Sual Azərbaycan iqtisadiyyatında iqtisadi islahatların səmərəliliyi. Azərbaycan iqtisadiyyatmm «keçid dövründə»

 

Sual 7. Azərbaycan iqtisadiyyatı Sahibkarlığın formalaşması. 

Mövzunun öyrənilməsi prosesində sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişaf tarixi və 

hüquqi tənzimlənməsi metodları ilə bağlı məlumatlara aşağıdakı şəkildə 

çatdırılmalıdır: 

• 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası öz dövlət müstəqilbyini elan etdikdən 

sonra ölkənin müstəqillik əldə etməsinin davamı olaraq yeni iqtisadi 

münasibətlərə keçid, özəl sektorun yaradılması və inkişaf etdüHməsi, bu 

səbəbdən də ona əlverişli mabyyə dəstəyi verə biləcək milli maliyyə 

qurumlarmm yaradılması zərurətinin əsas vəzifələrdən biri kimi qarşıya çıxdığı 

bir zamanda - 12 oktyabr 1992-ci ildə «Azərbaycan Respublikası Sahibkarlığa 

Kömək Milli Fondunun Əsasnarnə»sinin təsdiq edilməsi ilə sahibkarlığa, o 

cümlədən kiçik və orta biznesə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabma güzəştli 

kreditlər verəcək ilk maliyyə qurumunun əsası qoyulmuşdur. 

• Lakin 2001-ci ilədək bu kreditlərin sahibkarlıq subyektlərinə çatdırjlması 

mexanizmi düzgün işləmədiyindən, dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabma verilən 

güzəştli kreditlərin istifadəsində yaranmış problemlərüı aradan qaldmlma- sı. 

Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunım fəaliyyətinin Azərbaycan iqtisadiyyatmm 

inkişafmm prioritetləri və mərhələlər üzrə həlli tələb olunan vəzifələrlə 

uzlaşdmiması, sahibkarlığa dövlət dəstəyinin gücləndirilməsi və bu fəaliyyətin 

genişləndirilməsinin təmin edilməsi məqsədilə Fieydər Əhyevin 2002-ci il 27 

avqust tarixli, 779 nömrəli Fərmanı ilə «Azərbaycan Respublikası Sahibkarlığa 

Kömək Milli Fondu haqqmda Əsasnamə»nin və «Azərbaycan Respublikası 

Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitinin istifadəsi Qaydaları»nm təsdiq 

edilməsi ilə Sahibkarhğa Kömək Milli Fondımun fəaliyyəti və sahibkarlıq 

subyektlərinin investisiya layihələrinin güzəştli şərtlərlə maliyyələşdirilməsi 

mexanizminm yenidən qurulması bu maliyyə qurumunun inkişafmda dönüş 

nöqtəsi olmuşdur. Bu Qaydalarm tətbiqi güzəştli kreditlərin verilməsində 

olduqca əhəmiyyətli rol oynamışdır. Qaydalara uyğun olaraq. Sahibkarlığa 

Kömək Milli Fondunun vəsaitləri İqtisadi inkişaf Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi və 

Milli Bankm nümayəndələrindən ibarət yaradılmış Müsabiqə Komissiyası 

---

 

17 

 

tərəfindən seçilmiş müvəkkil banklar vasitəsilə yerləşdirilməklə, sahibkarlıq 

subyektlərinə ən aşağı faizlə (illik 7%-lə; kütləvi informasi)^a vasitələrinin 

inkişafı yönümlü layüaələr üzrə isə illik 5%-lə) milli valyutada kreditlərin 

verilməsinə başlanılması, həmçinin kreditlərin müddətinin ilk üçdə iki 

hissəsinədək güzəşt dövrünün müəyyən edilməsi və kredit faizmin aşağı olması, 

sahibkarlıq subyektlərində bu kreditlərdən istifadəyə hədsiz marağm 

yaranmasına səbəb olmuşdur. 

•Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş sosial-iqtisadi 

inkişaf strategiyasmm Azərbaycan Respublikasmm Prezidenti cənab İlham 

Əliyev tərəfindən inamla və böyük uğurla davam etdirilməsi nəticəsində 

ölkəmiz hərtərəfli inkişaf etmişdir. Iqtisadiyyatm neft sektoru ilə bərabər, qeyri-

neft sahələrinin də davamlı inkişafına nail olunmuşdur. 

• Qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsində sahib- karlığm rolu böyükdür. 

Təsadüfi deyil ki, dövlətin iqtisadi siyasətinin başlıca istiqamətlərindən biri 

məhz özəl sektorun hərtərəfli dəstəklənməsi, onun daləa da genişlənməsi üçün 

əlverişli mühitin yaradılması, bu sahədə müxtəlif yardım və təşviq 

mexanizmlərinin tətbiq edilməsidir. Azərbaycanda özəl bölmənin inkişafmda, 

sahibkarhğa dövlət maliyyə dəstəyinin gücləjadirilməsində Sahibkarlığa Kömək 

Milli Fondunun işinin səmərəli təşkili xüsusilə əhəmiyyətlidir. 

•Azərbaycan Respublikasmm Prezidenti Sahibkarhğa Kömək Milli Fondunmı 

fəaliyyətinin təkmilləşdirüməsinə və genişləndirilməsinə xüsusi önəm verir və 

bu diqqətin nəticəsidir ki, son illərdə Fojıdun işini tənzimləyən normativ-hüquqi 

aktlara edilən dəyişikliklər nəticəsində onun təkmil fəaliyyət mexanizmi 

formalaşdırılmış və dövlət büdcəsindən güzəştli kreditlərin verilməsinə ayrılan 

vəsaitlərin həcmi artırılmışdır. 

•Sahibkarlığa Kömək Milli Fondımım fəaliyyətinin Azərbaycan iqtisadiyyatmm 

inkişafmm prioritetləri və mərhələlər üzrə həlli tələb olunan vəzifələrlə 

uzlaşdırılması, sahibkarlığa dövlət dəstəyinin gücləndirilməsi və bu fəaliyyətin 

genişləndirilməsinin təmin edilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası 

Prezidentinin müvafiq Fərmanları ilə 2002-ci, 2004-cü, 2005-ci, 2006-cı və 

2009-cu illərdə omm statusu və vəsaitlərinin istifadə edilməsi qaydaları 

təkmilləşdirilmiş, güzəştli kredit vəsaitlərinin daha məqsədəuyğun 

yerləşdirilməsinə və sahibkarlıq subyektlərinin bu kreditlərdən səmərəli istifadə 

etməsinə əlverişli şərait yaradılmışdır. 

---

 

18 

 

•2008-ci il yanvarın 1-dən Azərbaycanda sahibkarlıq fəaliyyətinin «vahid 

pəncərə» prinsipinin (biznesin vahid qeydiyyat orqanırun yaradılması) tətbiq 

olunması ölicədə biznes mühitinin inkişafma müsbət təsir göstərmiş, 

Azərbaycanın reytinqi bir neçə dəfə yüksəlmişdir. Sistemin tətbiqi həm iqtisadi, 

həm də sosial əhəmiyyətə malik olmuş, işsizlik səviyyəsinin azaldılmasmm 

səmərəli mexanizminə çevrilmişdir.