O’zbekiston respublikasi Navoiy Icon metallurgiya kombinati Navoiy davlat konchilik instituti

Rl = V zf-Xl


bu yerda Zl - g'altakning to'la qarshiligi Z_L = ^U^ X_L =aL - g' altakning reaktiv qarshiligi


19

4. 
   butun zanjirning to’la qarshiligidan uning aktiv qarshiligini aniqlash mumkin.
   

R = V z ^г - xl

5. 
   kondensatorning to’la qarshiligi va reaktiv qarshiligi orqali uning aktiv qarshiligini aniqlash mumkin.
   

R_c =ylzС -XС bu yerda Zc - kondensatorning to'la qarshiligi Z_£ =

X_c =-^ - kondensatorning reaktiv qarshiligi

oC

Odatda, kondensatorning aktiv qarshiligi uning sig'im qarshiligidan juda kichik, shuning uchun

U_K

^r7 Kon

c = ^Z С =~j~

deb hisoblash mumkin.

j) butun zanjirning va barcha elementlarning aktiv qarshiliklari orqali ularning aktiv quvvatini aniqlash mumkin:

P = 1² R

5. 
   Tekshiruv savollari
   

1. 
   Yuklamaning quyidagicha ulangan hollari uchun tok va kuchlanishning vektor diagrammasini qanday qurish mumkin:
   

1. 
   ikkita reostat ketma-ket ulanganda
   
2. 
   reostat va g'altak ketma-ket ulanganda
   

V) reostat va kondensator ketma-ket ulanganda

2. 
   Fazaviy siljish burchagi nima?
   
3. 
   Butun zanjirning va zanjir ayrim qismlarining quvvat koeffisiyenti qanday aniqlanadi ?
   
4. 
   Reostat, g'altak, kondensator va butun zanjirning aktiv qarshiligi qanday aniqlanadi?
   
5. 
   Induktiv va sig'im reaktiv qarshiliklari qanday aniqlanadi?
   
6. 
   G'altakning induktivligi va kondensatorning sig'imi qanday aniqlanadi?
   

4. 
   TAJRIBA ISHI
   

O'ZGARUVCHAN TOK ZANJIRIDA ELEKTR ENERGIYASI ISTE’MOLCHILARINI

PARALLEL ULASH

1. Ishdan ko'zda tutilgan maqsad

1. 
   O'zgaruvchan tok zanjirida Kirxgof birinchi qonunining tatbiq etilish xususiyatlarini aniqlash.
   
2. 
   O'zgaruvchan tok zanjirining to'la (Z), aktiv (R) va reaktiv (X) qarshiliklarini aniqlashni o'rganish.
   
3. 
   Zanjirning parametrlari-aktiv qarshilik R, induktivlik L va sig'im C lar yordamida zanjir parametrlarini aniqlashni o'rganish.
   

2. 
   Tajriba isini tushuntirish
   

Bu ishda o'zgaruvchan tok zanjirida parallel ulashning quyidagi korinishlari organiladi:

1. 
   Yuklama aktiv-induktiv qarshilikdan iborat bo'lganda (reostat R va induktiv g'altak L)
   
2. 
   Yuklama aktiv-sig'im qarshiligidan iborat bo'lganda (reostat R va kondensator C)
   
3. 
   Yuklama induktiv-sig'im qarshiligidan iborat bo'lganda ( induktiv g'altak L va kondensator C).
   

Har bir parallel tarmoqdagi tok Om qonuniga asosan quyidagi tartibda aniqlanadi:

1. 
   Aktiv qarshilikli tarmoqdagi tok !_я = ^U
   

20

bu yerda Ir -reostat orqali o'tuvchi tok, a

U-tarmoqning kuchlanishi, v
R-reostatning qarshiligi, om.

2. 
   induktiv g'altakli tarmoqdagi tok