Mavzu: ona tili darslarida iboralar va tasviriy vositalardan foydalanish

Namuna 
Shaxs otlari 
Narsa otlari 
O‘rin-joy otlari 
hafsalasi pir bo‘ldi 
ko‘zi ko‘ziga tushdi 
ilonning yog‘ini yalagan 
istarasi sovuq 
ko‘ziga sovuq ko‘rinmoq 
ko‘zi moshdek ochildi 
tili bir qarich 
gap tegdi 
dabdalasini 
chiqarmoq 
dong qotmoq 
dumi xurjunda 
kalavaning uchini topmoq 
ko‘rpasiga qarab oyoq 
uzatmoq 
mazasi ketdi 
tomdan tarasha tushganday 
gapni bir joyga qo‘ymoq 
payiga tushdi 
to‘ydan 
ilgari 
nog‘ora 
qoqmoq 
Osmonga 
chiqsa 
oyog‘idan, 
yerga 
kirsa 
qulog‘idan
tortmoq
 

---

17 
Turdosh 
otlar 
tarkibida keluvchi 
iboralar 
haqida 
o‘quvchilarda umumiy tasavvur hosil qilingach, uning turlarida qo‘llanish 
mumkin bo‘lgan iboralar tahliliga to‘xtaymiz. Chunonchi turdosh 
otlarning ma’no turlaridan biri shaxs otlari va ular tarkibidagi tasviriy 
vositalarni o‘tish. Buning uchun quyidagi topshiriqni bajaramiz: 
Shaxs otlari 
Narsa otlari 
O‘rin-joy otlari 
janobi oliylari 
kaminayi 
kamtarin 
buyuk hakim 
davlat ustunlari 
ziyolilar 
charm qo‘lqop ustasi 
binokor 
bog‘cha opa 
ilm zahmatkashlari 
 
oq oltin 
dala malikasi 
bilim bulog‘i 
dengiz hokimi 
kumush choyshab 
hayvonlar podshosi 
po‘lat ot 
qanotli ot 
yerning yopinchig‘i 
baxt qushi 
Buxoroyi Sharif 
Shahri 
azim 
dong‘i 
dog‘istonga ketdi. 
Qo‘shiqlar mamlakati. 
Kunchiqar mamlakat 
Yashil qit’a 
Non shahri 
 
Topshiriq. Berilgan so‘zlarning so‘rog‘ini aniqlang va qanday ma’no 
ifodalashini ayting. 
Topshiriq bir o‘quvchiga o‘qitiladi. 
Chol, yigit, kampir, qiz, shaharlik; 
Yuqorida keltirilgan ushbu so‘zlarga so‘roq berib qanday ma’no 
ifodalashi so‘raladi? 
Chol- kim so‘rog‘iga javob bo‘lib insonning keksayib qolgan, 
mo‘ysafid bo‘lgan holati anglashiladi. 

---

18 
Yigit- kim so‘rog‘iga javob bo‘lib insonning eng kuch-g‘ayrat, 
shijoatga to‘lgan payti. 
Kampir- kim so‘rog‘iga javob bo‘ladi. 
Biz ushbu topshiriq yuzasidan shaxs otlarini bildiruvchi iboralarni 
qo‘llashimiz mumkin. Bu orqali o‘quvchilarning so‘z boyligi oshadi. 
Masalan: Soxtasi sovuq- (yoqimsiz, badhazm) qo
‘y og‘zidan cho‘p 
olmagan
-
(nihoyat darajada beozor, mo‘min) kim so‘rog‘iga javob bo‘ladi.