O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 20-oktabrdagi

Qo‘shib 
yoziladigan so‘zlar 
Ajratib 
yoziladigan so‘zlar 
Chiziqcha bilan 
yoziladigan so‘zlar 
25-mashq. Quyida berilgan so‘zlarning qaysilari to‘g‘ri 
bo‘g‘inga ko‘chirilgan. Ostiga chizing. 
Den-giz, Sam-DU, ta-a-lluq-li, ko‘n-gil, ma-’lumot, ton-ggi, 
tran-sport, kon-gress, kel-ingiz, tro-lley-bus, in-gliz, BM-T, mu-to-la-
a, ta-a-jjub, a-ba-diy, sa’-natkor, monog-rafiya, dia-gramma. 
 

---

14 
LEKSIKOLOGIYA 
 
1-mashq. Quyida berilgan gaplardagi so‘zlarni lug‘aviy va 
grammatik ma’nosiga ko‘ra ta’riflang. 
1.–Bir safar men bir kunda qirq uch marta quyosh botishini 
tomosha qilganman! (A.S.Ekzyuperi.) 2. Demokratiya ustun bo‘lgan 
jamiyatda konstruktiv sog‘lom oppozitsiyaning roli juda katta bo‘ladi. 
(I.A.Karimov.) 3. –Nonushta vaqtim bo‘lib qoldimi deyman,-dedi u 
saldan 
keyin.- 
Baraka 
topkur, 
menga 
yordam 
qilarsiz-a? 
(A.S.Ekzyuperi.) 4. Shu kuni ertalab Botirov Salimovning kelib qolishi 
mumkinligidan darak berib ketgan edi. (J. Abd.)5. “Sayr qilsa arziydigan 
tun, - dedi Ketrin. – Bevosh kecha, nimasini aytasiz”. (E. Xeminguey.) 
6. Axir, turmush ko‘lmak suv emas, oqib turgan bir daryo-ku! 
(O.Y.)
7. Yuzim chaydim chiroyingga, oyingga... (Qo‘shiqdan.) 8. Yaramas, 
fosiq odamlar bilan suhbatdosh bo‘lish ilonni asrashga o‘xshaydi. Ilon har 
qancha asralsa ham, zahari va ziyoni kamaymaydi, balki ko‘payadi. (“Oz-
oz o‘rganib dono bo‘lur”.) 
2-mashq. Quyidagilar gaplardagi ko‘chma ma’nodagi so‘zlarni 
aniqlang. Ularning o‘z ma’nosini qatnashtirib gaplar tuzing. 
1.
Rangi biroz siniqqan, ammo ko‘rkam chehrasida qat’iyat 
balqib turgan yigit ko‘zlarini chirt yumib uxlab yotardi. (O‘.H.) 2. 
Anvar uning ko‘zlaridan o‘ziga qadrdon bo‘lib qolgan iliq mehrni 
sezdi-yu quvonib ketdi. (O‘.H.) 3. – Shoir bo‘lolmadingiz! – 
Muqaddam kulgi to‘la ovozda uning gapini kesdi. Keyin yupatdi: – 
Mayli, jurnalist bo‘ldingiz-ku! (O‘.H.) 4. Muqaddam ishga kelgan 
birinchi kuniyoq bu ayol qishloqda “Huri do‘xtir” deb tanilib 
ketganini, odamlar uni qattiq hurmat qilishini eshitgandi. (O‘.H.) 5. U 
yengil-yengil qadamlar bilan hovli tomonga yurib ketdi. (O‘.H.) 6. 
Alimardon hozir uning yuragiga bigiz sanchishidan zavqlanar, ich-
ichidan toshib kelgan kulgisini arang bosib turardi. (O‘.H.) 7. –Xo‘sh, 
ishlar qalay endi, o‘rtoq direktor? Paxtaning mazasi yo‘q-ku? (Sh. X.) 
8. Nazarov taxir, chuchmal suyuqlikni ichib yubordi – hayhot! – yarim 
soat orasida ko‘zi charaqlab ochilib ketgandek bo‘ldi! (Sh. X.) 9. – 
O‘zlaringga ma’lumki,– tabassum bilan boshladi partkom sekretari,– 
o‘tirishda har xil mavzuda gap ochiladi. (Sh. X.) 10. O‘ktam ularni 
ko‘rib o‘rnidan turgan edi, o‘zlari qaraguncha chorpoya qoshiga 
suyanib turaverdi. (Sh. X.) 

---

15