Osman Nuri Topbaş 5 mn ön söz nəbilər silsiləsi dərs

məxluqat üçün O döşədi.” 
(Rəhman surəsi, 1-10)
Ya Rəbbi! Bu aləmdə bizi, özlərinə hikmət və sirlər xəzinələrini açdığın 
qullarınla bərabər eylə! Məhşər sabahında bizləri onlarla həşr eylə!…
Amin!…
 

207
MN
TƏKRAR ÜÇÜN SUALLAR
1. Yəhudilərin Həzrət Üzeyirə  (əleyhissəlam) “Allahın oğlu” vəsfini
verdiklərini bildirən ayəti-kərimə hansıdır?
2. Ölümdən sonra dirilməyə  dəlil olaraq endirilən ayəti-kərimələrdən 
üçünü söyləyin.
3.  Qüsursuz bir ölçü və tarazlıq üzərində yaradılmış insanın, ağlı, hissi 
və əməli baxımdan ölçüləri nələr olmalıdır?
4.  Əshabi-Kəhf haqqında məlumat verin.
5.  Əshabi-Kəhfin iti, it olduğu halda necə olur ki, cənnətə girəcəklər
arasında yer alır?
6. Peyğəmbər  Əfəndimiz, dünya həyatını  nə üçün bir ağac altında 
oturub kölgələnməyə, daha sonra da yerini buraxıb tərk etməyə 
bənzətmişdir?
A. Aşağıdakı sualları cavablandırın

208
MN
1. Üzeyir 
(əleyhissəlam) ………un (əleyhissəlam) nəslindəndir. Yəhudilər 
tərəfindən ……… olaraq bilinir.
2. Üzeyir 
(əleyhissəlam) haqqında Qurani-Kərimdə Allah tərəfindən ru-
hunun alındığı və ……… il sonra təkrar dirildildiyindən bəhs edilir.
3. Peyğəmbər  Əfəndimiz: “Cümə günləri ……… surəsini oxumaq, 
bir sonrakı Cüməyə  qədər işlənəcək günahlara kəffarə olur.” 
buyurmuşdur.
4. ………, Qüdsü işğal edib talamış  və ……… nüsxələrini də 
yandırmışdır.
5. Yəhudilər ……… (əleyhissəlam) üçün, xristianlar isə ……… 
(əleyhissəlam) üçün  “………” sifətindən istifadə edərək  şirkə 
düşmüşlər.
B. Aşağıdakı boşluqları doldurun

209
MN
1. Aşağıdakılardan hansı, Həz-
rət Üzeyirin (əleyhissəlam) 
yüz il yatdıqdan sonra oyan-
masından çıxarıla biləcək 
ibrətlərdən biri deyildir?
A. Haqq  Təala üçün, öldürmə 
və diriltmədə bir çətinlik yox-
dur.
B. Allah  Təala, çürümüş sü-
mükləri belə dirildəcək qüd-
rətə sahibdir.
C. Bir qul, Allahın istəyi ilə, yux-
layaraq düşmənlərdən qo-
runa bilər.
D. Əslində hər insan, gecə yux-
layıb gündüz oyanmaqla bir 
mənada ölmə  və dirilməni 
yaşayır.
2.  Əshabi-Kəhf haqqında aşa-
ğıda verilən biliklərdən hansı 
yanlışdır?
A. İmanlarını qorumaq baha-
sına yüz illərcə yuxlama-
ğı gözə almış igid adamlar 
idilər.
B. Onlar  Rəbblərinə  qəlbdən 
iman etmiş və Allahı çox se-
vən gənclər idilər.
C. İnancsızlığın və azğınlığın 
yayıldığı  cəmiyyətdə doğru 
yolu tapmış kimsələr idilər.
D. İnandıqları dəyərləri zalımlar 
qarşısında müdafiə edəcək
qədər şüurlu və cəsurdular.
C. Aşağıdakı Sualların doğru cavablarını işarə edin

210
MN
3.  “Məgər insan elə güman edir 
ki, o, başlı-başına (cəzasız) 
buraxılacaq?!” (Qiyamə surəsi, 
36) “Yoxsa sizi əbəs yerə ya-
ratdığımızı  və (qiyamət günü 
dirilib haqq-hesab üçün) hüzu-
rumuza qaytarılmayacağınızı 
güman edirdiniz?”
 (Muminun surəsi, 
115) 
ayəti kərimələrini birlikdə 
düşündükdə “başlı-başına 
buraxılmamaq” ifadəsi nə 
mənaya gəlir?
A. İnsanın, Allahın təqdir et-
diyi qədər içində azad ola 
bilməyəcəyi.
B. İnsanın  cüzi iradəsinin və 
hürriyyətinin ola bilməyəcə-
yi.
C. Allahın insanları hər cür təh-
lükələrdən qoruyacağı.
D. İnsanın dünyada etdiklərinin 
cəzasız qalmayacağı, hesa-
ba çəkiləcəyi.
4. “Bəsu-badəl məvt” nə de-
məkdir?
A. Ruhların ölümsüzlüyü
B. Öldükdən sonra qəbrdə gö-
rəcəyimiz mükafat.
C. Öldükdən sonra bədənin çü-
rüməsi
D. Öldükdən sonra təkrar di-
rilmək və bir daha ölmə-
məkdir.
5. “Ey 
insanlar! 
Şübhəsiz ki, Al-
lahın (qiyamət barəsindəki) 
vədi haqdır. Dünya həyatı sizi 
aldatmasın. O tovlayan (Şey-
tan) da sizi Allah(ın rəhmi) ilə 
tovlayıb yoldan çıxartmasın!” 
(Fatir surəsi, 5)
  ayəsində keçən 
“Allahın rəhmi ilə tovlamaq” 
ifadəsindən anlaşılması la-
zım gələn məna aşağıdakı-
lardan hansıdır?
A.  Şeytan “Allah çox mərhə-
mətlidir,  əfv edər”-deyərək 
daim insanı günaha təşviq 
edir.
B.  Şeytan, özünə uyması 
əvəzində insana, Allahın 
mərhəmətini və  əbədi sə-
adəti vəd edir.
C.  Şeytan, insanı aldadaraq 
Allahın mərhəməti yerinə 
qəzəbini istədir.
D. Dünya  həyatı  şeytana 
bənzəyir, insanı Allahın 
mərhəməti ilə aldadır.
6. Aşağıdakılardan hansı  Kəhf 
surəsində toxunulmuş möz-
zulardan biri deyildir?
A.  İman mübarizəsi.
B. Ölümdən sonra dirilmə.
C. Musa və Xızır qissəsi.
D. Bədr döyüşü.

211
MN
CAVABLAR
1.Harun – Əzra
2.Yüz
3.Kəhf
4.Büxtünnəssər – Tövrat
5.Üzeyir – İsa – Allahın oğlu
1.C
2.A
3.D
4.D
5.A
6.D
 
B. Boşluqları doldurma suallarının cavabları
C. Test suallarının Cavabları

213
MN

215
MN
Dərin təfəkkürü ilə Səbrin bülöv daşı olan
Həzrət ƏYYUB
(
əleyhissəlam
)
Əyyub (əleyhissəlam), Həzrət Yaqubun (əleyhissəlam) qardaşı Eysin 
nəslindəndir. Şam ətrafında yaşamış və ona az adam  iman gətirmişdir.
Babası  Həzrət  İshaqın (əleyhissəlam) duasına görə, Allah Təala 
Həzrət  Əyyuba (əleyhissəlam) çox mal, mülk və övlad vermişdi. Geniş 
ərazisi, heyvanları və çoxlu xidmətçiləri var idi. O, fağır, yetim və dullara 
çox kömək edər, süfrəsində heç olmasa bircə nəfər fağır olmasa yemək 
yeməz, Allahın ona verdiyi nemətləri qonaqlara ikram etməyi çox sevərdi.
Əyyub (əleyhissəlam), ömrünün əvvəllərində zəngin, ortalarında fağır 
və kimsəsiz yaşamışdır. Ömrünün sonlarına doğru, şükür və səbir etməsi 
nəticəsində təkrar ilahi ehsana qovuşmuşdur. Qurani-Kərim onun səbirdəki 
dözümünü bu şəkildə tərifləyir:
“…Biz onu (müsibətlərə) səbir edən gördük. Nə gözəl bəndə! O, 
(daim Allaha) sığınan bir kimsə idi.” 
(Sad surəsi, 44)
Əyyub (əleyhissəlam), Şam bölgəsində yaşayan insanlara peyğəmbər 
olaraq göndərilmişdir. Qurani-Kərimdə onun ilahi vəhyə nail olan bir 
peyğəmbər olduğu belə bildirilir:

216
MN

217
MN
“(Ya Rəsulum!) Biz Nuha və ondan sonrakı peyğəmbərlərə vəhy 
göndərdiyimiz kimi, sənə də vəhy göndərdik. Biz İbrahimə, İsmailə, 
İshaqa, Yaquba və onun övladlarına, İsaya, Əyyuba, Yunisə, Haruna 
və Süleymana da vəhy göndərdik. Biz Davuda da Zəburu verdik.” 
(Nisa 
surəsi, 163)
“…Bundan əvvəl Nuhu və onun nəslindən olan Davudu, Süleymanı, 
Əyyubu, Yusifi, Musanı və Harunu da hidayətə qovuşdurmuşduq. Biz
yaxşı iş görənləri (yaxşılıq edənləri) belə mükafatlandırırıq.” 
(Ənam surəsi, 
84)
İmtahan, səbir və mükafat
Həzrət  Əyyubun (əleyhissəlam) dünyəvi zənginliyi, övladları  və nail 
olduğu bütün nemətlər ilahi bir imtahan olaraq bir-bir əlindən alındı. Axırda 
da ağır bir xəstəliyə düçar oldu. Ancaq bədəninə, malına və övladına gələn 
bütün bu müsibətlərə böyük bir təvəkkül və təslimiyyətlə səbir göstərmiş və 
ilahi təqdirə razı olmuşdur. Onun bu səbri və təslimiyyəti, insanlıq tarixində 
bir ibrət örnəyi olaraq dillərə dastan olmuşdur.
Həzrət  Əyyubun (əleyhissəlam) bu çətin imtahanları peyğəmbərlik 
dövrünə aiddir. Başına gələn hər cür müsibət və imtahana, ondakı fəziləti 
həzm edə bilməyən iblis, yəni məlun şeytan səbəb olmuşdur. Şeytan, in-
san qılığına girərək xalq arasında:
“Bu qədər nemət və bolluq içində qulluq etmək rahatdır. Əyyubu bir 
də darlıq və  bəla anında ikən görməli!…”-deyir və aramsız olaraq onun 
etibarını ləkələməyə çalışırdı.
Bu səbəbdən Allah Təala, Həzrət Əyyubun (əleyhissəlam) özünə olan 
təvəkkül və bağlılığını xalqa göstərmək üçün, bu sevimli peyğəmbərinə 
müxtəlif müsibətlər verdi.
Haqq Təala, Həzrət  Əyyubu (əleyhissəlam) imtahan etməyi arzu 
edincə, ilk olaraq onun mallarını əlindən aldı. Sel ilə qoyunlarını, külək ilə 
əkinlərini yox etdi. Bunu fürsət bilən şeytan, çoban cildinə girərək dərhal 
Həzrət Əyyuba (əleyhissəlam) qaçdı. Ağlaya-ağlaya olub bitəni ona xəbər 
verdi:
“–Ey  Əyyub! Böyük bir fəlakət oldu. Bütün malın və mülkün tələf 
oldu,”-dedi.

218
MN
Həzrət Əyyub, bu xəbər qarşısında heç təlaşlanmadı, böyük bir sükunət 
və riza halında Rəbbinə həmd etdi və insan cildinə girən şeytana:
“–Mal və mülkü mənə  Rəbbim vermişdi, indi də  məndən aldı. Hər 
şeyin tək sahibi Odur; istərsə verir, istərsə alır!”-dedi. Bu söz və münasibət, 
şeytanı pərişan etməyə kifayət idi.
Bunun dalınca Həzrət  Əyyubun (əleyhissəlam) uşaqları  dərs 
oxuyarkən baş verən zəlzələ ilə  vəfat etdi. Şeytan yenə ah-vay edərək 
Həzrət Əyyubun yanına gəldi. Onu, üsyan etdirmək üçün gözlərindən sel 
kimi yaşlar axıdaraq:
“–Ey Əyyub! Allah Təala sənin evini zəlzələ ilə yıxdı. Bütün uşaqlarını 
əlindən aldı. Onların ürək parçalayan fəryadları, dözülə  biləcək kimi dey-
ildi.”-dedi. Hadisəni o qədər acılı bir şəkildə anlatdı ki, Həzrət  Əyyubun 
təvəkkül və təslimiyyət ilə yoğrulmuş qəlbindən daşan mərhəmət duyğuları, 
mübarək gözlərini islatdı. Ancaq bu imtahana da böyük bir səbir göstərərək 
ilahi qədərə razılıq göstərdi.
Məqsədinə yenə çatmayan şeytan hirsləndi. Yenə bir şey söyləmək 
istədikdə Həzrət Əyyub:
“–Ey məlun! Sən iblissən və məni Rəbbimə qarşı üsyana təşviq etmək 
istəyirsən! Biləsən ki, övladlarım mənə bir əmanət idi. Sahibi onları geri 
aldı! Verən də O, alan da O. Mən nə üçün inciyim? Mən, hər  şəraitdə 
Rəbbimə həmd edən bir qulam!”-dedi.
Saleh bir qulun təslimiyyətini,  Əziz Mahmud Hüdayi Həzrətləri bir 
beytində nə gözəl ifadə edir:
Alan Sənsən, verən Sənsən, qılan sən;
Nə verdinsə odur; dəxi nemiz var!…
Ənəs ibn Malik (radiyallahu ənh) buyurur:
“(Ögey atam) Əbu Təlhənin bir oğlu var idi. O səyahətdə ikən oğlu 
şiddətli bir xəstəliyə tutulmuş  və  vəfat etmişdi. Yoldaşı Ümmü Süleym 
oğlunun öldüyünü görüncə, onu yuyub kəfənlədi və evin bir tərəfinə qoydu.
Əbu Təlhə gəldi və:
“Uşaq necədir?”-deyə soruşdu.
Yoldaşı:
“–Sakitləşdi, mən onun rahatlandığını umuram!”-dedi.

Nəhayət sabah olunca, əri Təlhə qüsl aldı. Hazırlanıb çıxmaq istədiyi 
əsnada, xanımı ona uşağın vəfat etdiyini xəbər verdi. (Böyük bir üzüntüyə 
qapılan)  Əbu Təlhə, dərhal Həzrət Peyğəmbərin (səllallahu  əleyhi və 
səlləm) yanına getdi və Onunla birlikdə namaz qıldı. Sonra olub bitənləri 
Peyğəmbərə (səllallahu  əleyhi və  səlləm) anlatdı. Bunun müqabilində 
Peyğəmbər (səllallahu əleyhi və səlləm):
“Umuram ki, Allah Təala, bu gecənizi sizin üçün bərəkətli qıl-
mışdır.” buyurdu.” 
(Buxari, Cənaiz, 42, Ədəb, 116)
Ənəs ibn Malik Həzrətlərinin anlatdığı bu hadisə, Ümmü Süleymin 
fərasətini, təqvasını xüsusən də Cənabi-Haqqa təslimiyyətini göstərir. Bu 
hadisə, ata-ana, övlad, mal-mülk kimi bütün varlıqların ancaq bir əmanət 
olduğunu və sahibinin lazım gəldikdə bunları geri aldığını nə gözəl izah 
edir. Ümmü Süleym sanki Əbu Təlhəyə hal dili ilə:
Körpəmiz, onu bizə göndərən qüdrət tərəfindən geri çağrıldı. Bir
müddət sonra onunla qiyamətdə  təkrar görüşəcəyik. Üzülmə  və  səsini 
çıxarma! Haqdan gələnə razı ol!…-deməkdə idi.
Həm də Haqq Təala, Ümmü Süleymə  qısa bir müddət sonra nur 
kündəsi kimi bir körpə ehsan etdi. Adını da Həzrət Peyğəmbər (səllallahu 
əleyhi və səlləm) Abdullah qoydu.
Allah Təala Həzrət Əyyuba (əleyhissəlam) son bir imtahan olaraq ağır 
bir xəstəlik
18
  verdi. Xəstəliyi o dərəcə artdı ki, yalnız şəfqət timsalı olan 
Rəhimə xatun, bənzərsiz bir sədaqət və vəfa nümunəsi nümayiş etdirərək 
onun xidmətinə müstəsna məsuliyyət göstərdi. Əl işi görərək dolanışığını 
təmin etməyə çalışdı. Həzrət  Əyyubun (əleyhissəlam) hər cür xidmətini 
sevə-sevə yerinə yetirdi.
Əyyub (əleyhissəlam), bu xəstəlik halında da şikayət və fəryad etmədi. 
Rəbbinə sığınaraq səbrindən əl çəkmədi, həmd və sənaya ara vermədi. 
Nəbəvi bir ədəb göstərərək, xəstəlik və yorğunluğunu şeytana izafə etdi:
“(Ya Peyğəmbər!)  bəndəmiz  Əyyubu da yad et! Bir zaman o 
öz Rəbbinə müraciətlə belə demişdi:  Şeytan mənə  bəla və  əzab 
toxundurmuşdur!” 
(Sad surəsi, 41)
Çünki şeytan, Həzrət Əyyubun (əleyhissəlam) gözəl halını qısqanıb, 
ona müsəllət olmaq istəmişdi. Lakin Əyyub (əleyhissəlam), hər şeyin Al-
219
MN
18. Qurani-Kərimdə bu xəstəliyin adı göstərilməmişdir. Çünki burada xəstəliyin keyfiyyə-
tindən çox Həzrət Əyyubun (əleyhissəlam) səbrinə və təslimiyyətinə diqqət çəkilir.

220
MN
lahdan olduğunu müstəsna dərinliyi ilə dərk edərək Rəbbinə təvəkkül və 
təslimiyyət halında idi.
Həzrət Əyyuba (əleyhissəlam) vəsvəsə vermək üçün göstərdiyi bütün 
cəhdləri boşa çıxan  şeytan, bu dəfə  şəhər xalqına vəsvəsə verməyə 
başladı:
“–Aman ha! Rəhimə ilə görüşüb ona köməkçi olmayın! Yoxsa Əyyubun 
xəstəliyi sizə də keçər! Dərhal onu şəhərinizdən qovun!”-dedi.
Şəhər xalqı da şeytanın bu pozğunculuğuna meyl edərək Rəhimə ilə:
“–Əyyubla bərabər buranı  tərk edin! Yoxsa sizi daş-qalaq edib 
öldürərik!”-deyə hədələdilər.
Rəhimə Xatun, çarəsiz qaldı  və  Həzrət  Əyyubu kürəyinə alaraq 
oradan ayrıldı.  Şəhərdən kənarda özlərinə bir yer şeçdilər. Həzrət 
Əyyubun (əleyhissəlam) altına qumdan yataq hazırladı, başına daşdan 
yastıq qoydu. Sonra da kiçik bir daxma düzəltdi, burada Həzrət Əyyuba 
(əleyhissəlam) xidmətə sədaqətlə davam etdi.
Allahın səbirli peyğəmbəri Həzrət  Əyyub bu vəziyyətdə belə, 
peyğəmbərlik vəzifəsini bütün incəliyi ilə yerinə yetirir, orada gəlib keçənlərə 
“əmri bil məruf və nəhyi anil münkər”i təbliğ edirdi.

221
MN
Dolanacaqları üçün xanımı Rəhimə Xatun, şəhərdəki xanımlara iplik 
bükürdü. Bir ara ərinə:
“–Sən bir peyğəmbərsən! Allah Təaladan səhhət və afiyət istəsənə ki,
bu dərdləri səndən alsın!”-deyincə Əyyub (əleyhissəlam):
“Səhhət və afiyətlə keçən illərimiz nə qədərdir?”-deyə soruşdu.
Rəhimə:
“Səksən ildir.”-dedi.
Bunun cavabında Həzrət Əyyub:
“–Ey Rəhimə! Çətinlik və bəla zamanı, səhhət və afiyət müddəti qədər
olmadan halımı Haqq Təalaya şikayət etməyə həya edirəm. Allah Təala, 
bizə saysız nemətlər verməkdə ikən, biz Ondan gələn bəlalara nə üçün 
səbir etməyək?!”-dedi.
Həzrət Əyyubun bu həddən artıq səbri, ayəti-kərimədə mədh edildiyi 
kimi, Hədisi-Şərifdə də  təriflənmişdir:
“Həzrət Əyyub, insanların ən yumşaq xasiyyətlisi, ən səbirlisi və 
öfkəsini ən çox yenəni idi.” 
(İbn Əbi Şeybə, III, 201)
Onun Rəbbinə olan rizası tam və qüsursuz idi. Bu şer, onun əl çat-
mayan səbir və təslimiyyət halının gözəl ifadəsidir:
Xoşdur mənə Səndən gələn,
Ya xilətü, yaxud kəfən,
Ya qönçə gül, yaxud tikan,
Lütfün də xoş, qəhrin də xoş!
Həzrət Əyyuba (əleyhissəlam) vəsvəsə verə bilməyən şeytan, bu dəfə 
də xanımı  Rəhimə xatunu narahat edirdi. Addım başı onun önünə  çıxır 
və ağlını çaşdırmağa çalışırdı. Rəhimə xatun da bunları Həzrət Əyyuba 
anladınca, o xanımına belə xəbərdarlıq etdi:
“–Ey xanım! Sənin yoluna çıxan o şəxs iblisdir. Diqqətli ol, sənə 
vəsvəsə verərək səni məndən ayırmaq istəyir”-dedi.
Rəhimə, Həzrət Yusifin (əleyhissəlam) nəslindən idi. Özündə əcdadı
Yusifin gözəlliyindən bir əks var idi. Ətraf yerlərdə ondan daha gözəl bir
qadın yox idi. Bunun üçün şeytan, bir gün onun qarşısına yaraşıqlı bir 
adam görünüşündə çıxdı və:

222
MN
“–Səndən daha gözəl birini görmədim. Mən bu yaxın kənddənəm. 
Sərvətimin də sərhədi yoxdur.”-dedi.
Rəhimə xatun Rəbbinə sığınaraq:
“–Mən xəstə olan Əyyub peyğəmbərin xanımıyam. Ona xidmət 
etməkdəyəm. Mən, o şərəfli peyğəmbərdən başqasına əsla meyl
etmərəm…”-dedi və yüyürüb getdi.
Rəhimə xatun, Həzrət  Əyyubun yanına döndükdə, olub-bitəni ona 
danışdı. Həzrət Əyyub bu sözlərdən sıxıldı. Hiddətlənərək:
“–Ey Rəhimə! Mən sənə ondan çəkinməyi və uzaq durmağı 
söyləməmişdimmi?! Əgər sağalaramsa, sənə yüz dəyənək vuracağam!”-
deyərək and içdi.
Həzrət Əyyubun (əleyhissəlam) xəstəliyi vaxt keçdikcə şiddətləndi. O, 
şəfa tapmaq üçün uca dərgaha əllərini açdı və:
“…Mənə  bəla üz verdi (Sənə  pənah gətirdim). Sən rəhmlilərin 
rəhmlisisən!”
  (Ənbiya surəsi, 83)
 -deyərək, Allahın uca mərhəmətinin öz 
üzərində təcəlli etməsi üçün qəlbdən Haqq Təalaya yalvardı.
Bir nəfər Rəsulullahın (səllallahu əleyhi və səlləm) məscidinə gəlib On-
dan Həzrət Əyyuba aid bir sıra suallar verdi. Bu sualı eşidincə Rəsulullah 
(səllallahu əleyhi və səlləm) ağladı və belə buyurdu:
“Allah Təalaya and içirəm ki, Əyyub bəladan ötrü inləmədi, 
sızlamadı. Lakin yeddi il, yeddi ay, yeddi gün, yeddi gecə o imtahanın 
içində qaldı. Ayaq üstə namaz qılmaq istədi, dayana bilmədi, yıxıldı. 
Haqq yolundakı xidmətində  zəiflədiyini görüncə: “Mənə həqiqətən
xəstəlik üz verdi”-dedi.” 
(Bax, Qurtubi, Təfsir, XI, 323)
Həzrət Əyyubun bu ifadələri, sızlama kimi görünsə də əslində bir dua 
idi. Çünki sızlama, insanlara edilən bir şikayətdir. Allah Təalaya üz tut-
maq isə, sızlama deyil. Həmçinin Yaqub (əleyhissəlam) da, oğlu Həzrət 
Yusifdən (əleyhissəlam) ayrı qaldıqda, iztirab və həsrət içində böyük bir 
kədərlə belə dedi:
“Mən dərd-sərimi yalnız Allaha ərz edirəm və Allahdan (gələn 
vəhy ilə) sizin bilmədiklərinizi bilirəm!” 
(Yusif surəsi, 86)
Xəstəlikdən qurtuluş
Rəhimə xatun, bir gün yemək axtarmağa çıxmışdı. Bu arada Cəbrail 
gəldi və Həzrət Əyyuba (əleyhissəlam):

223
MN
“–Ey Əyyub! Sənə bəla verdim, səbir etdin. İndi də səhhət və nemət 
verəcəyəm!” xəbəri ilə birlikdə bu əmri gətirdi:
“Ayağınla (yerə)  vur! Bu, (yerdən çıxan bulaq) yuyunacaq və 
içiləcək sərin (sudur)! (Əyyub o su ilə qüsl edib ondan içən kimi bütün 
xəstəlikləri getdi).”
 (Sad surəsi, 42)
Əyyub (əleyhissəlam), ilahi əmrə  əməl edərək, ayağını yerə vurdu. 
Yerdən dərhal su fışqırdı. O da bu su ilə yuyundu və beləcə möcüzə olaraq 
daxili və xarici xəstəliklərinin hamısından xilas oldu. Bir başqa rəvayətə 
görə, Əyyub (əleyhissəlam) ayağını yerə vurduqda biri isti, digəri soyuq iki 
qaynama suyu çıxmış, o da istisi ilə yuyunmuş, soyuq olanı da içmişdir.
Ayəti-kərimədə “Ayağınla yerə vur!”-deyə  əmr edilərək, möcüzənin 
gerçəkləşməsində belə qulun qeyrət və əməyinin istənməsi, diqqəti çəkən 
bir məsələdir. Deməli bir işdə ilk təşəbbüs, daim quldan gəlməlidir. O hal-
da qulun, səbəblərə sarılmaqda qüsur etməməsi, oturub yalnız dua ilə 
kifayətlənməməsi lazımdır. Bununla da qalmayıb, edilən duanın lazımlığını 
və şərtlərini yerinə yetirmək lazım gəlir.
Həm də Əyyub (əleyhissəlam) incə bir ədəblə Haqq Təalaya yönəlmiş 
və duası qəbul olmuş, üzünə şəfa, rəhmət və lütf qapıları açılmışdı:
“Biz  (Əyyubun) duasını  qəbul buyurduq, onu düçar olduğu 
bəladan  (xəstəlikdən və ailəsinə üz vermiş müsibətdən)  qurtardıq. 
Dərgahımızdan (Əyyuba) bir rəhmət və (Allaha) ibadət edənlərə ibrət 
dərsi (öyüd-nəsihət) olsun deyə, (həlak olmuş) övladlarını qaytarıb ona 
verdik, üstəlik bir o qədər də əlavə etdik.” 
(Ənbiya surəsi, 84)
Cəbrail (əleyhissəlam), səhhəti geri verilən Həzrət  Əyyubun 
(əleyhissəlam) yanına gələrək, onun başına Allahın əmri ilə bir tac qoydu 
və ona gözəl paltarlar geydirdi. Arxasınca Allah tərəfindən lütf buludu gəldi
və üstünə qızıl parçacıkları səpildi.
Rəsulullah (səllallahu əleyhi və səlləm) Əfəndimiz buyurdu ki:
“Əyyub, (möcüzəli suda) yuyunduğu sırada, önünə bir çox 
qızıl çəyirtgə düşmüşdü.  Əyyub, bunları  dərhal toplayıb paltarına 
doldurmağa başladı. Buna görə Allah Təala:
Ey  Əyyub! Görürsən, mən malını  sənə qaytarıb səni zəngin 
etmədimmi? Buyurdu. Həzrət Əyyub:
Bəli ya Rəbbi! Məni belə zəngin etdin. Lakin Sənin xeyir və bərəkət 
xəzinələrinə qarşı müstəğni  (ehtiyacsız)  ola bilmərəm. Bu səbəblə 

224
MN
Sənin qatından hər nə gələrsə qəbuldur. (Çünki verən Sənsən! Sənin 
verdiyin şeyi necə rədd edərəm?!) dedi.” 
(Buxari, Qüsl, 20; Ənbiya, 20; Nəsai, Qüsl, 
7)
Bu  əsnada Rəhimə xatun şəhərdən qayıtdı. Həzrət  Əyyubu tanıya 
bilmədi.
Onun itdiyini zənn edərək, sağa-sola qaçdı. Fəryad edib ağladı. Əyyub 
(əleyhissəlam) səsləndi:
–Ey xanım! Kimi axtarırsan:
–Bir xəstəm var idi, həyat yoldaşım idi. Zəhməti də olsa ona, məm-
nuniyyətlə xidmət edirdim. İndi könül hüzurumun qaynağı olan o xəzinəni 
itirdim.
–O necə adam idi?
–O, çox səbirli bir şəxs idi. Sağlam olanda sizə bənzəyirdi.
–Ey Rəhimə! Elə o axtardığın mənəm. Allah Təala, mənə səhhət ver-
di.
İkisi  də sevinclə ağladılar. Haqq Təalaya şükür etdilər.
Əyyub (əleyhissəlam), artıq əvvəlki dinclik və gəncliyinə qovuşmuşdu. 
Allah Təala, ona əvvəlkindən daha çox mal və övlad da ehsan etdi. 
Dağılmış övlad fərdləri təkrar bir yerə toplandı və əvvəlkindən daha böyük 
ilahi lütflərə nail oldu.
Həzrət Əyyub, xəstəliyi afiyətə çevrildikdən sonrakı ilk gecənin səhər
vaxtında dərindən bir “ah!” çəkdi. Səbəbi soruşulunca, dedi ki:
Hər gecə  səhər vaxtında: “Ey bizim xəstəmiz, necəsən?” deyə  səs 
eşidərdim.  İndi yenə o vaxt gəldi, lakin: “Ey bizim səhhətli qulumuz, 
necəsən?” səsini eşitmədim. Bunun üçün ağlayıram.
Rəhimə xatunun xidmətinin mükafatı
Rəvayətə görə Əyyub (əleyhissəlam) səhhətə qovuşduqda, xanımının 
daha əvvəlki bir xətasından ötrü, ona yüz dəyənək vuracağına and içmişdi. 
Ancaq zövcəsinin ona qarşı xidmət və fədakarlığı böyük idi. Bu səbəblə 
Allah Təala, yüz dənə əkin sapından meydana gələn bir dəstə ilə bir dəfə 
vurulmasını kafi görərək onlara mərhəmət etdi və belə əmr etdi:

225
MN