Dorivorlik xususiyati
, Tarkibida 0,12-0,4% alkaloid (asosan, tibbiyotda
qoʻllaniladigan sferofizin) lar bor.
Shildirbosh
-
Sphaerophysa salsula (Pall.) DC.
Turkum.
Oqquray (Psoralea L.) - Псоралея
Tur. Oqquray (Psoralea pinnata L)
- dukkakdoshlar oilasiga mansub koʻp yillik
oʻsimlik. Oʻzbekistonda dukkakli Oqquray
turi uchraydi. Ildizi yoʻgʻon va
uzun. Poyasi tarvaqaylab shoxlangan, uz. 130 sm cha. Barglari oddiy, yaxlit,
yumaloq
yoki
uch
boʻlakli,
cheti
arrasimon,
bandli,
ket-ma-ket
joylashgan. Guli mayda, toʻpguli shingilsimon,
gultojisi
binafsha
rang
.
Gulkosalari qoʻngʻiroqsimon, 5 tishli. Mevasi bir urugʻli dukkak. Dukkagi
106
paxmoqtukli. Poyasi, bargi hamda mevasi tuk va mayda bezakchalar bilan
qoplangan. Iyun—sentabr oylarida gul1ab urugʻlaydi.
Oqquray -Psoralea pinnata L
Dorivorlik xususiyati
. Ildizi va mevasida furokumarinlar (psoralen, izopsoralen
va boshqalar), mevasida efir moyi va boshqa mavjud. Ildizi va mevasidan
olinadigan psoralen preparati pes kasalligi (vitiligo)ni davolashda ishlatiladi. Togʻ
yon bagʻirlarida, baxrrikor yerlarda begona oʻt sifatida oʻsadi. Choʻl va adir
mintaqalariga keng tarqalgan
Turkum.
Sano (Cassia L.) — Кассия
Tur. Sano
(
Cassia) makkai sano, senna
- dukkakdoshlar oilasiga mansub koʻp
yillik oʻt, buta yoki kichik daraxtlar turkumi. Poyasi shoxlangan, pastki qismidagi
shoxlari yerga tegib usadi. Bargi murakkab, juft patsimon, 5—10 juft ingichka
bargchali: guli oq yoki qizgʻish, toʻpguli shingilsimon. Changchisi 10 ta, shundan
3 tasi koʻpincha reduksiyalangan. Asosan, tropik va subtropiklarda (ayniqsa,
AmerikadA. oʻsadigan 500—600 turi bor.
|
