Konuşma metinleri ve biLDİRİ Özetleri Kİtabi

ÖĞR .GÖR. DR. ÖZLEM OVAYOLU
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ 
HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ 
İÇ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ ANABİLİM DALI

82
PANEL - Etkin Kemoterapi Uygulamaları - Örnek Protokoller, 
Yeni Ajanlar ve Uygulamalar, Yan Etki Kontrolü
K48
AKCİĞER KANSERLERİNDE STANDART TEDAVİ PROTOKOLLERİ, 
YENİ TEDAVİLER VE SEMPTOM KONTROLÜ
Akciğer kanseri her iki cinste de kanser ölümlerinin en sık nedeni 
olup tüm dünyada sürekli artmaktadır. Tarama programlarında 
kaydedilen gelişmelere karşın sağkalımı değiştirecek düzeyde 
erken tanı nadirdir. Bronş epitelinden kaynaklanan kötü huylu 
tümörlerin  çoğunluğu  kanserdir.  Bölgesel  lenf  düğümlerine 
metastaz  sıktır  ve  sistemik  yayılımın  habercisidir.  Klinik 
evreleme tümör boyutu, komşu yapıların tutulması, metastatik 
lenf  düğümlerinin  yerleşim  bölgesi  ve  uzak  organ  metastazı 
gibi değişkenler temel alınarak yapılır. 
Cerrahi akciğer kanserinin her tipinde tanıda ve erken formların 
tedavisinde  temel  rol  oynar.  Cerrahi  yapılamayan  erken  evre 
hastalığın  tedavisinde  radyoterapi  tek  başına  kullanılabildiği 
gibi,  lokal  ileri  hastalık  tedavisinde  diğer  tedavi  yöntemleri 
ile  birlikte  uygulanabilmektedir.  Radyoterapi  lokal  tümör  ve 
metastazlarının  tedavisinde  palyasyon  amacıyla  kullanımda 
da  çok  etkindir.    Yeni  ilaçlarla  kemoterapi  uygulamaları 
semptomatik yanıtlar ve iyi sistemik palyasyon sağlamaktadır 
ama sağkalım üzerinde etkisi radyoterapiye benzer şekilde orta 
derecededir.
Akciğer Kanserinde Evreleme ve Prognoz
Uluslararası Kanser Araştırma Örgütü (UICC) evreleme sistemi 
anatomik yayılma yollarını temel almıştır ve kullanılan tanısal 
yöntemler evreyi belirleme de esastır. Evre sınıflaması tedaviyi 
belirlemez,  mevcut  standartlarına  uygun  yöntemlerle  tedavi 
edilen hastaların prognozları hakkında fikir verir. Ayrıca değişik 
merkezlerin tedavi sonuçlarının karşılaştırılmasında işe yarar. 
Hastanın  performans durumu, tanı öncesi anlamlı  kilo kaybı, 
birlikte  hiperkalsemi  olması  diğer  prognostik  faktörlerdir. 
Klinik  bilgilerin  analizi  başka  proliferasyonve  biyolojik 
belirteçlerin de prognostik açıdan önemli olabileceği izlenimi 
vermişse de hiçbiri tedavi sürecini etkileyecek derecede önem 
kazanamamıştır (Tablo 1).
Tablo 1. Akciğer kanserinde sağkalım
Evre                        Hücre tipi                                   5 Yıl sağkalım 
I                               KHDAK                                      % 65
                                KHAK                                         % 50
II                              KHDAK                                      % 40
                                KHAK                                         % 25
III A                         KHDAK                                       % 30
                                KHAK                                         % 20
III B                         KHDAK                                       % 15
                                KHAK                                         % 5
IV                            KHDAK                                       % 2
                                KHAK                                         % 2
Tüm grup               KHDAK                                      % 10
                                KHAK                                         % 5
TEDAVİ
Küçük  Hücreli  Dışı  Akciğer  Kanserinde  tedavi  protokolleri 
(KHDAK):
Erken Evre: Cisplatin+Vinorelbin, Carboplatin+Paclitaxel
Lokal İleri Evre: EP (Etoposit+Cisplatin) +RT
Metastatik KHDAK:
Cisplatin+Docetaxel
Cisplatin+Gemsitabin
Paclitaxel+Carboplatin
Cisplatin+Vinorelbin
Cisplatin+Etoposit 
Paclitaxel+Carboplatin+Bevacizumab
Vinorelbine 
Paclitaxel
Docetaxel 
Vinorelbine
Adeno kanserlerde  ya da mezotelyoma da 2. seride Pemetrexed 
eklenir.
EGFR (+) ise Erlotinib  ya da Cetuximab (Flex çalışması) eklenir.
Küçük Hücreli Akciğer Kanseri (KHAK):
EP (Etoposit+Cisplatin)
Carboplatin+Etoposit
Topetecan+Cisplatin
CAV (Cyclophosphamide+Doxorubicin+Vinciristin)
Hedefe Yönelik Tedaviler:
Son  yıllarda  özellikle  sağ  kalımı  arttırmaları  ve  yan  etki 
profillerinin  iyi olması nedeniyle birçok kanserde olduğu gibi 
akciğer kanserlerinde de hedefe yönelik tedavilerin kullanımı 
artmıştır. 
Bunlar  monoclonal  antikorlar  ve  tirozin  kinaz  inhibitörleridir. 
Monoclonal antikorlar (Cetuximab, Bevacizumab) laboratuarda 
üretilmiş doğal antikorlardır ve hedefledikleri molekülün farklı 
bölgelerine bağlanarak etki ederler. Tirozin kinaz inhibitörleri 
(Erlotinib,  Gefitinib)  ise  hücre  içindeki  diğer  enzimleri  aktive 
ederek, fosfat ve kinaz arasındaki iletişimi keserek etki eder. 
Tüm hücreleri etkilemeyerek tek bir noktaya etki ettiklerinden 
hedef tedavilerin yan etki profilleri oldukça iyidir ve hastalar 
tarafından genellikle iyi tolere edilir.  Ancak bazen uygulanan 
tedavi protokolüne, hedef ajanın türüne ve dozuna bağlı olarak 
hastaların  yaşam  kalitesinin  bozulmasına  ve  hastanın  günlük 
yaşam  aktivitelerini  sürdürmesini  engelleyen  gastrointestinal 
değişiklikler, cilt reaksiyonları ve kardiyovasküler sorunlar gibi 
farklı yan etkilere neden olabilmektedir.
UZM. HEM. AYŞİN KAYIŞ
ACIBADEM KOZYATAĞI HASTANESİ-ONKOLOJİ VAKA YÖNETİCİ 
HEMŞİRESİ

TIBBI
ONKOLOJI
KONGRESI
83
K49
JİNEKOLOJİK KANSERLERDE ÖRNEK PROTOKOLLER,YENİ 
AJANLAR, YENİ  UYGULAMALAR  VE YAN ETKİ KONTROLU
Over kanseri jinekolojik kanserler arasında  %25 oranında en sık  
görülen  kanserdir.Esas  tedavi  şekli  cerrahidir.  Cerrahi  sonrası 
kemoterapinin  başarı  şansıartmaktadır.  Over  CA  radyoterapi 
halen belirsizliğini korumaktadır.
Over kanserinin  adjuvan tedavisinde ;
1. Sırada Platin+Taxan,
2. Sırada Lipozomal Doksorubicin, 
3. Sırada Topotecan, Gemcitabine, Etaposide,Taxan  yer alır. 
Over kanseri tedavisinde  Bevacizumab ‘ın faz 3 çalışmasından 
olumlu  sonuç  alındığı    belirtilmiştir.  (GOG  0218  ve 
ICON7)  çalışmalarından  elde  edilen  sonuçlara  dayanarak, 
Bevacizumab’ın birinci basamak endikasyonda kullanımı için bir 
Avrupa Birliği (AB) pazarlama ruhsat başvurusunda bulunuldu. 
Bu  yılın  sonunda  İnsanlarda  Kullanıma  Yönelik  Tıbbi  Ürünler 
Komitesi’nden (CHMP) bir karar beklenmektedir.
Rahim  ağzı(serviks)  kanseri    jinekolojik  kanserler  arasında 
2.  sıklıkla  görülen  kanserler  arasındadır.Erken  dönem 
teşhis  edilebilen  vakaların    %95  inden  fazlasında    tam  kür 
sağlandığı  için  erken  teşhis  ve  tedavi  çok  önemlidir.  Serviks 
kanserinin  erken  dönemde  teşhisinde    cinsel    aktivitesi 
başlayan  her  kadının  yıllık  jinekolojik    muayenesini  ve  Pap 
smear  testini  yaptırması  gerekir.Pap  smear  testi  servikal 
kanserlerin  %90‘ını  erken  dönemde  yakalayabilir.Bu  kanserin 
nedeni  büyük  bir  olasılıkla    Human  Papilloma  Virüsü’nün 
(HPV)  neden  olduğu  bilinmektedir.HPV  enfeksiyonuna  karşı 
geliştirilmiş  iki  aşı  (gardasil.cervarix)  rahim  ağzı    kanserini 
önlediği  ilişkin  çalışmalar  mevcuttur.Rahim  ağzı  kanserinin 
kemoterapisinde; RT ile eşzamanlı  Sisplatin metastatik serviks 
CA  ise Sisplatin+Fluorourasil,Bleocin-İfosfamid-Platin,Sisplatin-
Paklitaksel protokolleri uygulanmaktadır.
Vulva  kanseri  nadir  olarak  görülse  de  kadınlık  imajını  tehdit 
eden bir konumdadır. Daha çok menopoz sonrası ve yaşlılarda 
görülmektedir.  Vulva  kanseri  genel  anlamda  kemoterapiye 
dirençlidir.  Bu  sebeple  erken  evrede  kemoterapi  kullanılmaz. 
Daha  çok  ileri  evrelerde  kontrol  edilemeyen  olgularda 
radyoterapinin  etkinliğini  artırmak  amacıyla  kemoterapi 
kullanılmaktadır. Ayrıca ileri evre vulva kanseri yaşlı hastalarda 
ve  sistemik  hastalıkların  eşlik  ettiği  vakalarda  vulva  CA  nın  
görülmesi  kemoterapiye bağlı toksite riskini arttırmaktadır.
Endometriyum  kanseri;  rahmin  iç  duvarında  gelişen  kanser 
türünü oluşturur. Gelişmiş ülkelerde en sık görülen kadın genital 
organ  kanseridir.Olguların  %  75  ‘i  evre  1  de  tanı  almaktadır.
Endometrium  kanseri  tedavisinde  abdominal  histerektomi 
yapılır.Histerektomi  sonrası  radyoterapi  önerilir.Nadiren  bazı 
vakalarda kemoterapi uygulanmaktadır.
Vajen  ca  Jinekolojik  kanserler  arasında  %2  oranında  nadir 
görülen  bir  kanserdir.Genellikle  vajinit  ile  karıştırılır.Vajinal 
kanser  tedavisi  tipine,evresine  ve  yerleşim  yerine  göre 
planlanır.Cerrahi  ve  radyoterapi  uygulanır.  Nadiren  bazı 
vakalarda kemoterapi uygulanmaktadır. 
Kemoterapide  karşılaşılan  semptomlar  jinekolojik  kanser 
tedavilerinde  de  görülmektedir.  Ayrıca  alt  exremite  de 
görülen ödem hastanın yaşam kalitesini etkilemektedir. Ödem 
geliştiğinde  pnomotik  kompresyon  ve  anti  embolik  çorap 
önerilmektedir.
 
ÜMMÜHAN TÜRKAY

84
K50
KOLOREKTAL KANSERLER
•  Kolorektal kanserler tüm kanserler arasında hem erkek 
hem de kadınlar için en yaygın kanserlerin 3. sırasındadır 
•  İnsidansı her iki cinsiyet için eşittir. 
•  2011 de tahmin edilen kolon kanseri vakaları 101.340 ve 
rektal kanser için 39.870 vaka olduğu düşünülüyor. 
•  2011 de Kolorektal kanserlerden ölüm tahmini olarak 
49.380 olduğu düşünülüyor 
•  Bu da tüm kanserlerin % 9 ‘unu oluşturur… 
•  Kolorektal kanser yaygın olarak sporadik olarak oluşur ve 
vakaların % 5-10 kalıtsaldır.
Etiyoloji
Kolorektal kanserlerin etiyolojisinde;
•  Coğrafya,
•  Yaş, 
•  Aile hikayesi ve genetik,
•  Beslenme bozuklukları,
•  Sigara kullanımı.
TARAMA

Düşük riskli hastalar (50 yaşından başlanarak aşağıda  
 
beş şekilde yapılır)
1. 
Yıllık gaitada gizli kan
2. 
Her beş yılda bir sigmoidoskopi
3. 
Her 5 yılda bir sigmoidoskopi ve yıllık gaitada gizli kan
4. 
10 yılda  bir kolongrafisi
5. 
Her 10 yılda bir kolonoskopi

Yüksek riskli hastalar
1. 
Birinci derece yakınında kolorektal kanseri bulunanlar  
 
risksiz  hastalar  gibi  takip  edilir,  ancak  40  yaşında  
 
başlanmalı
2. 
Daha  öce  adenomatöz  polip  nedeniyle  polipektomi  
 
yapılan  hastalara  3  yıl  sonra  kolonoskopi  yapılır.  
 
Normalse 5 yıl sonra takip
3. 
FAP ailesindeki bireyler FAP geni varlığı genetik testler  
 
yapılır.  18  yaşından  başlanarak  her  yıl  flexible   
 
sigmoidoskopi yapılır
4. 
İnflamatuar  barsak  hastalıklarında  pankolit  varsa  
 
hastalığın  başlangıcından    8  yıl  sonra  kolonoskopi  
 
yapılır.

Kolorektal  kanserlerin  çoğu  sigmoid  kolon  ve  rektumda 
yerleşir.

Evrelemede amaç; hastalığın yayılım derecesini saptamak 
bu  şekilde  tedavinin  planlanması  ve  prognoz  açısından 
tahminde bulunabilmektir.
TNM SINIFLANDIRILMASI
Primer tümör ( T)
TX    
T0
Tis
T1
T2  
T3 
T4                                               
Primer tümör değerlendirilemiyor
Primer tümör yok
Carsinoma in situ : intraepitelial veya 
lamina  propriyaya invasyon
Tümör submukozaya  yayılmış
Tümör muscularis propriyaya yayılmış
Tümör subserozaya veya peritonla kaplı 
olmayan perikolik veya perirektal dokula-
ra geçmiş
Tümör viseral peritonu (seroza ) geçmiş 
ve komşuluk yoluyla diğer organları tut-
muş
Regional lenf nodülleri (N)
NX
N0
N1
N2
N3
Regional lenf nodülleri değerlendirilemi-
yor
Regional lenf düğümlerine yayılım yok
1-3 perirektal veya perikolik lenf nodülün-
de metastaz vardır
4 veya daha fazla pararektal veya periko-
lik lenf nodülünde metastaz vardır
Vasküler yapılar boyunca herhanfibir lenf 
nodülünde metastaz vardır
Uzak Metastaz (M)
MX
M0
M1
Uzak metastaz varlığı değerlendirilemiyor
Uzak metastaz yok
Uzak metastaz var
Tanı anında evreler;
 Evre 0-1: %14
 Evre 2-3: %65
 Evre 4   : %21
 Evrelere göre yaşam şansı;
 Evre 0-1: %90
 Evre 2: %75
 Evre 3: %30-%50
 Evre 4: %10
TANI
•  Hikaye,  fizik  muayene  ve  tanısal  testlerle  tanıya  gidilir. 
Özellikle aile hikayesi, kanama, dışkılama alışkanlıklarındaki 
değişiklikler ve kilo kaybı sorgulanmalıdır.
•  Tam kan sayımı, karaciğer fonksiyon testleri
•  PA akciğer grafisi

TIBBI
ONKOLOJI
KONGRESI
85
Endoskopi ( Kolonoskopi) ve biyopsi
•  Kolonun tamamının değerlendirilmesini sağlar
•  Kaynağı  bulunamayan  kanamalarda,  kolon  grafisinde 
anormal  bulgular  saptandığında,  sigmoidoskopide  polip 
saptandığında, inflamatuar barsak hastalıklarındave daha 
önceden polip veya kolorektal kanseri bulunan hastalarda 
tanı amaçlı kolonoskopi yapılabilir.
•  Günümüzde  rektal  kanamalarda  artan  bir  oranda 
kolonoskopi tercih edilmektedir.işlem biyopsi yapılmasına 
olanak  sağlamasının  yanı  sıra,  senkron  lezyonlarının 
gözden geçirilmesine olanak sağlar.
Radyolojik görüntüleme
•  Abdominal  ve  pelvisin  görüntülenmesi  oral,  IV,  ve 
rektal  kontrastlı  yüksek  standartlı  BT,  US  veya  kuşkulu 
durumlarda  Manyetik  Rezonans  (MR)  görüntülenmesi, 
sanal  kolonoskopi,  endoskopi  geçişine  izin  vermeyen  sol 
kolon lezyonlarında senkron lezyonların tanısı için önerilir,
•  PET
Tümör Belirteçleri
•  CEA 
•  Ayrıca CA 19-9 da istenebilir…
TEDAVİ

Tümör Lokalizasyonuna Göre Cerrahi Teknikler
Kolon cerrahisinde en az 12 ganglion çıkarılması hedeflenmelidir. 
Cerrahi girişimler bağlanacak damar pediküllerine göre yapılır..

Çekum:  Sağ hemikolektomi

Çıkan  kolon:  sağ  hemikolektomi  veya  genişletilmiş  sağ 
hemikolektomi

Transvers kolon sağ yarısı: genişletilmiş sağ hemikolektomi

Transvers kolon ortası : genişletilmiş sağ hemikolektomi

Transvers  kolon  sol  yarısı  :  subtotal  kolektomi  veya 
genişletilmiş sol hemikolektomi

İnen kolon: sol hemikolektomi

Sigmoid kolon: sigmoid rezeksiyonu veya sol hemikolektomi

Senkron kolon tümörleri: total kolektomi
Kolon Kanseri Evre 0
•  Cerrahi sınır temiz olmak koşuluyla polipektomi
•  Polipektomi uygun olmayan büyük lezyonlar için standart 
kolon rezeksiyonu
Evre 1
•  Tümör yerleşimine göre standart radikal rezeksiyon
Evre 2

Cerrahi : potansiyel küratif rezeksiyon 

Adjuvan Tedavi: aşağıdaki riskli alt gruplar hariç rutin adjuvan 
KT önerilmemektedir.

Riskli alt grup;
1. Perforasyon
2. Tam veya tama yakın tıkanıklık az diferansiye histoloji
3. T4N0
4. T (herhangi) NX

Önerilen adjuvan Tedavi

FOLFOX -4 rejimi ( 12 siklus)  6 ay

5-FU/FA veya LVF5FU2

Capecitabine 3 haftada bir 14 gün;  8 kür

UFT/FA beş haftada bir 28 gün 5 gün
Evre 3

Cerrahi : standart radikal rezeksiyon

Adjuvan RT endikasyonu yok

Adjuvan KT;
1. MOSAİC çalışmasına göre FOLFOX rejimi 2 haftada bir 12 kür
2.  NSABP C07 çalışmasına göre FLOX rejimi
3.  Capecitabine ve UFT +FA : X-ACT ve NSABP C06 çalışmalarına 
göre (Türkiyede uygulanmıyor????)
Adjuvan Kemoterapi Uygulamaları
•  5-FU+FA (Mayo rejimi): 5-FU 425 mg/m2/gün + FA 20 mg/
m2/gün, 1-5. günler, 28 günde bir tekrar edilir, 6 ay  süre 
ile kullanılır.
•  5-FU+FA (De Gramont rejimi): FA 200 mg/m2 i.v. + 5-FU 
400  mg/m2  bolus  1-2.  günler,  5-FU  600  mg/m2  sürekli 
infüzyon (24 saat) 1-2. günler, 15 günde bir, 6 ay süre ile 
uygulanır.
•  5-FU+Levamizol: 5-FU 425 mg/m2/gün 1-5. günler, 28 gün 
sonra  haftada  bir  aynı  doz  verilir,  1  yıl  süre  ile  kullanılır. 
Levamizol  50  mg/gün  1-3.  günler,  14  gündebir,  1  yıl 
boyunca kullanılır.
•  Hafta bir yüksek doz 5-FU+FA (Roswell Park rejimi): 5-FU 
500 mg/m2 haftada bir, 6 hafta süre ile kullanılır, 2 hafta 
ara verilir ve 1 yıl boyunca devam edilir. FA 500 mg/m2  2 
saatlik infüzyon olmak üzere haftada bir, 6 hafta süre ile 
kullanılır, 2 hafta ara verilir ve tedavi 1 yıla tamamlanır.
•  FOLFOX-4  rejimi:  2  haftada  bir,  toplam  12  siklus  olmak 
üzere 1 ve 2. günlerde, FA 200 mg/m2  2 saatlik infüzyon 
ve 5-FU 400 mg/m2, 5-FU 600 mg/m2 22 saatlik infüzyon, 
1. gün oksaliplatin 85 mg/m2 uygulanır.
•  FOLFOX-6  rejimi:  1.  gün  oksaliplatin  85  mg/m2  2  saatlik 
infüzyon,  FA  400mg/m2  2  saatlik  infüzyon  1.  gün,  5-FU 
400 mg/m2 1. gün i.v. bolus sonrasında 2 gün süre ile 1200 
mg/m2/gün (toplam 2400 mg/m2 46-48 saatlik) infüzyon 
olarak uygulanır. Her iki haftada bir tekrar edilir.
•  FLOX : 5-FU 500 mg/m2 haftalık i.v. bolus, 6 defa; FA 500 
mg/m2 haftalık 6 defa, her 8 haftalık siklusta 1., 3. ve 5. 
haftalarda oksaliplatin 85 mg/m2 i.v. ek olarak uygulanır.
Evre 4

Senkron metastazlı hastalarda cerrahi

Sistemik tedavi
1. Birinci  basamak  tedaviler:  irinotekan/FUFA(FOLFIRI)+ 
bevacizumab  veya  herhangi  bir  FOLFOX  rejimi  (  4,6  veya  7) 
veya FUFA + bevacizumab veya FOLFIRI
2. İkinci  basamak  tedavi  FOLFIRI  kullananlarda  herhangibir 
FOLFOX(  -4,-6  veya  -7)  veya  ırınotekan  +  cetuximab  .  Daha 
önce FOLFOX kullanan hastalarda FOLFIRI önerilir.
Kolorektal  kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar:
 Fluoroprimidinler (5FU, kapesitabin, UFT),
 Irinotekan,
 Oksaliplatin,

86
 Antiangiogenez inhibitörleri (Bevasizumab)
 EGFR reseptör antikorları (Cetuximab)
Hedefe yönelik ajanlar
•  Bevacizumab:  Angiogenezde  önemli  bir  mediatör  olan 
VEGF’e  (vasküler  endotelyal  büyüme  faktörü)  bağlanır. 
Metastatik  kolorektal  kanserde  fluorourasil  bazlı 
kombinasyon rejimleri ile ilk seçim olarak kullanılır.
•  Cetuximab:  HER1-EGFR  (epidermal  büyüme  faktörü 
reseptörü)  hedef  alır.  Metastatik  kolorektal  kanserde 
irinotecan  direncini  kırmak  amaçlı,  kemoterapi  rejimleri 
ile kombine şekilde, ikinci seçim olarak kullanılabilir.
Yan etkiler ve girişimler
Kolorektal kanser tedavisinde kullanılan ilaçlara bağlı 
görülebilecek yan etkiler.
  
Fluorourasil’e bağlı yan etkiler
GIS:  Yan  etkilerin  şiddeti  doza  bağlıdır.  Bulantı  ve  kusma 
(hastaların  %30-50’sinde  görülür),  mukozit  (tedavi  sonrası 
5-8. günlerde başlayabilir ve ciddi olabilir), anoreksi ve diyare 
görülebilir. Doz sınırlaması gerektirebilir.
•  Hematolojik: Lökopeni, trombositopeni ve anemi gelişebilir.
•  Dermatolojik: Dermatit, tırnak değişiklikleri, hiperpigmentasyon, 
el-ayak  sendromu  (palmar-plantar  eritrodisestezi  sendromu), 
fotosensivite, alopesi görülebilir.
•  Nörolojik:  Serebellar  ataksi  (kalıcı  olabilir),  oryantasyon 
bozukluğu, konfüzyon, nistagmus, başağrısı.
Irinotecan’a bağlı yan etkiler
•  Hematolojik:  Hastaların  %63’ünde  lökopeni;  yaklaşık 
%54’ünde  nötropeni  görülmüş  ve  bunların  %26-27’sinde 
nötropeninin  grade  3-4  olduğu  bildirilmiştir.  Hastaların  
%3’ünde  trombositopeni,  %67’sinde  anemi  geliştiği 
bildirilmiştir.
•  Dermatolojik:  Irinotekan  vezikant  özelliği  olmayan  bir 
ilaçtır.  Alerji  ve  cilt  reaksiyonları  nadir  etkilerdir.  Alopesi 
sık görülen yan etkilerdendir.
•  GIS:  Bulantı  ve  kusma  meydana  gelebilir.  Hastaların 
yaklaşık  %51’inde  diyare  gelişebilir.    Bunlardan  %7-9’u 
ciddidir.  24  saatten  sonra  görülen  gecikmiş  diyaredir  ve 
doz sınırlayıcı bir toksisitedir.
•  Akut  kolinerjik  sendrom:  Hastaların  %85’inde  görülen, 
infüzyon esnasında ya da takiben 24 saat içerisinde gelişen 
akut diyare ile aşırı terleme, karın krampları, göz bebeğinin 
daralması  ve  aşırı  tükrük  salgısı  gibi  belirtilerle  kendini 
gösteren geçici bir sendromdur.
  
Oxaliplatin’e bağlı yan etkiler
Bulantı-Kusma:  Antiemetik  kullanımına  rağmen  şiddetli 
olabilir.  Antiemetik  olarak  5-HT3  antogonistleri  (granisetron, 
ondansentron gibi) ve deksametazon kombine kullanılabilir.
•  Duyusal  Nöropati:  Nörotoksisite  el  ve  parmaklarda 
uyuşukluk,  parestezi  ve  dudaklarda  uyuşukluk  ile  
karakterizedir. Soğukla aktifleşebilir.
•  Hematolojik:  Orta  derecede  lökopeni  ve  orta  derecede 
trombositopeni meydana gelebilir.
   Capecitabine’e bağlı yan etkiler: 
•  Kemik  iliği  baskılanmasına  bağlı  enfeksiyon,  kanama  ve 
yorgunluk,
•  Bulantı  -  kusma,  stomatit  ve  diyareye  bağlı  beslenmede 
yetersizlik,
•  El-ayak sendromuna bağlı cilt bütünlüğünün bozulması ve 
rahatsızlık.
Bevacizumab’a bağlı yan etkiler:
•  Hemoraji,  hipertansiyon,  proteinüri,  konjestif  kalp 
yetmezliği,  ishal,  halsizlik,  lökopeni,  tromboembolizm, 
hiponatremi.
 Cetuximab’a bağlı yan etkiler:
•  İnfüzyonla  ilişkili  reaksiyonlar;  bronkospazm,  ürtiker, 
hipotansiyon,  ses  kısıklığı,  pulmoner  toksisite,  döküntü, 
ciltte  kuruluk  ve  çatlak,  ishal,  halsizlik,  ateş,  bulantı, 
kusma, anoreksi, lökopeni, akne benzeri döküntüler.
Hemşirelik Girişimleri

Hastaya ilaçların yan etkileri konusunda bilgi verilir.

Bulantı-kusma için hekimin önerdiği antiemetikler kullanılır.

İrinotecan  verilen  hastalarda  akut  kolinerjik  sendromu 
önlemek için atropin sc uygulanır.

Eloxatin verilen hastalara soğuktan korunması eğitimi verilir.

5fu  verilen  hastalarda  stomatiti  önlemek  için  ağızda  buz 
uygulaması önerilir.

Bevacizumab  tedavisi  verilen  hastalarda  hipertansiyonu 
önlemek için tuz kısıtlaması önerilir.

Cetuximab tedavisi alan hastalarda ciltte döküntülere karşı 
lavanta sirkesi önerilir. 
FATMA AKSOY

TIBBI
ONKOLOJI
KONGRESI
87