Sumqayıt-2014 Məsləhətçi: Osman Musayev
Yüklə 4,61 Mb.
|
|
20 yanvar” faciəsi M.Qorbaçov başda olmaqla, cinayət kar imperiya rəhbərliyinin Azərbaycana qarşı xə yanət kar siyasəti ni, öz azad lı ğı na, müstəqilliyinə can atan xalqımızın həm də mübariz liyini, əyil məz li yi ni, məğrur luğunu nümayiş etdirdi. Məhz bunun nəticə sin də uzun illərdən bəri arzu sunda olduğumuz müstəqil liyə çatdıq və ölkəmiz suve ren li yə qovuşdu. Bu qanlı hadisə lərdən illər keçməsinə baxmayaraq, xalqımız o müdhiş gecəni heç vaxt unutmayacaq. Oy... o gecə...
Küçələr çoxdan belə qan görməmişdi O gecə necə də qanlı bir gecə... Qana yerikləyən can görməmişdi. O gecə, necə də qanlı bir gecə... Hədəfə tutmuşdu gecədən bəri, Sovet Bakısını sovet əsgəri. Gecə iztirabla doğdu səhəri, O gecə, necə də qanlı bir gecə... İlahi, o gecə məhşərdi, nədi? Düşmən başımıza güllə ələdi. Neçə dərd köynəyi qəm düymələdi... O gecə, necə də qanlı bir gecə... Tuş olduq bəlaya neçin, nədən biz? Bədənsiz baş gördük, başsız bədən biz. Sarsıldıq o gecə işgəncədən biz, O gecə, necə də qanlı bir gecə... Necə bəla idi, bu, necə zülüm? O gecə cəfaydı, o gecə zülüm... Bir də elə gecə görməsin elim, O gecə, necə də qanlı bir gecə... O gecə bu faciəni törədənlərə bütün dünya müsəl man ları öz dərin nifrətini bildirdi. Xalqımızın qan yaddaş ında əbədi yaşayacaq 20 Yanvar gecəsini Respublikamız hər il “Ümumxalq hüzn günü” kimi geniş qeyd edir. Bu da tarixmizin qan yaddaşına “qanlı bazar” günü kimi yazılıb. Bəli, ədəbiyyatımızın, poeziyamızın sönməz günəşi olan xalq şairi Səməd Vurğun demişkən: Nələr çəkmiş başın sənin... Dahi Səməd Vurğunun “Azərbaycan” şeiri xalqı mızın ağrılı-acılı, şirinli bir tərcümeyi-halı kimi bütün dünyaya yaxşı tanışdır. Həmin şeirdəki “Nələr çəkmiş başın sənin” misrası bizi gizli qalan çox böyük həqiqətlərdən xəbərdar edir. Bəli, doğma Azərbaycanımızın başı çox müsibət lər çəkib. Uzun əsrlər yadelli işğalçılar onun dilbər guşələrinə göz dikib və həmişə onun torpağından az da olsa qoparmağa çalışıb. Zaman-zaman yadelli işğalçıların hücumu xalqımız tərəfindən məharətlə dəf edilib və haqsızlıqlara qarşı mübarizə tarix boyu xalqımızda döyüş əzmini daha da möhkəmləndirib. Bilirik ki, “Gülüstan” (1813) və “Türkmənçay” (1828) müqavilələri Böyük Azərbaycan torpağını iki hissəyə parçaladı: Bir hissəsi paytaxt Təbriz daxil olmaqla, İran Azərbaycanı adlandırıldı. O biri hissə si paytaxt Bakı olmaqla, Rusiyanın tərkibinə daxil edildi. Tarixi Azərbaycan dövləti süqut etdi. Uzun Həsənin və “Səfəvilər” dövlətinin qurucusu Şah İsmayıl Xətainin vaxtında Azərbaycan qüdrətli bir dövlət idi. Onun sərhədləri Bağdada qədər gedib çatırdı. Xarici düşmən lərin birləşməsi və ölkədaxili çəkişmələr onu parçalamağa başladı. Amma xalqı mızın ürəyində Cavanşir, Babək, Koroğlu qeyrəti qalır dı. Xalqımız mübarizə əzmini özündə saxla yır dı. 20-ci əsrin əvvəllərində formalaşan milli-şüur yeni dən pöhrə verdi. Bununla bərabər, yenə Azərbaycana xarici basqılar başladı və bu basqıların başında xəyanətkar Ermənistan dayandı. Xarici işğal çılar, xüsusən Suriya və Türkiyədən qovulan erməni lər rus imperilazminin köməyi ilə Dağlıq Qarabağı işğal etmək istədilər. Bütün bu gərgin ictimai vəziyyətə baxmayaraq, 1920-ci il may ayının 28-də Azərbaycan öz müstəqilliyini bəyan etdi. Bu, Şərqdə yaradılmış ilk Demokratik Respublika idi. Ancaq Rusiyada Nikolayı devirib qələbə çalan Bolşevik partiyası mənfur əllərini Azərbaycana uzat maq da davam edirdi. Rus və yerli bolşeviklərin köməyi ilə 1920-ci il aprelin 27-də Bakıda Müstəqil Respublika devrildi, bir gün sonra Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qələbəsini qeyd etdi. Beləliklə, Azərbaycan rəsmi olaraq, Rusiyanın müstəm ləkəsi nə çevrildi, Zəngəzur qəzası isə ermənilərin tabe li yi nə keçdi. Dövrün psixoloji məqamları ədəbiy ya tı mız da da özünə yer alıb. Bu ağır yük çəkilməz... Bu ağrılar içilməz. *** Cocuklar ağlayırdı, gözləri qanlı durmuşdu, Qadınlar ağlayırdı, dilləri əfqanlı durmuşdu. (M. Hadı) *** Mən istəmirəm yasaq, hər ümidim oldu təbah, Ürəkdə qaldı, bütün dərdü - həsrətim, ey vay! *** O, titrəşib mələşən yavrular üçün çabalar... *** Həp cahan qanlı bir kitab əlan, Bu fəqət bir səhifədir ondan. Qopuyor hər tərəfdə ünü fəryad... (H.Cavid) Kainat dəyişib, məhşər günüdür, özündən ağırdır dünyanın dərdi. Çəkə bilmir... tərəzisi yox... (G. Murad) Azərbaycanın düşünən beyinləri üçün əsl faciə elə bundan sonra başladı, milli şüur daşıyıcıları kütləvi surətdə məhv edildi və bu 37-ci illərdə ən yüksək həddə çatdı. Bu qırğın tarixdə repressiya kimi yad da qaldı. H.Cavid, M.Müşfiq, S.Hüseyn, S.Mümtaz, Y.V.Çəmənzəminli və neçə-neçə ziyalı larımız düş mənin əli ilə güllələndi. Elə o zamandan 1988-ci ilə kimi erməni işğal çı la rı ərazi işğalını dayandıraraq, mənəvi işğala keç di lər. Tarixə ekskursiya: 1969-cu ildə Azərbaycanda hakimiyyətə gələn Heydər Əliyev millətin mədəni və mənəvi sərvətini - ziyalıları qoruyur, get-gedə milli şüuru inkişaf etdirir. Heydər Əliyev 80-ci illərin əvvələrində Sov. İKP-nın Siyasi Bürosunun üzvü və SSRİ Nazirlər Sovetinin birinci müavini vəzifəsinə irəli çəkilir. Xarici və daxili düşmənlər bundan çox qorxuya düşür lər. Heydər Əliyev SSRİ-də və xaricdə siyasi xadim kimi böyük nüfuz qazanır. Çox keçmir ki, Heydər Əliyev ölkə rəhbərliyində siyasi eybəcərliyə etiraz olaraq, vəzifəsin dən istefa verir və bundan sonra Sovet İttifaqının dayaqları laxlayır. Heydər Əliyevin istefasından sonra, 1988-ci ilin fevral ayının 15-də Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayə tin d ə yaşayan ermənilər ayağa qalxaraq, vilayəti Ermənistana birləşdirmək istəyir. Azərbay can da mitinqlər başlayır, milli azadlıq hərəkatı güclənir. Erməni və rus hərbi birləşmələrinə qarşı etiraz dalğası Azərbaycanı bürüyür. Qərbi Azərbay can da yaşayan 250 mindən çox türk (azərbaycanlı) erməni lər tərəfindən öz yurd-yuvalarından qovulur. 1990-cı il yanvar ayının 19-dan 20-nə keçən gecə rus və erməni hərbi birləşmələri tərəfindən Bakı da dinc nümayişçilər gülləbaran edilir. Sadə insanlar küçədə, iş başında, ev-eşiyində aman sız casına qətlə yetirilir. Hətta amansız işğalçılar mək təb liləri də öldürməkdən çəkinmirlər. SSRİ rəhbər liyi, şəxsən M.Qorbacov Azərbaycanı qan gölündə boğur. Qoca lar, uşaqlar, tibb işçiləri, sənət və elm adam ları küçə də qanına qəltan olur. Dağ üstə Şəhidlər Xiyabanı yaranır. Bakıda fövqəladə vəziy yət elan edilir. Çox keçmir ki, Azərbaycan yenidən öz müstəqil li yi ni bərpa edir. Gözügötürməyən qonşularımız Rusiya vasitəsi ilə silahlanaraq, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətindən (Şuşa, Xankəndi, Əsgəran, Xoca vənd, Ağdərə, Xocalı) türkləri (azərbaycan lı ları) qovur, evlərini talan edirlər. Şuşa düşmən əlinə keçir və Xocalı ermənilər tərərfindən tamamilə yer üzündən silinir... insanlar öldürülür və əsir götürülür. Bu an qələmim hön kürüb ağlayır. Ürəyimdə inildəyən dərd qələmimin gözündən tökülür. İçimdə göyüm-göyüm göynəyən bu dərdi kimə deyim? Ürəyimi qəm dağıdır. Nə qədər igid oğul-qızlarımız vətən uğrunda şəhid olur. Yazarlarımız qələmə, oğul və qızlarımız silaha sarılır. Sonra Dağlıq Qarabağa yaxın rayonlar işğal edilir. Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı Cəbrayıl, Ağdam, Füzuli Zəngilan da düşmən tapdağına çevrilir. Xalqın dəvəti ilə Ulu Öndər ikinci dəfə hakimiy yətə gəlir. Amansız müharibə dayandırılır. Milli Ordunun təməli qoyulur. Ölkədə sabitlik yaranır. Təcrübəli dövlət başçısı Heydər Əliyev ölkə daxil in də özbaşınalığa son qoyur. Şəhid ailələrinə qayğı artır. Şəhidlərin adı əbədiləşdirilir. Bu gün Azərbay can da erməni işğalçıları tərəfindən öz doğma torpaq larımızdan qovulan bir milyondan çox qaçqın və köçkün var. Onların 250.000-dən çoxu indi Ermənistan adlanan dədə-baba yurdumuzdan depor ta siya edilənlərdir. Bu rəqəmlərin arxasınca böyük bir həqiqəti oxucuların diqqətinə çatdırmaq istəyirəm. Bu gün itiril miş torpaqlarımızı azad etməyə hazır olan milli ordumuz, güclü iqtisadiyyatımız və Ulu Öndərin layiqli davamçısı, Ali Baş Komandanımız İlham Əliyev var. Əslində, bu kiçik yazı ən yaxın tarixə qısa bir baxışdır. Vətənimin ağır günlərində vətənpərvər şeirlərimlə hər zaman yurdsevər oğulların görüşünə tələsimişəm. Kəndimizin şəhidləri haqqında yazd ı ğım bu kitab ana yurdum Sadıqlıya və bütövlükdə vətənimə, vətən şəhidlərinə bir vəfa borcumdur. Yazımın əvvəlində böyük Səməd Vurğunun “Azərbaycan” şeirindən bir nümunə gətirdim - “Nələr çəkmiş başın sənin”. Mən cəsarət edib bu misranın sonuna bir misra da əlavə etmək istəyirəm: “Başın sağ olsun, Vətən!” Gələr elə bir zaman, Düşmənimiz qusar qan. Qanımı yerdə qoymaz Vətənim Azərbaycan. Yaranışından, hər insanın bəxti, taleyi alnına yazıl dığı kimi, hər xalqın da taleyi onun ömür yollarını təyin edir... Və hər kəs öz taleyini yaşayır, öz taleyinin ağırlığını daşıyır... Xalqlar, tayfalar da belədir. 19-cu əsrdən üzü bəri Azərbaycan xalqının taleyində Qarabağ mövzusu müəyyən dövrlərdə dönəm – dönəm gündəmə çıx mış, qanlı qırğınlara səbəb olmuş, tarixə qanlı hərf lərlə yazılmışdır. Arada isə, nahaq qanlar tökül müş, günahsız insanlar yerindən, yurdundan didər gin düşmüşdür. Azərbaycan xalqının hu manistl ik edib qoynunda yer verdiyi, süfrə açdığı ermənilər isə, bu xüsusiyyəti xalqımızın zəifliyi, acizliyi kimi qəbul edərək, istədikləri vaxt, girəvə düşən kimi ilan xislətlərini büruzə vermiş, xalqı mıza məxsus olanı mənim səməklə, çirkin əməllərini həyata keçirmək dən çəkinməmişlər. “Yersiz gəldi, yerli qaç” kəlamı bu üzdəniraqların xislətinə tam uyğun deyilmişdir. Amma onlar bir şeyi unudublar ki, humanistliyini və qonq pər vər liyini zəiflik kimi düşündükləri bu xalqın aslan kimi oğul va qızları olub, var və olacaqdır! Elə Qazax mahal ının, Ağstafa rayonunun Sadıqlı obasında da belə övladlar böyüyüb, torpaq, vətən uğrunda öz canlarından, keçməyə hazır olublar. Azərbaycan xalqının taleyində Qarabağ savaşı bir alın yazısı, şəhidlərimizin taleyində isə bir zirvədir - Şəhidlik zirvəsi! Ey tarixin yaddaşına, tarixin səhifələrinə azadlıq sözünü qanla yazan şəhidlərim mənim... Mən çiçək yerinə gətirdim şeir, Şeirim çiçək olsun, şəhidim mənim. Hər əsgərdən şəhid ola bilməyir, Gərək ürək olsun, şəhidim mənim. Ey diri şəhidim, ey ölü sağım, Qanınla qızardı qara torpağım... Məzarın üstdəki üçrəng bayrağım Sənə bəzək olsun, şəhidim mənim. Düşmənin salsa da zillətə səni, Mərdliyin yetirib şöhrətə səni. Tanrı yolladımı cənnətə səni? Yerin ipək olsun, şəhidim mənim. Yerin ipək olsun, şəhidim mənim! Ey mənim Sadıqlımın şəhid balaları, ruhunuz şad olsun! Yüklə 4,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|