XƏZƏr xəBƏR №337 fevral 2015 khazar-review

2. Azərbaycan Respublikasında 

gənclər siyasəti sahəsində mövcud vəziyyət

| XƏZƏR XƏBƏR  JURNAL

51

ayrı-ayrı  gənclərin  ictimai  əhəmiyyət  daşıyan 

təşəbbüslərini  dəstəkləmək  məqsədilə  Azərbaycan 

Respublikasının  Prezidenti  yanında  Gənclər  Fondu 

təsis olunmuşdur. Ən əsas nəticə isə odur ki, müstəqil 

Azərbaycanda  gənclərin  maraqlarını  təmin  edən, 

beynəlxalq  təcrübəyə  əsaslanan  dövlət  gənclər 

siyasəti formalaşdırılıb və uğurla həyata keçirilir.

Gənclər ölkənin demoqrafik inkişafında mühüm 

rol  oynayırlar.  Belə  ki,  ölkə  əhalisinin  2,7  milyon 

nəfərini və ya 28,9 faizini yaşı 14-dən 29-dək olan 

şəxslər təşkil edir. Gənclərin 52%-i şəhər yerlərində, 

48%-i  isə  kəndlərdə  yaşayır.  Onların  49,2%-ni 

qadınlar  təşkil  edir.  Bağlanılan  nikahların  böyük 

əksəriyyəti  gənclərin  payına  düşür.  Yeni  doğulan 

uşaqların 82,6%-i məhz gənc ailələrdə dünyaya gəlir.

Gənclərin təhsil səviyyəsi ilbəil artır. 2013/2014-

cü  tədris  ilinin  əvvəlinə  olan  məlumata  görə, 

Azərbaycanda  63  min  tələbənin  təhsil  aldığı  57 

dövlət  və  1  qeyri-dövlət  orta  ixtisas  təhsili 

müəssisəsi, tələbələrinin sayı 151 min nəfər olan 37 

dövlət  və  15  qeyri-dövlət  ali  təhsil  müəssisəsi 

fəaliyyət  göstərir.  Xarici  ölkələrdə  təhsil  alan 

Azərbaycan gənclərinin sayı da artmaqdadır. Son 7 il 

ərzində  3000-dən  çox  gənc  “2007-2015-ci  illərdə 

Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə 

Dövlət Proqramı” çərçivəsində dünyanın qabaqcıl ali 

məktəblərinə göndərilmişdir.

2013-cü  ildə  “Əhalinin  iqtisadi  fəallığına  dair” 

keçirilən  müayinələrin  yekunlarına  əsasən,  15-29 

yaşlı gənclərin 1239,8 min nəfəri iqtisadi fəal olmuş, 

onların 1116,8 min nəfəri iqtisadi əmək fəaliyyəti ilə 

məşğul olmuşdur. Müayinənin yekunlarına görə, 15-

29 yaşlı gənclər arasında işsizlərin sayı 123 min nəfər 

olmuşdur.

Gənclərin  inkişafını  və  asudə  vaxtını  səmərəli 

təşkil  etmək,  məlumatlandırma,  yönəltmə  və  sosial 

dəstəyi  təmin  etmək  üçün  respublikanın  şəhər  və 

rayonlarında  30-dək  sosial  xidmət  müəssisəsi  - 

gənclər evləri (mərkəzləri) istifadəyə verilmişdir. Bu 

iş hazırda davam etdirilir.

Gənclərin  təşkilatlanması  üçün  zəruri  iqtisadi, 

hüquqi və təşkilati imkanlar yaradılmışdır. Hazırda 

paytaxt və bölgələrdə 250-dən artıq gənclər təşkilatı 

fəaliyyət  göstərir.  Müstəqilliyin  ilk  illərində 

gənclərin  əsasən  beynəlxalq  qurumlar  tərəfindən 

dəstəklənən  təşəbbüsləri,  son  illərdə  dövlət 

büdcəsindən maliyyələşən fondlar və digər təsisatlar 

vasitəsilə  dəstəklənməyə  başlamışdır.  Gənclərin 

qeyri-hökumət təşkilatlarına yönləndirilmiş maliyyə 

vəsaitinin  həcmi  ilbəil  artaraq  gənclər  arasında 

könüllülüyün  dəstəklənməsini,  onların  liderlik 

bacarıqlarının artırılmasını və müəyyən mənada həm 

də məşğulluğunu təmin etmişdir.

İstedadlı və yaradıcı gənclərin üzə çıxarılması və 

dəstəklənməsi  sahəsində  əhəmiyyətli  addımlar 

atılmışdır.  2013-cü  ildə  “Gənclər  üçün  Prezident 

Mükafatı”nın  təsis  edilməsi  gənclərin  nailiy-

yətlərinin  qiymətləndirilməsi  və  stimullaşdırılması 

baxımından  xüsusi  önəm  kəsb  edir.  Bununla  belə, 

bəzi  yaradıcılıq  sahələrinə  (ədəbiyyat,  memarlıq, 

heykəltəraşlıq, dizayn və s.) gənclərin marağı hələ də 

lazımi səviyyədə deyil. Daha erkən yaşlarda elm və 

intellektual  yaradıcılıq  sahələrinə  diqqətin  zəif 

olması səbəbindən fundamental, təbii, texniki elmlər 

və yüksək texnologiyalar üzrə təhsil alan tələbələrin 

sayı az, onların hazırlıq səviyyəsi isə aşağıdır.

Əhalinin  əhəmiyyətli  hissəsini  təşkil  edən 

gənclər  ölkənin  əsas  innovativ  potensialı  və  əmək 

resursudur.  Ali  təhsilli  gənclərin  sayının  ilbəil 

artmasına baxmayaraq, gənc mütəxəssislərin bilik və 

bacarıqlarının  səviyyəsi  əmək  bazarının  və 

işəgötürənlərin  tələblərinə  yetərincə  cavab  vermir. 

Bu da müvafiq peşə sahiblərinin sayının azalması ilə 

yanaşı,  həmin  təklifin  əcnəbi  işçi  qüvvəsi  ilə  əvəz 

olunmasına gətirib çıxarır. Nəticədə, bir sıra peşələr 

üzrə  kadr  çatışmazlığı  yaranır,  gənclər  arasında 

işsizlik artmış olur. Ölkə üçün əhəmiyyət kəsb edən 

bəzi  ixtisaslara  (kənd  təsərrüfatı,  yüksək 

texnologiyalar  və  s.)  maraq  çox  zəifdir.  Ali  təhsil 

alanların  çox  az  qismi  regionlarda  işləməyə  meyil 

göstərir. Bu baxımdan, təhsil sisteminin, xüsusilə də 

peşə  təhsilinin  surətlə  inkişaf  edən  ölkə 

iqtisadiyyatının  tələblərinə  uyğunlaşdırılması 

günümüzün zərurətinə çevrilmişdir.

Ali  təhsil  müəssisələrində  ölkənin  hazırkı  və 

perspektiv iqtisadi inkişaf istiqamətlərinə uyğun olan 

və əmək bazarının tələblərini nəzərə alan ixtisasların 

tədrisinə  ehtiyac  yaranmışdır.  Bu  gün  dövlət 

siyasətinin  əsas  prioritetlərindən  biri  “insan 

kapitalının” ixraçının qarşısını almaqdır. Azərbaycan 

da  daxil  olmaqla,  dünya  ölkələrindəki  təbii 

sərvətlərin böyük əksəriyyətinin bərpa olunmaması 

bu məsələnin əhəmiyyətini daha da artırır.

Azərbaycan  Respublikasının  beynəlxalq 

miqyasda öz layiqli yerini tutması gənclərin üzərinə 

də  müəyyən  vəzifələr  qoyur.  Belə  ki,  ölkəmizi 

xaricdə yüksək səviyyədə təmsil etmək üçün onların 

xarici  dillərə  mükəmməl  yiyələnməsi,  vətənpərvər 

olması və azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə edilməsi 

vacib  şərtlərdir.  Eyni  zamanda,  yeni  nəslin  elmi 

bacarıqlarının  inkişaf  etdirilməsi  və  innovativ 

fəaliyyətinə  dəstək  göstərilməsi  də  zəruridir.

Gənc  nəslin  nümayəndələri  qanunvericiliyin 

təkmilləşdirilməsində daha  yaxından  iştirak  etməli, 

onların  institusional  bacarıqları  artırılmalıdır. 

Gənclər  vətəndaş  cəmiyyətinin  inkişafında  aparıcı 

rol oynamalı, onların ictimai fəallığının bundan sonra 

da dəstəklənməsi üçün müvafiq şərait formalaşdırıl-

malıdır.

XƏZƏR  XƏBƏR  JURNAL |  

52

3.1. Bu Strategiya gənc və gənc ailə hesab olunan 

aşağıdakı hədəf qruplarını əhatə edir:

3.1.1. gənclər - yaşı 14-dən 29-dək olan şəxslər;

3.1.2.  gənc  ailə  -  yaşı  35-dən  çox  olmayan 

şəxslərin nikaha daxil olmasından yaranan ailə, habelə 

himayəsində  azı  bir  uşağı  olan  və  yaşı  35-dən  çox 

olmayan tək valideyn.

3.2.  Gənclərin  ayrı-ayrı  sosial  qruplarına 

münasibətdə  hərtərəfli  yanaşma  formalaşdırmaq 

baxımından, bu qrupların statusunu və identifikasiya 

meyarlarını müəyyənləşdirmək zəruridir. Hal-hazırda 

Azərbaycan  gəncliyi  əsasən  aşağıdakı  sosial 

qruplardan ibarətdir:

3.2.1.  ümumtəhsil  məktəblərinin  yuxarı 

siniflərinin və ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin 

şagirdləri;

3.2.2.  orta  ixtisas  və  ali  təhsil  müəssisələrinin 

tələbələri;

3.2.3. gənc alimlər;

3.2.4. xaricdə təhsil alan və işləyən gənclər;

3.2.5. hərbi xidmətdə olan gənclər;

3.2.6. gənc sahibkar və fermerlər;

3.2.7.  istehsal  və  xidmət  sahələrində  çalışan 

gənclər;

3.2.8.  dövlət  qulluqçuları  və  seçkili  orqanlarda 

təmsil olunan gənclər;

3.2.9. yaradıcı və istedadlı gənclər;

3.2.10. gənc idmançılar;

3.2.11.  siyasi  partiyalarda  və  qeyri-hökumət 

təşkilatlarında təmsil olunan gənclər;

3.2.12. işsiz gənclər;

3.2.13. ailəli gənclər;

3.2.14. aztəminatlı ailələrdən olan gənclər;

3.2.15. qaçqın və məcburi köçkün gənclər;

3.2.16.  sağlamlıq  imkanları  məhdud  və  əlil  olan 

gənclər;

3.2.17. narkomaniyaya və ya QİÇS-ə düçar olmuş 

gənclər və s.

3. Strategiyanın hədəf qrupları

İqtisadi sahədə qazanılan uğurlar Azərbaycanda in-

san  inkişafının  davamlı  yaxşılaşması  üçün  zəruri  re-

sursları təmin etmişdir. Bu resursları gənclər üçün im-

kanların artırılmasına, səmərəli idarəçiliyə və institu-

sional inkişafa yönəltmək zəruridir.

Azərbaycan  gəncliyinin  çağırış  və  hədəflərini 

ümumbəşəri və daxili olmaqla iki qrupa bölmək olar.

Ümumbəşəri  çağırış  və  hədəflər  qloballaşma  ilə 

əlaqədardır. Bu, gənclərin ümumbəşəri dəyərlərə yiyə-

lənməsini,  informasiya  cəmiyyətində  yaşamaq  baca-

rıqlarının artırılmasını, müxtəlif ölkələrin gəncləri ilə 

dostluq  və  əməkdaşlıq  münasibətlərinin  yaradılma-

sını, beynəlxalq gənclər hərəkatında iştirakını nəzərdə 

tutur.

Daxili çağırışlar fərdi və ictimai əmin-amanlığı tə-

min etmək məqsədi ilə mövcud sosial-iqtisadi imkan-

lardan gənclərin potensialını gücləndirmək, cavabdeh-

liyini  yüksəltmək  üçün  səmərəli  istifadə  olunmasını 

nəzərdə  tutur.  Azərbaycanın  müharibə  vəziyyətində 

olması və ərazisinin 20%-nin Ermənistan silahlı qüv-

vələri tərəfindən işğal edilməsi yeniyetmə və gənclər 

arasında  vətənpərvərlik  tərbiyəsi  işinin  güclən-

dirilməsini,  hərbi  hazırlığın  müasir  tələblərə  uyğun 

təşkilini,  Azərbaycan  həqiqətlərinin  dünya  ictimaiy-

yətinə  çatdırılması  istiqamətində  daha  təsirli  tədbir-

lərin görülməsini zəruri edir.

Ümumbəşəri  və  daxili  çağırışlara  cavab  vermək 

məqsədilə yaxın 10 il üçün Azərbaycan gənclərinin İn-

kişaf Strategiyasının hazırlanması gündəmə gəlmiş və 

tərtib  edilmişdir.  “2015-2025-ci  illərdə  Azərbaycan 

gənclərinin İnkişaf Strategiyası” (bundan sonra – Stra-

tegiya) göstərilən müddəti əhatə edən dövrdə gənclər 

siyasətinin  məqsədlərini,  vəzifələrini  və  icra  me-

xanizmlərini müəyyən edir.

Strategiya  son  10  ildə  sosial  sahələrə  dair  qəbul 

edilmiş  sənədlərin  (konsepsiya,  strategiya,  dövlət 

proqramı və s.) icrası ilə ahəngdar şəkildə həyata keçi-

rilməlidir. Bu sənədlərə, ilk növbədə, Azərbaycan Res-

publikası Prezidentinin 1999-cu il 9 dekabr tarixli Sə-

rəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikası-

nın Demoqrafik İnkişaf Konsepsiyası”, 2005-ci il 26 

oktyabr tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbay-

can  Respublikasının  Məşğulluq  Strategiyası  (2006-

2015-ci illər)”, 2008-ci il 15 sentyabr tarixli Sərəncamı 

ilə  təsdiq  edilmiş  “2008-2015-ci  illərdə Azərbaycan 

Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı 

inkişaf  Dövlət  Proqramı”,  2011-ci  il  7  iyul  tarixli 

Sərəncamı  ilə  təsdiq  edilmiş  “Azərbaycan  gəncliyi 

2011-2015-ci illərdə Dövlət Proqramı”, 2011-ci il 15 

noyabr tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbay-

can Respublikasının Məşğulluq Strategiyasının həyata 

keçirilməsi  üzrə  2011-2015-ci  illər  üçün  Dövlət 

Proqramı” və s. aiddir. Sözügedən sənədlərin icrası ilə 

əlaqədar  həyata  keçirilmiş  tədbirlər  sayəsində  gənc-

lərin  sosial  problemlərinin  həlli  və  gələcək  inkişafı 

üçün  dayanıqlı  əsaslar  yaradılmışdır.  Bu  baxımdan 

yeni  Strategiya  mövcud  nailiyyətlərin  möhkəmlən-

dirilməsini və davamlı inkişafını təmin etməlidir.

4. Gənclərin inkişafında çağırışlar

| XƏZƏR XƏBƏR  JURNAL

53

5.1. Strategiyanın məqsədi 2015-2025-ci illəri əha-

tə edən müddətdə Azərbaycan gəncliyinin potensialını 

müasir dövrün tələblərinə uyğun inkişaf etdirmək, hə-

min potensialdan Azərbaycan Respublikasının məna-

feləri naminə istifadə etmək, yeni nəsildə fəal vətən-

daşlıq mövqeyi formalaşdırmaqdır.

5.2. Bunun üçün Strategiya aşağıdakı vəzifələrin ye-

rinə yetirilməsini nəzərdə tutur:

5.2.1. gənclər forumlarının təşkili və keçirilməsi ba-

rədə gənclərlə məsləhətləşmələr aparmaq, forumlara-

rası dövrdə vəziyyətin təhlili və əldə edilmiş təcrübə ba-

rədə  müzakirələr təşkil  etmək,  illik  hesabatlar hazır-

lamaq və maraqlı tərəflərə təqdim etmək;

5.2.2. gənclər siyasəti sahəsində çalışan mütəxəs-

sislərin bilik və bacarıq səviyyəsini yüksəltmək, onla-

rın hazırlığı və yenidənhazırlığı üçün mütəmadi təlim-

lər keçirmək;

5.2.3. gənclərin elm, texnika, mədəniyyət, incəsə-

nət sahəsindəki bacarıqlarını və təşəbbüskarlığını sti-

mullaşdıran tədbirlər həyata keçirmək;

5.2.4. televiziya kanallarında yeniyetmə və gənclər 

üçün faydalı olan maarifləndirici, elmi-populyar veri-

lişlərin  hazırlanmasına  və  yayımlanmasına  diqqəti 

artırmaq;

5.2.5. televiziya və radio kanallarında formal və qey-

ri-formal  təhsil,  məşğulluq,  sosial  məsələlərin  həlli, 

sağlamlıq  və  digər  mövzularda  verilişlərin  hazırlan-

masına və yayımlanmasına nail olmaq;

5.2.6. internet, jurnalistika, bloqçuluq və digər sa-

hələrdə gənclərin bacarıqlarını artıran təlimlər təşkil et-

mək, müsabiqələr vasitəsilə daha istedadlı olanları üzə 

çıxarmaq və onların inkişafını dəstəkləmək;

5.2.7. bütün kateqoriyalardan olan gənclər, o cüm-

lədən xüsusi qayğıya ehtiyacı olanlar üçün təlimlərin 

təşkili vasitəsilə informasiya texnologiyaları barədə bi-

lik səviyyəsinin artırılmasını təmin etmək;

5.2.8. gənclər arasında ixtisas və peşə seçimi, əmək 

bazarı  və  məşğulluq  haqqında  məlumatlılıq  səviy-

yəsini artırmaq, gənclər evlərində (mərkəzlərində) ix-

tisaslaşmış mütəxəssislər vasitəsilə karyera məsləhət 

xidmətlərini inkişaf etdirmək;

5.2.9. karyera məsləhət xidmətlərinin mütəmadi ye-

niləşdirilən  sorğu-məlumat  kitabçalarının  nəşrini  tə-

min  etmək,  xidmətin  səyyar  və  distant  məsləhət  im-

kanlarını genişləndirmək;

5.2.10.  gənclərin  məşğulluğunun  təmin  edilməsi 

üçün onların peşəkarlığını artıran tədbirlər görmək, az-

təminatlı gənc ailələrə şəxsi təsərrüfatlarını qurmaq, in-

kişaf etdirmək və ya fərdi əmək fəaliyyəti ilə məşğul 

olmaqla  gəlirlərini  artırmaları  üçün  davamlı  dəstək 

vermək;

5.2.11. gənc mütəxəssislərin bilik və bacarıqlarını 

işəgötürənlərin  tələblərinə  uyğunlaşdırmaq  məqsədi 

ilə beynəlxalq standartlara cavab verən təhsil proqram-

ları hazırlamaq və tətbiq etmək;

5.2.12.  gənclərin  işsizlik  problemlərinin  həlli  ilə 

bağlı mütəmadi olaraq sosioloji tədqiqatlar aparmaq;

5.2.13. əlilliyi olan gənc mütəxəssislərin sosial mü-

dafiəsini gücləndirmək, onların əmək fəaliyyəti üçün 

müvafiq şərait yaratmaq;

5.2.14. regionlarda yaşayan gənclərin təhsil, məş-

ğulluq və mədəniyyət sahəsində imkanlarını genişlən-

dirmək;

5.2.15. yeniyetmə və gənclərin iqtisadi sahədəki bi-

lik və bacarıqlarının artırılması üçün müasir metodlar 

tətbiq etmək;

5.2.16.  elmi  tədqiqat  institutlarında  çalışan  gənc 

alimləri  müasir,  lisenziyalı,  xüsusi  ixtisaslaşdırılmış 

İKT paket proqramları ilə təchiz etmək, habelə internet 

vasitəsilə dünya elektron kitabxanalarına pulsuz girişi 

təmin etmək;

5.2.17. yeniyetmələrdə erkən yaşlarında elmə ma-

raq yaradılması üçün orta məktəblərdə “Elm” guşələri 

yaratmaq,  intellektual  interaktiv  müsabiqələr  keçir-

mək;

5.2.18. dövlət və yerli özünüidarəetmə orqanlarının 

işində gənclərin fəal iştirakını təmin etmək;

5.2.19. gənclər üçün aktual olan məsələlərin həllin-

də  gənclərin  qeyri-hökumət  təşkilatlarının  iştirakını 

stimullaşdırmaq;

5.2.20. gənclərin qeyri-hökumət təşkilatlarının sa-

hələr üzrə peşəkarlığının artırılmasını və dövlət sifariş-

lərinin  həyata  keçirilməsində  daha  fəal  iştirakını  sti-

mullaşdırmaq;

5.2.21.  gənclərin  qeyri-hökumət  təşkilatlarının 

elektron şəbəkəsini yaratmaq və ardıcıl inkişaf etdir-

mək;

5.2.22.  gənclərə  sistemli  sosial  xidmət  göstərən 

gənclər  evlərinin  (mərkəzlərinin)  fəaliyyətini  geniş-

ləndirmək;

5.2.23.  xarici  ölkələrdə  yaşayan  və  ya  təhsil  alan 

gənclərin fəaliyyətini əlaqələndirmək, onlar tərəfindən 

Azərbaycan  həqiqətlərinin  dünyaya  yayılması  isti-

qamətində aparılan işlərə konsultativ, təşkilati və mad-

di-texniki dəstək göstərmək;

5.2.24. gənclərin beynəlxalq əməkdaşlığını dəstək-

ləmək, bu əlaqələr vasitəsilə ölkə haqqında məlumat-

ların yayılmasına, Azərbaycanın gənc dostlarının sıra-

larının genişlənməsinə nail omaq;

5.2.25.  sağlamlıq  imkanları  məhdud  və  əlil  olan, 

qaçqın  və  məcburi  köçkün,  xüsusi  qayğıya  ehtiyacı 

olan, valideyn himayəsindən məhrum olmuş gənclərin 

sosial  problemlərinin  həlli  istiqamətində  ardıcıl  təd-

birlər görmək;

5.2.26. xüsusi qayğıya ehtiyacı olan gənclərin ehti-

yaclarını  ödəmək  məqsədi  ilə  müxtəlif  qurumların 

əməkdaşlığını  və  koordinasiyasını  təmin  etmək,  bu 

gənclərə göstərilən xidmətlərin qiymətləndirilməsi və 

monitorinqi üçün standartlar müəyyənləşdirmək;

5.2.27. xüsusi qayğıya ehtiyacı olan gənclərin id-

manla məşğul olması üçün güzəştli şərait yaratmaq;

5.2.28.  aztəminatlı  gənc  ailələrin  sosial  rifahının 

5. Strategiyanın məqsəd və vəzifələri

XƏZƏR  XƏBƏR  JURNAL |  

54

yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar dövlət və yerli özünüida-

rəetmə orqanları tərəfindən mütəmadi işlər aparılma-

sını təmin etmək;

5.2.29. yüksək riskli qruplardan olan gənclərə so-

sial-psixoloji  və  hüquqi  yardımın  göstərilməsi  üçün 

məsləhət və yönləndirmə sistemi formalaşdırmaq;

5.2.30.  cəzaçəkmə  müəssisələrindən  azad  olmuş 

gənclərin sosial reabilitasiyası ilə bağlı kompleks təd-

birlər görmək;

5.2.31. müasir təbliğat və maarifləndirmə metodla-

rından istifadə etməklə gəncləri müxtəlif dini təriqət-

lərin ekstremist və ayrı-seçkilik çağırışlarından qoru-

maq;

5.2.32. gənclərlə işin təhlili, planlaşdırılması, təş-

kili və qiymətləndirilməsi üzrə mütəxəssislərin hazır-

lanmasını və yenidən hazırlanmasını təmin etmək.

6.1.  Strategiya  ilə  müəyyənləşdirilmiş  vəzifələrin 

icrası istiqamətində institusional tədbirlərin, müvafiq 

strukturların  rolu  böyükdür.  Bu  strukturlara  mərkəzi 

və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının, habelə bələdiy-

yələrin və digər təşkilatların nəzdindəki qurumlar da-

xildir.  Həmin  qurumlar  üç  funksiyanı  icra  etməlidir: 

tənzimləmə, təşkilati-sərəncamverici və nəzarət.

6.2.  Strategiyanın  həyata  keçirilməsi  üçün  dövlət 

gənclər  siyasətinin  kadr  potensialının  təkmilləşdiril-

məsini nəzərdə tutan aşağıdakı tədbirlər icra ediləcək-

dir:

6.2.1. dövlət gənclər siyasəti sahəsində çalışanların 

hazırlığı və yenidən hazırlığı sisteminin təkmilləşdiril-

məsi;

6.2.2. dövlət gənclər siyasətinin məlumat bazasının 

yaradılması, davamlı təkmilləşdirilməsi və zənginləş-

dirilməsi.

6.3. Strategiyanın icra mexanizmlərinin digər tərkib 

hissəsi maliyyələşdirmə ilə bağlıdır. Maliyyələşdirmə 

aşağıdakı mənbələrdən həyata keçirilir:

6.3.1. dövlət vəsaiti (büdcə və büdcədənkənar fond-

lar);

6.3.2. qanunvericiliklə nəzərdə tutulan digər mən-

bələr.

6. Strategiyanın icra mexanizmləri

7.1. Strategiyanın səmərəliliyini qiymətləndirmək 

məqsədi ilə qiymətləndirmə indikatorları sistemi və on-

ların  ölçmə  mexanizmləri  yaradılmalıdır.  Bu  indika-

torlar  görülən  işlərlə  gənclərin  vəziyyəti  arasında 

əlaqəni özündə ehtiva etməlidir. Mövcud “Azərbaycan 

gəncləri”  statistik  toplusunun  təkmilləşdirilmiş  for-

matı və keçirilən sosioloji tədqiqatlar bu sistemin əsa-

sını təşkil edəcək.

7.2. Strategiyanın icrasının nəticəsi olaraq 2025-ci 

ilin sonuna qədər aşağıdakılara nail olunması gözləni-

lir:

7.2.1. gənclər arasında təhsil səviyyəsinin və peşə 

təhsili alanların sayının artması;

7.2.2.  gənc  məzunların  ixtisaslarına  uyğun  işlə 

təmin edilməsi səviyyəsinin yüksəldilməsi;

7.2.3. gənclər arasında işsizliyin səviyyəsinin aşağı 

salınması;

7.2.4.  gənclərin  təhsil  müddətində  yaşayış 

şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün ali, orta ixtisas və ilk 

peşə-ixtisas  təhsili  müəssisələrinin  şagird  və 

tələbələrinin yataqxanalarda yerlə təmin edilməsi;

7.2.5. ali və orta ixtisas təhsili müəssisələri məzun-

larının öz regionlarında ixtisaslarına uyğun işlə təmin 

edilməsi;

7.2.6. gənclərin işçi qüvvəsi çatışmayan regionlara 

getməsini  stimullaşdırmaq  məqsədi  ilə  zəruri  məişət 

və məşğulluq infrastrukturunun yaradılması;

7.2.7.  əmək  bazarının  tələblərinə  cavab  verən 

rəqabətqabiliyyətli gənc kadr potensialının formalaş-

dırılması;

7.2.8. gənclərin və gənc ailələrin mənzil şəraitinin 

yaxşılaşdırılması mexanizmlərinin davamlı olaraq tə-

kmilləşdirilməsi;

7.2.9. gənclərdə vətənpərvərlik ruhunun yüksəldil-

məsi;

7.2.10. gənclərin ibtidai hərbi hazırlığının səviyyə-

sinin artırılması, bu prosesə hərbi mütəxəssislərin cəlb 

edilməsi;

7.2.11. gənclərin innovativ ideyalarının və yaradıcı 

təşəbbüslərinin reallaşdırılması, onların praktikada tət-

biqi üçün zəmin yaradılması;

7.2.12. elm və texnika sahəsində çalışan gənclərin 

sayının artması;

7.2.13. mədəniyyət və incəsənət, o cümlədən teatr, 

kino,  dizayn  və  memarlıq  sahəsinə  gənclərin 

marağının  artması,  ölkənin  regionlarında  yaradıcı 

gənclərin çıxışlarının, sərgilərinin və ustad dərslərinin 

təşkil  edilməsi,  habelə  xarici  dövlətlərdə  onların 

yaradıcılığının layiqincə təqdim və təbliğ edilməsi;

7.2.14. gənc sahibkarların sayının artması;

7.2.15. gənclər arasında hüquqpozmaların sayının 

azalması;

7.2.16.  gənclərin  beynəlxalq  əlaqələrinin,  habelə 

Azərbaycan üçün prioritet kəsb edən ölkələrin gəncləri 

ilə əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi.

7. Gözlənilən nəticələr

| XƏZƏR XƏBƏR  JURNAL

55

Nazirlər Kabineti yanında Terminologiya Komissiyasının sədr 

müavini Sayalı Sadıqova deyib ki, hazırda həmin sözlərlə bağlı 

komissiyanın  müvafiq  bölməsində  müzakirələr  aparılır.  Bu 

müzakirələr  başa  çatdıqdan  sonra  dilimizə  daxil  olmuş  250-yə 

qədər  yeni  söz  və  söz  birləşməsinin  siyahısı  komissiyanın 

dekabrda işıq üzü görəcək xüsusi bülletenində nəşr ediləcək. Yeni 

sözlər daha çox texniki və ictimai-siyasi həyatla bağlıdır. Həmin 

sözlər  "planşet",  "onlayn",  "plazma  televizor",  "sosial  şəbəkə", 

"selfi" (özünü çəkmə), "sensor" və s.-dir.

Son dövrlərdə dilimizə əksər sözlərin ingilis dilindən keçdiyini 

deyən S.Sadıqova bildirib ki, onların əksəriyyətinin azərbaycanca 

qarşılığı yaranıb. Yeni sözlər texniki sahədə, KİV-də hazırda geniş 

şəkildə işlənsə və mütəxəssislər tərəfindən qəbul olunsa da, onlar 

Azərbaycan  dilinin  yeni  orfoqrafiya  lüğətində,  eləcə  də  digər 

izahlı lüğətlərdə verilməyib.

Komissiya  rəsmisi  əlavə  edib  ki,  həmin  sözlər  gələcəkdə 

orfoqrafiya lüğətində, eyni zamanda, izahlı lüğətlərdə də öz əksini 

tapacaq.

Dilin daim inkişafda olduğunu deyən S.Sadıqova qeyd edib ki, 

2004-cü ildə çap edilmiş orfoqrafiya lüğətində təqribən 70, yeni 

çap  edilən  son  orfoqrafiya  lüğətində  isə  105  min  söz  var: 

“Dilimizə  də  yeni  daxil  olmuş  sözlər  gələcəkdə  orfoqrafiya 

lüğətinə  daxil  ediləcək.  Nəzərə  alınmalıdır  ki,  dilə  yeni  sözlər 

daxil olmasa, o, məhvə doğru gedir. Buna görə də dildə inkişaf 

nəzərə alınmalıdır”.

Son dövrlərdə Azərbaycan dilinə

 daxil olmuş yeni sözlər müəyyənləşdirilib