Nəticələr və onların təhlili: Cədvəldə N və RST qrupuna daxil olan
xəstələrin tədqiqatın əvvəlində və sonunda lipid göstəriciləri təqdim olunmuşdur.
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
104
Жядвял № 1.
Qrup
Göstəricilər
Tədqiqatın
əvvəli
Tədqiqatın
Sonu
Tədqiqat zamanı olan
dəyişikliklər
ÜХ (в мq/dl)
N (n = 22)
158,0 ± 8,82
175,8 ± 7,41
+17,8 ± 5,45
RST (n = 247)
219,0 ± 2,75
144,2 ± 1,10
-74,8 ± 1,99
P
< 0,001
< 0,001
< 0,001
Aşagı sıxlıqlı lipoproteinlər (в мq/dl)
N (n = 22)
76,2 ± 7,77
95,7 ± 6,48
+19,5 ± 5,48
RST (n = 247)
136,4 ± 2,66
69,8 ± 1,08
-66,6 ± 1,73
P
< 0,001
< 0,001
< 0,001
Yüksək sıxlıqlı lipoproteinlər (в mq/dl)
N (n = 22)
48,7 ± 1,60
47,5 ± 1,40
-1,2 ± 0,31
RST (n = 247)
41,6 ± 0,51
46,5 ± 0,44
+4,8 ± 0,26
P
< 0,001
> 0,05
< 0,001
ТQ (в mq/dl)
N (n = 22)
175,1 ± 17,59
162,0 ± 10,75
-13,1 ± 7,54
RST (n = 247)
208,4 ± 4,05
144,7 ± 1,45
-63,7 ± 3,48
P
> 0,05
> 0,05
< 0,001
★
orta göstərici ±ortagöstərici xətası
Cədvəldən göründüyü kimi, ümumi xolesterinin səviyyəsi tədqiqatın
ə
vvəlində N qrupunda 158±8,82 mq/dl, RST qrupunda 219±2,75 mq/dl
olmuşdur. Qruplar arasında fərq statistik dürüst (p<0,001) olmuşdur. N
qrupunda tədqiqatın əvvəlində və sonunda ümumi xolesterinin göstəriciləri
arasındakı fərq statistik dürüst olmamış (p>0,05), RST qrupunda isə statistik
dürüst nəticə əldə olunmuşdur (p<0,001). Tədqiqatın gedişi boyu N qrupunda
ümumi xolesterinin səviyyəsi 17,8±5,45 mq/dl artmış, RST qrupunda isə
74,8±1,99 mq/dl azalmışdır. Qruplar arasında statistik dürüst fərq (p<0,001)
olmuşdur. Beləliklə, rozurvastatinin qəbulu RST qrupunda ümumi xolesterinin
statistik əhəmiyyətli (34,2%) enməsinə səbəb olmuşdur.
Məlumdur ki, şəkərli diabetli xəstələrdə lipid mübadiləsinin korreksiyası
zamanı aşağı sıxlıqlı lipoproteinlərin səviyyəsinin azaldılması əsas vəzifələrdəndir.
Aşağı sıxlıqlı lipoproteinin orta səviyyəsi tədqiqatın əvvəlində N qrupunda
76,2±7,77 mq/dl, RST qrupunda 136,4±2,66 mq/dl olmuşdur. Qruplar
arasındakı fərq statistik dürüst olmuşdur (p<0,001). Tədqiqatın sonunda isə bu
göstərici N qrupunda 95,7±6,48 mq/dl, RST qrupunda 69,8±1,08 mq/dl
olmuşdur. Qruplar arasıdakı fərq statistik dürüst olmuşdur (p<0,001). Tədqiqatın
gedişi boyu N qrupunda aşagı sıxlıqlı lipoproteidlərin azalma tezliyi 14,3±4,63%
oldugu halda, RST qrupunda bu göstərici 89,9±1,59% çatmışdır. Qruplar
arasındakı fərq statistik dürüst olmüşdur (p<0,001). Rozuvastatinin qəbulu RST
qrupunda yüksək sıxlıqlı lipoproteinlərin səviyyəsinin statistik əhəmiyyətli
enməsinə səbəb olmuşdur (48,8%).
Tədqiqatin əvvəlində N qrupunda yüksək sıxlıqlı lipoproteinlərin
səviyyəsinin orta göstəricisi 48,7±1,60 mq/dl, RST qrupunda isə 41,6±0,51 mq/dl
olmuşdur. Qruplar arasındakı fərf statistik dürüstdür (p<0,001). Tədqiqatın
sonunda isə bu göstəricilər müvafiq olaraq 47,5±1,40 mq/dl və 46,5±0,44 m1/dl
olmuşdur. Qruplar arasındakı fərq statistik əhəmiyyətini itirmişdir (p>0,005).
Tədqiqatın əvvəlində və sonunda yüksək sıxlıqlı lipoproteinlərin göstəriciləri
arasında fərq N qrupunda statistik dürüst olmamışdir (p>0,05), RST qrupunda isə
statistik dürüst olmuşdur (p<0,001).
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
105
Tədqiqatın gedişində TQ–nin səviyyəsi N qrupunda 13,1±7,54 mq/dl, RST
qrupunda 63,7±3,48 mq/dl enmişdir. Qruplar arasındakı fərq statistik durust
olmuşdur (p<0,001). Beləliklə, rozuvastatinin qəbulu RST qrupunda TQ statistik
ə
həmiyyətli enməsinə səbəb olmuşdur. N qrupunda TQ azalması dietoterapiya və
qlikemiyanın effektiv enməsi ilə izah edilir. Qlikemiya və TQ arasında əlaqə yaxşı
məlumdur. N qrupunda TQ azalması 7,5%, RST qrupunda 30,6% təşkil etmişdir.
Beləliklə, gündə 20 mq rozurvastatinin qəbulu 2-ci tip şəkərli diabetl olan
xəstələrdə 89,9±1,59% hallarda aşagı sıxlıqlı lipoproteidlərin azalmasına və
məqsədli parametrlərə çatmasına səbəb olur.
ЯДЯБИЙЙАТ - ЛИТЕРАТУРА – REFERENCES:
1.Арутюнов Г.П. Сахарный диабет и атеросклероз. Какова оптимальная стратегия сдерживания атеросклеротического
процесса? // Сердце. Том 3, №1 (13), 2004г, С.36–40.
2.Howard B.V. Pathogenesis of diabetic dyslipidaemia. Diabetes Rev 1995; 3: 423–432 .
3.Laakso M. Epidemiology of Diabetic Dyslipidemia. Diabetes Rev 1995; 3: 408–422.
4.Moon Y.S.K., Kashyap M.L. Pharmacologic Treatment of Type 2 Diabetic Dyslipidemia // Pharmacotherapy, 2004, v.24,
N12,p.1692–1713
5.American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes: 2015 // Diabetes Care, 2015, v.38, Suppl.1, p.S11 – S66
6.Дедов И.И.,Шестакова М.В (Ред.). Алгоритмы специализированной медицинской помощи больным сахарным диабетом /
Москва: Информполиграф, 2013, 120 с
7.Лякишев А.А., Козлов С.Г. Гиполипидемическая терапия при СД 2 типа. РМЖ, Т.9, №24, 2001
8.Дупляков Д.В., Попова И.В. Розувастатин в первичной и вторичной профилактике сердечно-сосудистых заболеваний //
Лечащий врач, 2012, N2,
http://www.lvrach.ru/2012/02/15435339/
9.Ершова А.К. Розувастатин – оптимальный препарат для лечения и профилактики атеросклероза // Российский
Медицинский Журнал, 2014, 1658,
http://www.rmj.ru/articles_7957.htm
10.Kassianos G., Reckless J., Emmas C., et al. A UK Survey of Rosuvastatin in General Practice: Reaching Cholesterol Targets // Br
J Cardiol. 2008, v.15, N2, p.95-100.
11.Tsai C.-L. Total Cholesterol Changeand Goal Attainment After Receiving Rosuvastatin –an Example From a Regional Teaching
Hospitalin Taiwan., 2005,
www.tsim.org.tw/article/A95/.../END-22.pdf
Дахил олуб: 13.10.2015.
UŞAQLARDA HİPERAKTİV SİDİKLİYİN FİZİKİ AMİLLƏRLƏ
MÜALİCƏSİ.
Abdullayev K.İ., Quliyev Ç.B., Soltanov R.S.
Uroloji Mərkəz, ATU-n Uşaq cərrahlığı kafedrası, Sumqayıt şəhər
Uşaq xəstəxanasının cərrahiyyə şöbəsi.
Ключевые слова: ГАМП, физические факторы, электростимуляция,
нафталановая аппликация.
Key words: overactive bladder, physical factors, electrostimulation ,
naphtalene application.
Giriş: Siyimə aktının sidik saxlamama şəkilində pozulmaları uşaqlar
arasında ən geniş təsadüf olunan uroloji patologiyalardan biri olub 28-36% təşkil
edir. (3,5,8,12,13). Bu təkcə tibbi deyil, həm də sosial bir məsələdir. Belə ki, belə
uşaqların həyat keyfiyyəti çox kəskin dəyişir, həyata adaptasiya edə bilmirlər,uşaq
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
106
bağçasında, məktəbdə, ailədə baş verən anlaşılmazlıqlar, münaqişələr çox zaman
uşağın psixiki durumuna ciddi təsir göstərir, uşaq özünə qapanır. Bundan başqa
yaddan çıxarmaq olmaz ki, aşağı sidik yollarının infeksion fəsadları nəticəsində
sidiklik daxili təzyiqin artması hesabına sidiklik-sidik xarı reflüksu (SSAR) və
reflüks nefropatiyanın meydana çıxmasına gətirib çıxarır.
Bu patoloji vəziyyətin əmələ gəlməsində vegetativ sinir sisteminin ali
mərkəzinin tam kamil olmaması kimi baxıldığına görə belə uşaqlar uzun illər
nevropatoloqların və psixiatorların müayinə obyektlərinə çevrilmişdirlər.
Müasir dövrdə aşağı sidik yollarının urodinamikası barədə elmi
araşdırmaların, yeni müayinə üsullarının tətbiqi bu məsələnin məhz uroloqların
səlahətinə aid olmasına aydınlıq gətirdi. Sübut olunub ki, uşaqlarda sidik
buraxma aktının pozulması sinir sistemi anatomik cəhətdən tam olduğu halda
onun funksional cəhətdən tam formalaşmaması hesabına sidiklikliyin fəaliyyəti
üzərində nəzarəti kamil olmur və belə bir halda detruzorun və sfinkterin
funksional çatmazlığı meydana çıxır ki, bu da sidiklikliyin disfunksiyası üçün
xarakterik hesab olunur.
Uşaqlarda siyimə aktının pozulmasının ən çox təsadüf olunan forması
tormozlanmayan sidik kisəsidir.Bu patologiya məhvumu altında sidiklikliyin
neyrohumoral tənzimlənməsinin təkmin olmamağı hesabına sidiklikliyin dolma
fazasında və hiperreflüksiyasında detruzorun yığılmasının tormozlanmaması və
tonusun yüksəlməsi başa düşülür. Bu xəstəlik zamanı uşaqlarda bütün yaşlarda
xarakterik şikayət sidik buraxma aktının pozulmasıdır. Məlum olduğu kimi
uşaqlarda sidik buraxma aktının tam formalaşması 4-5 yaşında başa çatır. Artıq
bu yaşda uşaq sidik buraxmanı, sidiklikliyin həcminə uyğun dolmaya çağırışa
(istəyə) görə həyata keçirir. Bu zaman sidik buraxmada heç bir pozğunluq olmur
və idarə olunan olur. Başqa sözlə hətta sidik ifrazına istək olmasa belə uşaq sidik
ifraz edə bilər. (4). Bununla belə bəzən uşağın valideynləri onlarda erkən
yaşlarında sidik buraxma aktının pozulmalarını qeyd edirlər. Çox təəssüflər olsun
ki, bütün yaşlarda sidik buraxma aktının pozulması məsələsinə poliklinika
şəraitində hətta həkimlər tərəfindən də fikir verilmir (5,8).
Qeyd etmək lazımdır ki, sidik buraxma aktının pozulmasının
diaqnostikası ilə təkcə məhtud sahənin mütəxəssisləri (uroloqlar) deyil, həm də
uşaq cərrahları, pediatorlar məşğul olurlar. Ona görə də diaqnostika və
müalicənin əlçatan olması üçün 1984-cü ildə F.Mundy və T.Stefenson ədəbiyyata
hiperaktiv sidik kisəsi (HASK) terminini daxil etdilər. Bununla belə demək lazımdır
ki, bu kliniki diaqnozdur. Detruzorun hiperaktivliyi isə uroloji diaqnozdur:
sidiklik əzələsinin spontan olaraq 5 sm su sütunu amplitudasında qeyri-iradi
yığılmasıdır.
Kliniki olaraq HASK tam və ya hissəvi olaraq sidik buraxmanın pozulma
sindromu ilə özünü biruzə verə bilər. Tam sindromda pollakuriya, sidik
buraxmaya təcili çağırış, təcili sidik saxlamamanın baş verməsi və enurez
meydana çıxır. Kliniki diaqnozun variantı kimi ola bilər “quru” HASK-sidik
saxlamanın pozulmaması və HASK-sidik saxlamanın pozulması ola bilər.HASK
aşkar olunmasında laborator, rentgenoloji və instrumental müayinələrlə yanaşı
spontan sidik buraxma ritminin qeyd edilməsi əsas metod hesab olunur. Bu
metod qeyri-instrumental bir üsul olub sidiyin sidiklikdə toplanması və onun
saxlanmasını təyin etməkdən ibarətdir. Bu differensial diaqnostika baxımından
mühüm məlumatları əldə edilməsinə imkan verır. Sidik buraxmanın ritmini
müəyyən etməklə onun xarakteri barədə məlumatı Е.Л.Вишневскинин (1997)
təklif etdiyi imperativ sidik buraxma sindromunun qiymətləndirilməsi cədvəlinin
köməyi ilə aparılır (4).
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
107
Uşaq urologiyasında sidikliyin disfunksiyasının, xüsusən də hiperfeflektor
tipin müalicəsi çox çətin bir problemdir. HASK müasir müalicəsində ən geniş və
effektiv olanı farmakoterapiya üsuludur. Sübut olunub ki, HASK-də
farmakoterapiyanın təsir etmə mexanizmi çox mürəkkəbdir. Bununla belə hesab
olunur ki, farmakoterapiya zamanı tətbiq olunan preparatların əsas təsir
mexanizmi detruzorun saya əzələ liflərinə bilavasitə spazmolitik təsir göstərir və
asetilxolinin saya əzələlərdə M-xolinreseptorlara olan təsirini blokada edərək
antixolinergik təsir göstərir. Bu xassələr sidikliyin detruzorunun boşalmasına
köməklik edir, qeyri-stabil sidikliyi olan pasientlərdə sidikliyin həcmini artırır və
detruzorun spontan yığılmasının sayını azaldır (6,8). Bu gün HASK-n müalicə-
sində 5 yaşdan yuxarı xəstələrdə antixolinergik preparatlardan yalnız Driptanın
tətbiqinə icazə verilir.
Son onilliklərdə dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində HASK və SSAR- ənənəvi
konservativ müalicə üsulu olan farmakoterapiyada müəyyən çətinliklərin, yan
təsirlərin olduğu nəzərə alınaraq fiziki və təbii müalicə amillərindən istifadəyə
maraq xeyli artmışdır. Bu bir tərəfdən fiziki amillərlə xəstəliyin müxtəlif
patogenetik həlqəsinə təsir edərkən yanaşı təsirlərin olmaması, digər tərəfdən isə
fiziki amillərlə müalicənin maliyyə baxımından da əlverişli, yəni daha ucuz başa
gəlməsi, dərman preparatları ilə kompleks şəkildə istifadə olunması müalicə
müddətini azaltmağa imkan verməsi ilə izah olunur. Bizim fikirimizcə hal-hazırda
sidik saxlamanın pozulmalarıın müalicəsində ən çox diqqəti cəlb edən fiziki
amillərdən biri diodinamik cərəyanla anal sfinkterostimulyasiya metodudur.
Deyildiyi kimi sidiklik və düz bağırsaq təkcə topoqrafoanatomik və fizioloji
cəhətdən deyil, eyni zamanda innervasiya olunma baxımından da yaxındırlar. Elə
ona görə də çanaq dibi və anal sfinkter əzələlərindən olan afferent impulslar
sidikliyin sakral mərkəzinə tormozlayıcı təsir göstərir və bununla da detruzorun
adaptasiya qabiliyyətini artırır (6,5,7,1,14). Biz anal elektrostimul-yasiyanı
diodinamiki cərəyanla “Tonus-2” və “Стимул-1” aparatlarında З.П.Кузнецовa (9)
metodu ilə aparmışıq. Müalicə kursu 10-12 prosedurdan ibarət olmuşdur.
Bir çox müəlliflərin elmi araşdırmaları ilə sübut olunmuşdur ki,
tormozlanmayan sidikliyin kompleks müalicəsində sidiklik nahiyəsinə isti
naftalan (parafin) mastikasının qoyulması sinir liflərinin keçiriciliyini artırır,
vegetativ sinir sisteminin funksiyasını normallaşdırır və bakteriostatik təsir
göstərir (1,2,10,11).
Respublikamızın təbii sərvəti olan naftalan mastikası ilə aplikasiyasını
aparmaq üçün o 50-60
o
C temperatura qədər qızdırılır. Sidiklik nahiyyəsinə
naftalanla hopdurulmuş 3 qatlı tənzif qoyulur. Yanıq əmələ gəlməsin deyə 1-ci qat
ə
vvəlcədən 30
o
-yə qədər soyudulur, 2-ci qat bir qədər yüksək temperaturda, 3-cü
qat isə soyutmadan qoyulur. Temperaturu stabil saxlamaq üçün tənzif
qatlarının üzərinə müşəbbə qoyulur və uşağın üstü yorğanla örtülür. Hər 15-20
dəqiqədən bir 2-ci və 3-cü qat dəyişdirilib təzəsi ilə əvəz olunur. Müalicə müddəti
30-40 dəqiqə təşkil edir. Müalicə kursu 15 prosedurdan ibarətdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, anal elektrostimulyasiya və naftalan aplikasiyası
günaşırı olmaqla növbələşdirilmiş şəkildə aparılmışdır.
Material və metodlar. Müşahidəmiz altinda sidik ifrazının pozulması ilə
olan 4-14 yaşında 86 xəstə olmuşdur. HASK ilə olan xəstələr kliniki təzahürlərinə
görə aşağıdakı kimi bölünmüşdür. (Şəkil 1).
Hiperaktiv sidiklik kisəsi (HASK) ilə olan xəstələrin kliniki əlamətləri
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
108
Şəkil 1. I- Pollakuriya, II- Enurez, III- Təcili siyiməyə cağırış, IV- Təcili sidik saxlamamaq ,V-
Pollakuriya və enurez , VI- HASK tam sindromu
Bütün xəstələr qəbul olunmuş metodika ilə kompleks müayinələr – ümumi
kliniki, spontan sidikburaxma aktının ritminin qeydiyyata alınması və onun
imperativ sidik ifrazının qiymətləndirmə cədvəlinə uyğun analizin aparılması,
böyrəklərin, sidik kisəsinin US müayinəsi, uroflometriya və retroqrad sistomet-
riya aparılmışdır.
Vegatativ sinir sisteminin vəziyyətini obyektiv qiymətləndirmək üçün
xəstələrin kardiointervaloqrafiyası aparılmışdır. Oma-büzdüm nahiyəsinin sümük
markerlərinin mielodisplaziyasını inkar etmək üçün rentgenoqrafiya mütləq
müayinə üsullarından hesab edilmişdir. US- müayinəsində böyrəklərin ləyən-kasa
sistemində və sidik axarlarında dəyişiklər aşkar olunduğu halda göstəriş üzrə
digər rentgenoloji müayinələr (ekskretor uroqrafiya) aparılmışdır. Sidikçıxarıc
sistemin infeksiyaları və oma-büzdüm nahiyəsinin patologiyaları ilə (spina bifida,
onurğabeyin dəbəliyi) olan uşaqlar müayinəyə daxil edilməmişdirlər.
Nəticələr və müzakirələr. Cədvəl üzrə sidikburaxmanın müəyyən olunmuş
pozğunluq dərəcəsindən asılı olaraq xəstələr 3 qrupa bölünmüşdür.
I qrupa 36 (41,9%) sidikburaxmanın yüngül dərəcəli pozulması ümumi
bal 2-10.
II qrupa 23 (27%) sidikburaxmanın orta dərəcəli pozulması ümumi bal
11-20.
III qrupa 27 (31%) sidikburaxmanın ağır dərəcəli pozulması ümumi bal
21-30.
Xəstələr uşağın yaşından və aparılan terapiyanın həcmindən asılı olaraq 3
qrupa bölünmüşdür:
I qrupa 5 yaşına qədər driptanın (oksibutinan) tətbiqi əks göstəriş olan
anal elektrostimulyasiya və sidiklik nahiyəsinə naftalan aplikasiyası aparılan
29 (33,7%) xəstə daxil edilmişdir;
II qrupa 5 yaşdan yuxarı olan və ancaq driptan tətbiq olunan 25 (29,3%)
xəstə aid olunmuşdur;
III qrupa 5 yaşdan yuxarı olan 32 (37%) aid edilmiş və onlara driptan+
elektrostimulyasiya + naftalan aplikasiyası tətbiq edilmişdir.
Fizioterapevtik müalicə kursu qurtardıqan sonra spontan sidikburaxma
ritmi təkrari yoxlanılmış və sidikburaxmanın xarakteri kvalimetrik cədvəlin
köməyi ilə analiz edilmişdir.
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
109
5 yaşa qədər uşaqlarda yalnız fiziki amillərlə - anal elektrostimulyasiya və
naftalanın tətbiqi ilə aparılan müalicədən sonra sidikburaxmanın nəzərəçarpacaq
dərəcədə azalması, təcili siyimənin, təcili siyiməyə istək zamanı sidikburaxmanın
artması və enurezin azalması müşahidə olunmuşdur ki, bu da kiçik yaşlı
uşaqlarda fiziki amillərin tətbiqi ilə M-xolinolitik effektə nail olmağı göstərir.
2-ci qrupa daxil olan və yalnız driptan alan xəstələrdə aşağıdakı dinamika
müəyyən edilmişdir: təcili siyiməyə çağırışların azalması; təcili sidiksaxlama-
manın, sidikburaxmanın sayının azalması, gecə enurezinin azalması.
3-cü qrupa driptan və fiziki amillərin kombinə olunmuş şəkildə tətbiqi digər
qruplarla müqayısədə sidikburaxmanın sayının azalması, təcili siyiməyə istəyinin,
təcili sidiksaxlama pozulmalarının və enurezin azalmasına daha çox nail
olunmuşdur.
Beləliklə, I qrupda (36 xəstə ümumi bal 2-10) sidikburaxmanın pozulma
dərəcəsi nəzərə alınmaqla aparılan müalicənin nəticələrinin təhlili göstərdi ki, 12
uşağın vəziyyəti yaxşılaşmış, 19 xəstə tam sağalmış, 5 xəstənin isə vəziyyətində heç
bir dəyişiklik müşahidə olunmamışdır. 2-ci qrupda (23 pasient ümumi bal 11-20)
müalicədən sonra 13 xəstənin vəziyyətində yaxşılaşma, 7 xəstə tam sağalmış və 3
xəstənin vəziyyətində dəyişiklik olmamışdır. 3-cü qrupda (27 uşaq ümumi bal 21-
30) müalicədən sonra 14 xəstənin vəziyyətində yaxşılaşma, 11 xəstədə tam
sağalma və 2 xəstədə isə kliniki əlamətlər dəyişməz olaraq qalmışdır.
Araşdırmalarımız onu göstərir ki, HASK-n müalicəsinin reabilitasiya-sına-
elektrostimulyasiya, naftalan aplikasiyası və onların dərman preparatları ilə
kombinə olunmuş şəkildə tətbiqi farmakoterapiyanın effektliyini gücləndirir. Kiçik
yaşlı uşaqlarda isə yalnız fiziki amillərin tətbiqi ilə aparılan fizioterapevtik müalicə
isə farmakoterapiya aparmadan yaxşı xolinolitik təsir əldə etməyə imkan verır.
ЯДЯБИЙЙАТ - ЛИТЕРАТУРА – REFERENCES:
1.
Абдуллаев К.И., Акперов Т.Г., Гусейнов Э.Я. Диагностика и лечение нейрогенных дисфункций мочевого пузыря у детей с
пузырно-мочеточниковым рефлюксом. Азербайд.мед.журнал 1986, № 6, с.10-15.
2.
Алиев Н.Д., Тагдиси Д.Г., Мамедов Я.Д. Механизмы терапевтического действия Нафталана. Баку, 1983, 191 с.
3.
Аляев Ю.Г., Григорян В.А., Гаджиева З.З. Расстройства мочеиспускания. М.2006.
4.
Вишневский Е.Л. Оценка синдрома императивного мочеиспускания у детей. Педиатрия 1997, № 3, с.42-44.
5.
Вишневский Е.Л. Диагностика и лечение нейрогенных дисфункций мочевого пузыря у детей. Большая медицинская
библиотека. Москва 2016, № 2. с.1-12.
6.
Вишневский А.А., Левщиц А.В. Электростимуляция мочевого пузыря. М.Медицина. 1973. -150 с.
7.
Джавад-заде М.Д., Абдуллаев К.И. Незаторможенный мочевой пузырь у детей. Клиника, диагностика и лечение.
Метод.рекомендации – Баку 1985. 26 с.
8.
Джавад-заде М.Д.,Державин В.М., Вишневский Е.Л.,Абдуллаев К.И. и др. Нейрогенные дисфункции мочевого пузыря.
М.Медицина. 1989.-384 с.
9.
Кузнецова З.П. Электрическая активность сфинктеров мочевого пузыря и прямой кишки при энурезе и ее динамика после
тонизации диадинамическими токоми.// Урол. И нефрол. 1972, №5, с.43-45.
10.Musayev Ə.V., Mehdiyev P.S. Ümumi fizioterapiya. Bakı 2010.
11.Əkbərov R.F., Namazov D.Z., Zairov N.F., Əmiraslanov R.S. Təbii müalicəvi amillərin uroloji xəstəliklərdə tətbiqi. Bakı, 2015.-130
s.
12.Cooper C.S. Individualizing management of vesicoureteral reflux. Nephrourol Mon 2012 Summer; 4(3): 530–534.
13.Garge S., Menon P., Narasimha Rao K.L., Bhattacharya A.,Abrar L., Bawa M., Kanojia R.P., Mahajan J.K., Samujh
R.Vesicoureteral reflux: endoscopic therapy and impact on health related quality of life. Journal Indian Assoc Pediatr Surg 2013 Jan;
18(1): 11–15.
14.Mundy A.R., StefensonT.R., Wein A.J.(Eds.) Urodinamis (principles, practice, and application) – London: Butter Tanner, LTD,
1984-394 p
Р Е З Ю М Е
ЛЕЧЕНИЕ ДЕТЕЙ С ГИПЕРАКТИВНЫМ МОЧЕВЫМ ПУЗЫРЁМ
ФИЗИЧЕСКИМИ ФАКТОРАМИ.
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
110
Абдуллаев К.И., Кулиев Ч.Б., Солтанов Р.С.
В статье приводятся данные о результатах лечения 86 детей с
гиперактивным
мочевым
пузырём
физическими
факторами
и
фармакотерапией. Авторы пришли к заключению, что при лечении
гиперактивного
мочевого
пузыря,
комбинированное
применение
электростимуляции и нафталановой аппликации с лекарственными
препаратами (Дриптан), усиливает эффективность фармакотерапии. У детей
раннего возраста (до 5 лет) применение только физических факторов, без
фармакотерапии, оказывает хорошее холинолитическое действие.
Dostları ilə paylaş: |