıxmışdır. Təqribən E.Ə. 500-cü illərdə yaşamış olan Əzra (Üzeyr), yazılan bu nüsxələri toplamışdır. İran hökmdarı Nüşek (Koreş və ya Cyrus), Babillərə qalib gəldikdə, İsrail oğullarının yenidən Qüdsə dönmələrinə izn verdi. Buraya yerləşən İsrail oğulları, E.Ə. 515-ci ildə Məscidi-Əqsanı təmir etdilər. Öncə farsların, sonra Makedoniyalıların əmri altında yaşadılar. Bizim eranın 63-cü ilində Romalılar, Qüdsü ələ keçirib yəhudiləri buradan uzaqlaşdırınca, Məscidi- Əqsa yenidən yıxıldı. İsrail oğullarının tarix boyu bu qədər bəlaya və zülmə uğramaları öz azğınlıqlarındandır. Çünki onlar bu azğınlıqları üzündən, nəfslərinə 170 MN uymadığı zaman, işlərinə gəlməyən Tövrat və Zəburdakı ayələri dəyiş- dirmişlər, beləcə haqq dini pozmuşdular. Hətta bu işlərində onlara mane olmaq istəyən Zəkəriyya (əleyhissəlam) və Yəhya (əleyhissəlam) kimi peyğəmbərləri də heç acımadan şəhid etmişdilər. Harut və Marut qissəsi Yəhudilər arasında sehr çox yayılmışdı. Bu səbəbdən Həzrət Süleymanın böyük bir sehrbaz olduğunu, hökmdarlığı da sehr ilə əldə etdiyini, heyvanlara və cinlərə ovsun ilə hökm etdiyini söyləyir və buna inanırdılar. Qurani-Kərim, Peyğəmbər Əfəndimizə (səllallahu əleyhi və səlləm) endiriləndə orada Həzrət Süleymanın peyğəmbər olduğu bildirilmişdir. Buna görə yəhudilər “Mühəmməd, Süleymanı peyğəmbər zənn edir, halbuki o, bir sehrbazdır!”-demişdilər. Bu iddiaya qarşı aşağıdakı ayəti-kərimə nazil oldu. “(Yəhudilər) Süleymanın səltənətinə (şahlığına) dair şeytanların oxuduqlarına (sehr kitablara) uydular. Süleyman (bu kitablara uymadığı üçün) kafir olmadı, lakin şeytanlar (bildikləri) sehri və Babildə Harut və Marut adlı iki mələyə nazil olanları xalqa öyrədərək kafir oldu- lar. Halbuki (o iki mələk): “Biz (Allah tətəfindən göndərilmiş) imtahanıq (sınağıq), sən gəl kafir olma!” - deməmiş heç kəsə sehr öyrətmirdilər. (Bununla belə yəhudilər) yenə də ər-arvad arasına nifaq salan işləri on- lardan öyrənirdilər. Lakin onlar (sehrbazlar) Allahın izni olmadan heç kəsə zərər verə bilməzlər. Onlar (yəhudilər) ancaq özlərinə faydası ol- mayan, zərər verən şeyləri öyrənirdilər. Həqiqətən, onlar (yəhudilər) belə şeyləri satın alanların (Allahın kitabını şeytan əməlləri ilə mübadilə edənlərin) axirətdə payı olmadığını yaxşı bilirlər. Kaş ki, onlar özlərini nə qədər yaramaz bir şeyə satdıqlarını biləydilər!” (Bəqərə suərəsi, 102) Müfəssir Fəxrəddin ər-Razi, Harut və Marut adlı iki mələyin yer üzünə endirilmə səbəbini belə açıqlayır: Şübhəsiz o dövrdə sehrbazlar çoxalmışdı. Bunlar, sehr mövzusun- da daha əvvəl bilinməyən şeyləri ortaya çıxardılar, daha da irəli gedərək peyğəmbərlik iddiasında oldular və hər kəsə meydan oxudular. Buna görə Allah Təala, insanları bu yalançı peyğəmbərləri tanıyıb onlara qarşı qoya bilmələri üçün, insanlara sehr öyrətmək üzrə, ayəti-kərimədə bəhs edilən Harut və Marut adlı mələklərini göndərdi. Şübhəsiz, Allah hər şeyin iç üzünü ən yaxşı biləndir. Həzrət Süleymanın fəzilətləri 1. Külək, Həzrət Süleymanın (əleyhissəlam) əmrinə verilmişdi. Rəsulullaha (səllallahu əleyhi və səlləm) necə bütün mələklər xidmət etməyə borclu isə, külək də onun əmrlərini yerinə yetirirdi. 2. Bilindiyi kimi, Rəsulullah (səllallahu əleyhi və səlləm) də Mer- ac gecəsi bir anda ərşi-əlaya çıxmışdır. Süleyman (əleyhissəlam) isə dilədikdə, ilahi bir lütf olaraq yer üzündə iki aylıq yolu bir gündə qət edirdi. 3. Rəsulullahı (səllallahu əleyhi və səlləm) daim bir buludun kölgələməsi kimi Həzrət Süleymana (əleyhissəlam) quşlar kölgə əmələ gətirirdi. 4. Qiyamət günündə, Rəsulullahın (səllallahu əleyhi və səlləm) “Li- vai-Həm” -i 13 altında bütün peyğəmbərlər, Allah dostları, şəhidlər və saleh insanların toplanacaq olması kimi Həzrət Süleymanın (əleyhissəlam) əmri və idarəsi altında bütün məxluqat xidmət üçün toplanırdı. 5. Bütün dünya və axirət nemətləri, Rəsulullahın (səllallahu əleyhi və səlləm) əmrinə hazır qılınması kimi Həzrət Süleymana (əleyhissəlam) da bütün dünyəvi mülk və səltənət verilmişdi. 13. Livai-Həmd: Həmd (şükür) bayrağı. Qiyamət günündə canlılar dirilib Ərəsat meydanına toplananda, Allah Təala tərəfindən Peyğəmbər Əfəndimizə ehsan ediləcək olan və altında bütün inananların toplanacağı sancaği-şərif (şərəfli bayraq). 171 MN 172 MN İNFAQ Süleyman (əleyhissəlam), ona bəxş edilən dünya sərvətini daim qəlbinin xaricində daşımış bir peyğəmbərdir. Allah Təala bizə, varlıq sahibi bir peyğəmbər olaraq Həzrət Süleymanı (əleyhissəlam) misal çəkmişdir. Bütün insanlar bir yerə yığışsalar belə heç bir insanı Süley- man (əleyhissəlam) qədər zəngin etməyi bacarmazlar. Çünki rüzgarlar, heyvanlar, qandal vurulmuş azğın şeytanlar, sözsüz, onun əmri və idarəsi altında idi. Bu qədər səltənətə sahib olmasına baxmayaraq Süleyman (əleyhissəlam): “Mən bir fağıram. Fağıra, fağırlarla bərabər olmaq yaraşır!” –deyərək, qərib və kimsəsizlərlə bir yerdə olardı. Həzrət Mövlana (qüddisə sirruh), bu beytində fağır və dərdlilərlə həmdərd olmağın mənəvi qazancını nə gözəl açıqlayır: “Fağırlıq və möhtaclıq içində boğulan könüllər, dumanla dolu bir evə bənzəyir. Sən onların dərdini dinləmək və dərdlərinə dərman olmaq şərtilə o dumanlı evə bir pəncərə aç ki, onun qaranlığı çəkilsin və sənin də qəlbin həssaslaşıb ruhun incəlsin.” Belə evlərə bir pəncərə aça bilmək, ancaq fağır və kimsəsizlərə infaq etməklə gerçəkləşir. İnfaq etmək, mal və sərvətin şükür ifadəsidir. Verilən nemətlərə şükür etmənin, nemətləri daha da artıracağı Cənabi-Haqqın qullarına verdiyi bir vəddir. Allah Təala buyurur: ﹲﺪ ﹺﺪﹶﺸﹶﻟ ﹺﺑاﹶﺬﹶﻋ نﹺإ ﹾﻢﹸﺗﹾﺮﹶﻔﹶﻛﻦﹺﺌﹶﻟﹶو ﹾﻢ ﹸﻜﻧﹶﺪ ﹺزﹶﻷ ﹾﻢﹸﺗﹾﺮﹶﻜﹶﺷ ﹾﻦﹺﺌﹶﻟ 173 MN “…Əgər (Mənə) şükür etsəniz, sizə (olan nemətimi) artıracağam. Yox, əgər nankorluq etsəniz, (unutmayın ki) Mənim əzabım, həqiqətən şiddətlidir!” (İbrahim surəsi, 7) Həzrət Peyğəmbər (səllallahu əleyhi və səlləm), infaq etməyi çox sevərdi. Bir Hədisi-Şərifdə Allah Təalanın: “Ey insan oğlu! İnfaq et ki, sənə də infaq edilsin…” buyruğunu bildirmişdir. (Buxari, Təfsir, 11/2; Müslim, Zəkat, 36, 37) Rəsulullah (səllallahu əleyhi və səlləm), çox arzu edirdi ki, comərdlik müslümanın bir xarakteri halına gəlsin. O belə buyurdu: “Yalnız iki şəxsə qibtə edilir: Biri, Allahın, mal verib haqq yol- unda xərcləməyə müvəffəq qıldığı şəxs; digəri, Allahın, elm bəxş et- diyi və bu elmə əməl edən, başqasına öyrədən (yəni elmini infaq edən) kimsədir.” (Buxari, Elm, 15; Müslim, Müsafirin, 266-268) Mülkün həqiqi sahibi Haqq Təaladır. Necə ki, Qurani-Kərimdə buyurulduğu kimi: “(Ya Rəsulum!) De: Ey mülkün sahibi olan Allah! Sən mülkü istədiyin şəxsə verər, istədiyin şəxsi yüksəldər və istədiyin şəxsi alçaldarsan. Xeyir yalnız Sənin əlindədir. Həqiqətən, Sən hər şeyə qadirsən! Gecəni gündüzə, gündüzü isə gecəyə qatarsan. Ölüdən diri, diridən isə ölü çıxararsan. İstədiyin şəxsə saysız-hesabsız ruzi verərsən.” (Ali-İmran surəsi, 26-27) Ayəti-kərimədən də anlaşıldığı kimi mülk, həqiqətdə nə fərdlərin, nə də cəmiyyətindir. Mülk Allaha aiddir. Ayrı-ayrı adamlar da, cəmiyyət də Haqq Təalanın mülkündə yaşayır, Onun verdiyi rizqlərlə keçinir. İnsanların sahib olduqları şeylər isə yalnız müəyyən bir zaman fasiləsi içində, mülk üzərində müvəqqəti bir istifadə haqqıdır. Bu etibarla mal, mülk və mövqe, insanlar üçün ən böyük imtahan vəsiləsidir. Həzrət Süleymanın (əleyhissəlam) səltənəti, bir zaman gəlmiş, tamamən əlindən alınmışdı; ancaq istiğfar etmiş və sahib olduqları iadə edilmişdi. Bu hadisədən ibrətlə bir Allah dostu buyurur: “Rizqin dalınca deyil, Rəzzaqın (rizq verən) dalınca qaç!” Çünki həqiqətdə mülk də səltənət də, Allahındır. Ayəti-kərimələrdə buyrulur: “Hər kəs (dünyada) izzət-qüdrət (şərəf-şan) istəsə, (bilsin ki, dün- yada da, axirətdə də) bütün izzət-qüdrət (şərəf-şan) ancaq Allaha məxsusdur…” (Fatir surəsi, 10) 174 MN “Göylərin və yerin hökmü Allaha məxsusdur. Allah hər şeyə qa- dirdir!” (Ali-İmran surəsi, 189) Bu ayəti-kərimələr göstərir ki, biz qullar üçün dünyanın əsl səltənəti, Allahı zikr etmək, Onu unutmamaq, Onun yaratdıqlarına xidmət və Onun rizası üçün əlimizdəkilərdən infaq etməkdir. Qurani-Kərimdə “infaq” kəlməsi bir çox yerdə işlədilir. Bu ayələr, dərinliyinə qetdikdə infaqın, mal və canın əsl sahibi olan Allaha nəzr etmək mənasına gəldiyi anlaşılır. Bu, bizi Rəbbimizin ehsan etdiyi nemətləri yenə Onun rizası doğrultusunda xərcləməyə dəvət edir. Buna görə müsəlman, həm varlığını, həm də canını Allaha nəzr edən insandır. İmanın ilk meyvəsi mərhəmətdir. Mərhəmətin əldə edilə bilməsi və ya artması isə, infaqla yaxından əlaqəlidir. Mərhəmətdən uzaq bir könül, ölü bir könüldür. Hər işə başlarkən söylədiyimiz bismillah və hər zaman oxuduğumuz Fatihə surəsinin, Allahın mərhəmət sifətləri olan Rəhman və Rəhim adları ilə başlaması bunun əhəmiyyətini göstərir. Peyğəmbərlər və vəlilərin həyatlarının mərhəmət mənqibələri (hekayət) ilə dolu olması da bir möminin həyatında mərhəmətin nə qədər əhəmiyyətli bir fəzilət olduğunu göstərir. Həzrət Peyğəmbər (səllallahu əleyhi və səlləm): “Mərhəmət edənlərə, Haqq Təala mərhəmət edər. Siz yer üzündəkilərə mərhəmət edin ki, göy üzündəkilər də sizə mərhəmət etsin…” (Tirmizi, Birr, 16; Əbu Davud, Ədəb, 58) buyuraraq, mərhəmətin kainatdakı bütün varlıqlar arasında cərəyan etdiyini bildirmişdir. Mərhəmətin ən gözəl təzahürü, eyni zamanda bir qulluq vəzifəsi olan infaqla gerçəkləşdiyindən, qardaşlıq duyğularının zəiflədiyi, hüzur və sükunun itdiyi, kin və düşmənliyin çoxaldığı cəmiyyətimizdə, ciddi bir infaq səfərbərliyinə ehtiyac vardır. Çünki iztirablı və möhtac insanların yerində biz də ola bilərdik. Bunun üçün onlara olan infaqımız, Rəbbimizə qarşı bir şükür borcudur. Haqq Təala, müttəqilərin vəsflərini sayarkən: “…Onlara verdiyimiz ruzidən (ailələrinə, qohum-qonşularına və digər haqq sahiblərinə) sərf edirlər.” (Bəqərə surəsi, 3) buyurmaqdadır. Allah üçün vermənin ümumi adı olan sədəqə və infaq, var olanı verməkdən başlayır. Varlığı olmayan üçün, yarım xurma belə nə gözəl bir 175 MN infaqdır! Bu qədəri belə, qulu, cəhənnəm atəşindən mühafizə edə bilər. Rəsulullah (səllallahu əleyhi və səlləm), hər mömini zəngin qəbul etmişdir. O, Hədisi-Şərifində, yaxşılığı tövsiyə etmək, məzluma kömək etmək, dərdli olanlara təsəlli vermək, xəstələri ziyarət etmək, dərdli könülləri sevindirmək və yoldan əziyyət verici şeyləri götürmək kimi xüsusiyyətlərin, səmimi mömin üçün bir sədəqə olduğunu bildirmişdir. Həqiqət budur ki, əsl zənginlik, könül zənginliyidir. Könlü zəngin olanların, bir təbəssümü belə sədəqə yerinə keçər. Könlü zəngin olan, təbəssümü və sevgisi ilə ətrafına fərəh və hüzur verir. Könlü fağır olanları isə, heç bir şey zənginləşdirməz. Deməli, həqiqi zənginlik, mal çoxluğu deyil, könül zənginliyi ilədir. Həqiqi möminlər də, bu zənginlik nemətinə sahib olub infaq edənlərdir. Yərmük hərbində Haris ibn Hişam, İkrimə ibn Əbu Cəhl, İyaş ibn Əbi Rəbia (radiyallahu ənhüm), şiddətli bir döyüşdən sonra, yaralı bir vəziyyətdə, qızmar günəşin altında, isti qumlar üzərində susuz bir halda qıvrılırkən, son nəfəslərində onlara verilən suyu içməyib yanında inləyən qardaşına təklif etmişdi. Ancaq özünə su ikram edilən şəxs, daha suyu içmədən vəfat etmiş və bu vəziyyət onların hər üçündə də eyni şəkildə gerçəkləşmişdi. Yəni üçü də son nəfəslərində bir udum su belə içmədən şəhid olmuşdular. Bir udum su, beləcə ortada qalmışdı. (Bax: Hakim III, 270) Bax bu, bir möminin mükəlləf olduğu qayğıkeşlik və həssaslığın mükəmməl bir təzahürüdür. İnfaqın ən yüksək dərəcəsi olan isarın gözəl bir nümunəsidir. İnfaqın, bir möminin təməl xislətlərindən biri olduğunu Haqq Təala ayəti-kərimədə belə bildirmişdir: ﹸﷲاﹶو ﹺسﺎﻨﻟا ﹺﻦﹶﻋ ﹶﻦﹺﻓﺎﹶﻌﹾﻟاﹶو ﹶﻆﹾﹶﻐﹾﻟا ﹶﻦ ﹺﻤﹺﻇﺎﹶﻜﹾﻟاﹶوﹺءاﺮﻀﻟاﹶوﹺءاﺮﺴﻟا ﹺﻓ ﹶنﻮﹸﻘﹺﻔﹾﻨﹸ ﹶﻦ ﹺﺬﻟا ﹶﻦ ﹺﻨ ﹺﺴ ﹾﺤ ﹸﻤﹾﻟا ﺐ ﹺﺤﹸ “O müttəqilər ki, bolluqda da, qıtlıqda da (mallarını yoxsullara) xərcləyər, qəzəblərini udar, insanların günahlarından keçərlər. Allah yaxşılıq edənləri sevər.” (Ali-İmran surəsi, 134) Mömin, həssas, incə, fədakar, comərd, mərhəmətli, şəfqətli və isar sahibi olmalıdır. Allah Rəsulunun bildirdiyi kimi, susuzluqdan ləhləyən bir itə su verən günahkar bir qadın, sırf bu mərhəmətli davranış səbəbi ilə minlərcə günahı əfv edilmiş və cənnətə nail olmuşdur. Bunun əksinə, pişiyinə mərhəmətsiz davranaraq, onun aclığına fikir verməyən və bu səbəbdən ölməsinə səbəb olan bir qadın da cəhənnəmə girmişdir. (Bax: Buxari, Ənbiya, 54; Müslim, Səlam, 151, 152) Bu misallar, bir müsəlmanın könül aləminə yol göstərməsi baxımından nə qədər ibrətlidir! Qurani-Kərimdə, Haqq Təalaya yaxın ola bilməyimiz üçün sevdik- lərimizdən infaq etməyimiz lazım gəldiyi bildirilir: ﹲﻢ ﹺﻠﹶﻋ ﹺ ﹺﺑ ﹶﷲا نﹺﺈﹶﻓ ﹴء ﹾ ﹶﺷ ﹾﻦﹺﻣ اﻮﹸﻘﹺﻔﹾﻨﹸﺗ ﺎﹶﻣﹶو ﹶنﻮﺒ ﹺﺤﹸﺗ ﺎﻤﹺﻣ اﻮﹸﻘﹺﻔﻨﹸﺗ ﺘﹶﺣ ﺮﹺﺒﹾﻟا ﹾاﻮﹸﻟﺎﹶﻨﹶﺗ ﹾﻦﹶﻟ “Sevdiyiniz şeylərdən (haqq yolunda) sərf etməyincə savaba çatmazsınız. Şübhəsiz ki, Allah (Onun yolunda) xərclədiyiniz hər bir şeyi biləndir!” (Ali-İmran surəsi, 92) Vəqflər ən gözəl infaq müəssisələridir. Vəqflər, Yaradandan ötrü yaradılanlara sevgi, şəfqət və mərhəmətin ortaya qoyulduğu müəssisələrdir. Kainatda, övlad, mal, mülk və səhhət kimi nemətlərin insan oğluna əmanət olaraq verilməsi insana, bu əmanətləri tələbkar və həssaslıqla qorumaq və lazımlı şəkildə sərf etmək məsuliyyətini yükləyir. İnsanın öz istifadəsinə verilmiş bu əmanətləri yerli-yerində istifadə edib, vaxtı gəldikdə də aldığı kimi sahibinə çatdırması, özü üçün bir rəhmət, bərəkət və məğfirət və- siləsidir. Sərvətdə isə qayə, “İnsanların ən xeyirlisi, insanlara ən faydalı olandır.” (Süyuti, əl-Cameus-Səğir, II, 8) Hədisi-Şərifinin sirrinə vaqif ola bilməkdir. Pulun yeri könül deyil, pul qabıdır! Arif bir şairin bu qitəsi insanın qəflətini nə gözəl anladır: Bir misafirxanadır dünyayi dun 14 Anda bir kaşane də 15 , viranə də, Bu onulmaz 16 çarəsiz sevdadayam, Xane qurdurdum misafirxanada! 14. Alçaq, aşağı 15. Süslü köşk, saray 16. Şəfa tapılmaz 176 MN 177 MN Bilinməlidir ki, fağırların və qəriblərin duası, varlı və güclülər üçün bir hüzur qaynağı və mənəvi bir köməkdir. Fağırlıq və möhtaclıq, bir zillət və əziklik deyil, bəlkə axirət tərəfi aydınlıq, ilahi bir hikmət və lütf təzahürüdür. Əbu Dərdanın (radiyallahu ənh) rəvayət etdiyinə görə də Rəsulullah Əfəndimiz əshabına belə deyirdi: “Mənə zəifləri çağırın. Çünki siz ancaq zəifləriniz(in dua və bərəkəti) ilə rizqləndirilir və yardım edilirsiniz.” (Əbu Davud, Cihad, 70; İbn Hənbəl, V, 198) Ümeyyə ibn Xalidin (radiyallahu ənh) rəvayət etdiyinə görə, Rəsulullah (səllallahu əleyhi və səlləm), Allahdan fağır olan mühacirlər hörmətinə müsəlmanlara zəfər və yardım ehsan etməsini istəyirdi. (Təbərani, Mucəmul- kəbir, I, 292) Zəkat və infaq ibadəti a) Varlı insanların, sərvətlərinin əsiri olmadan nəfsani azğınlıq təmayüllərinə sədd çəkmək, b) Möhtacların zənginlərə qarşı kin və həsəd kimi mənfi duyğular bəsləməsinə mane olmaq, c) İctimai intizamı qorumaq üçün, fağır ilə zəngin arasındakı müvazinət və məhəbbəti təmin etmək, bir çox səbəbdən möminlərə fərz qılınmışdır. Bunun üçün zəngin, malını haradan qazanıb haraya sərf etdiyindən, qazanclarının halalmı, harammı olduğundan və etməsi lazım gələn zəkat, sədəqə, xeyir və həsənat işlərindən Allahın hüzurunda hesaba çəkiləcəkdir. Zəngin, sahib olduqlarının müəyyən bir qismini fağırlara verməyə borc- lu qılınmaqla; sərvəti baxımından böyük bir imtahana tabe tutulmuşdur. Ancaq imtahan edildiyi digər məsələlərlə birlikdə bu infaq imtahanını da qazandığı təqdirdə zəngin insan, Rəbbinin rizasını qazanmış olaraq, cənnət nemətlərinə qovuşur. Fağırlar da yoxsulluq vəziyyətində səbir göstərmək, düşdükləri vəziyyətdən şikayətçi olmamaq, insanlara yük olmayıb, varlı insanlara qarşı kin və həsəd bəsləməmək, çətin vəziyyətlərdə əxlaq və iffətlərini qo- rumaq kimi məsələlərdən hesaba çəkiləcəklər. Əgər bütün bu davranışların nəticəsi Allahın rizasına uyğun gələrsə, bax o zaman onun dünya sıxıntısı, əbədi axirət səadəti ilə bəzənəcəkdir 178 MN Şükür edən comərd zənginlər ilə səbirli heysiyyətli fağırlar, insanlıq şərəfini daşımaq və ilahi rizanı qazanmaq baxımından bərabərdirlər. Buna münasib İslamda, kibrli, simic zənginlər ilə şikayətçi olan fağırlar qınanmışdır. Həzrət Peyğəmbər (səllallahu əleyhi və səlləm): Yüklə 2,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|