O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

 

---

Anatomik xalq (mahalliy) geografik terminlaridan namunalar 
№ 
Termin 
Geografik ma’nosi 
1 
Barmoq
Tik qoya, eol ishi natijasida hosil bo‘lgan ystuncha 
2 
Bel
Dovon, oshuv, ko‘tal 
3 
Bosh
Daryoning boshlanish qismi, tog‘ cho‘qqisi
4 
Burun
Burun, quruqlikning dengiz ichiga kirib borgan qismi
5 
Bo‘yin 
Quruqliklar, tog‘larni (relyeflning musbat shakllarini) tutashtirib 
turuvchi kambar joy 
6 
Bo‘g‘iz 
Dengizlarni, ko‘llarni va ularning qismlarini tutashtirib turuvchi 
kambar suv hududi, akvatoriya
7 
Kindik
Tabiiy - hududiy birliklarlarning o‘rta, markaziy qismi 
8 
Ko‘z 
Buloq ko‘zi - buloq chiqqan joy 
9 
Oyoq
Etak, quyi qism, odoq 
10 
Og‘iz 
Daryolarning quyilish joyi (ko‘rfaz), tog, darasining eng tor joyi 
11 
Til
Ko‘rfaz oldi qum orollar 
12 
Тirsak 
Daryoning burilish joyi 
13 
Тumshuq 
Tog‘, tepalik va orollarning burni, uch tomoni 
14 
Qovoq
Daryo va ko‘llarning baland qirg‘og‘i, jarlik; baland terrasa 
15 
Qosh 
Uzun cho‘zilgan tepalik, marza 
10-Mavzu: Geografik terminlar 
Reja.
1. Terminlarning manbalari 
2. Toponimik terminlar va ularning turlari 
3. Toponimik atamalar va tushunchalar 
Tayanch tushuncha va iboralar. 
Polisonimlar Speleonim Toponim Transkripsiya Toponimiya Toponom Topoformant
Topotermin - joy nomlarini hosil qiluvchi terminlar (atamalar). Masalan, daryo, soy, tepa, 
qo'rg'on, kent, obod, burg, grad, siti va boshqalar: Kattaqo'rg'on, Oqsoy, G'azalkent, 
Yangiobod. 
 
Ularga qo‘yiladigan talablar. Terminlarning manbalari. Milliy, mahalliy, baynalmilal 
atamalar, tarjima atamalar, metafora atamalar. 
Geografik terminlarning turlari. Toponimik terminlar va ularning turlari: joyning geografik 
o‘rnini bildiruvchi, geomorfologik, gidrologik, iqlim bilan bog‘liq, landshaft bilan bog‘liq, 
floristik va faunistik, oykonimik, etnonimik va boshqa topoterminlar. 
Ba'zan atama bilan termin so'zlarini chalkashtirib yuborishadi. Aslida 
atama 
narsa – 
hodisa, belgi va harakat kabilarning nomi, atovchi so'z, ya'ni umumiy nomdir. Atama terminni 
ham, geografik nomni ham o'z ichiga oladi. Masalan, momaqaldiroq, sharshara, girdob, 
chaqmoq, uchqun, olma, hovuz, buloq, tutun, yaproq, Jumabozor, Yangiqo'rg'on va h.k. 
Geografiyada atamalar ikki tur otlarga bo'linadi; termin va geografik nom. 
Termin 
lotincha so'z 
bo'lib, fan, texnika, kasb - hunarning biror sohasiga, shu jumladan geografiyaga ham xos bo'lgan 

---

muayyan bir tushunchaning aniq va barqaror ifodasi bo'lgan so'z yoki so'zlar birikmasidan 
iboratdir. Termin–turdosh ot, ism, nom - atoqli ot. Har ikkisi ham atama. 
Geografik terminlarga quyidagi