Müccərəd tip. Qərarların detallaşdırılması, onların
uyğunlaşdırılması, bütün mərhələlərin müzakirə edilməsi və
dərin intellektual cəlb olunma əsasında variantın seçimi üstünlük
təşkil edir (“kvadrat”).
Praqmatik tip. Sağlam düşüncə və intuisiya əsasında
iradi qərarlar üstünlük təşkil edir; detalları ixtisar edərkən,
“məqsədə yönəlmə” cəld və dəqiq baş verir (“üçbucaq”).
Kompleksiv tip. Qərarların qəbul edilməsində “titrəyişli
əhval-ruhiyyə” üstünlük təşkil edir. Bu qərarlar şəxsi problem
həyəcanından asılı olaraq, ləngidilə, qəbul edilə, eləcə də ləğv
oluna bilər (“düzbucaq”).
Vasitəçilik tipi. Bu halda işçilərin fikrindən ibarət olan
və onların maraqlarını pozitiv, yaxud neqativ şəkildə əks etdirən
nəticələri nəzərə alan “yumşaq” idarə qərarları üstünlük təşkil
edir (“dairə”).
Evristik tip. Təzədən generasiya edilə bilən idarə qərar-
ları üstünlük təşkil edir; yeni ideyaya möhkəm inam onların nəti-
cələrinin qiymətləndirilməsində proqnoz amilini mürəkkəb və-
ziyyətə salır (“ziqzaq”).
126
Cədvəl 15.1
İdarə qərarlarının qəbul edilməsində rəhbərin səhvləri
Subyektiv
Obyektiv
Seçilmiş şablon üzrə qərar qəbul etmək adəti
Çoxlu sayda qəbul edilən qərarlar heç də
həmişə yerinə yetirilmir
Mümkün ola biləcək müvəffəqiyyətin yenidən
qiymətləndirilməsi
Yeni qərarlar artlq qəbul edilmiş qərarlarla
ziddiyyət təşkil edir, çünki situasiyanın
dəyişilməsini tələb edirlər
Özünü subyektiv cəhətdən arzu edilən məsələyə
hazırlamaq
Yeni qərarlar artıq qəbul edilən qərarları
təkrar edir
Şəxsi təcrübəyə müraciət etmək
Qəbul edilən qərarlarda real olmayan müd-
dət göstərilir; hamı bunu başa düşür, lakin,
buna baxmayaraq, onları qəbul edirlər
Risklərin lazımi dərəcədə qiymətləndirilməməsi
Şəraitə görə qəbul edilən qərarlar
“yarımçılıq” qalır
Ən münasib varianta üstünlükvermə
Yeni qərarlarda münaqişənin müəyyən his-
səsi müşahidə edilir
Haqlı olduğunu sübut etmək meyili
Yeni qərarlar səs çoxluğu ilə qəbul edilir,
hərçənd ki, bu, heç də həmişə özünü doğ-
rultmur
İnformasiyanın öz qərarına uyğunlaşdırılması
meyili
Qərarlar sonradan bütün səhvlərin düzəldil-
məsinin nəzərə alınması şərti ilə qəbul edilir
Qərarın abstrakt səthi şəkildə işlənməsi
Vaxt çatışmazlığına görə qərar qəbul edilər-
kən mərhələlər proseduruna əhəmiyyət ve-
rilmir
Keçmiş uğursuzluqların təzyiqi
Qərar qəbul etmək məqsədilə lazımi infor-
masiyanın hazırlanması üçün adam tapılmır
İdarə təcrübəsində rəhbərlərin özləri və onların komandası
bu psixoloji tipləri nadir hallarda xalis şəkildə ortaya qoyurlar.
Hər halda bütün bunlar uyğunlaşdırılır, ona görə də idarə
qərarlarının qəbul edilməsi üsulları da nizama salınır.
15.1 və 15.2 N-li şəkillərdə psixohəndəsi fiqurların köməyi
ilə bir-birini tamamlayan müxtəlif tipoloji xarakteristikalara
malik iki rəhbərin test yoxlamalarının nəticələri verilmişdir
(0*10 şkalalar).
|