Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

622 

qovuşan  əsl insanın saldığı iz idi.  «Əbədiyyət»in özü də,  əslində, zəmanənin qurtuluş, müəyyən 

mənada saflığa qayıtması, qayıdıb təzədən bir də kainata qovuşması demək idi. 

Mariyanı adətən şam elədiyimiz yerdə axtardım, ancaq tapmadım, hələ gəlməmişdi. Şəhər 

kənarındakı sakit meyxanada, hazır stolun arxasında oturub gözləməyə başladım. Fikrim hələ də 

bayaqkı söhbətin yanındaydı. Hermine ilə danışdığımız sözlər mənə elə doğma, elə yaxın idi ki, 

sanki, keçmiş mifoloji dünyamdan, xəyallar aləmindən gəlirdi. Sonsuz kainata qovuşmuş, 

unudulmuş, xəyala dönmüş ölməzlər və onların üzünə efir kimi çəkilmiş büllur əbədilik. O 

xəyali dünyanın soyuq, ulduz kimi işıq saçan aydınlığı... Görəsən, bunlar nə üçün mənə belə 

doğma idi? Fikrə daldım, yadıma Motsartın «Kassasiya»sından, Baxın «Yaxşı köklənmiş 

klavir»indən bəzi pyeslər düşdü və həmin  

soyuq ulduz parlaqlığı, həmin efir şəffaflığı bu musiqinin qoynunda bərq vura-vura süzməyə 

başladı.  

Bəli, doğrudan da, bu musiqi dönüb kainata çevrilmiş zəmanə kimi bir şey idi və onun üzərində 

də nəhayətsiz, qeyri-adi bir aydınlıq, əbədi, ilahi gülüş süzulürdü. Ah, yuxuda gördüyüm o qoca 

Gete də bura yaman yaraşırdı. Və qəflətən hər tərəfdən həmin müəmmalı gülüş – ölməzlərin 

gülüşü eşidildi. Elə bil, tilsimə düşmüşdüm və tilsimli-tilsimli də qoltuq cibimdəki qələmi 

çıxardım, kağız axtardım, axırda şərabların qiymət kağızı gözümə sataşdı, onu çevirib, arxa 

tərəfinə şeir yazdım və bir gün sonra onu 

cibimdə tapdım.  

Həmin şeir belə idi. 

 

ÖLMƏZLƏR 

 

Yer üzündən bizə sarı elə can atır  

Gecə-gündüz inad ilə həyat həvəsi.  

O həvəsin çətinliyi, dəhşəti vardır,  

Nəşə dolu ehtirası, ölüm nəfəsi.  

O nəfəsin mayasında əbədi tamah,  

Ehtiraslı cəlladların tökdüyü qanlar,  

Qorxu, həsəd tanrısının hər an qovduğu  

Qatil, vaiz, ya sələmçi donlu insanlar.  

Bu insanlar qovrulurlar, tüstülənirlər,  

Yavaş-yavaş çürudükcə didxor olurlar.  

Mənən yanıb külə dönən ömürlərində 

Vəhşi eşqdən, səadətdən zövq də alırlar.  

Öz-özunü yeyir, yeyir,  

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

623 

Sonra qaytarır yediyini o insanlar –   

Belədir qayda. 

Bu dünyaya müharibə, nifaq salırlar,  

Gözəl sənət əsərləri verirlər ya da.  

Öz səadət evlərini – yansa da belə –   

Xəyallarla bəzəyirlər uşaqsayağı.  

Bələnirlər gəldi-gedər sevinc rənginə,  

Unudurlar axirəti, təmiz əxlaqı.  

Pozğunluqlar edə-edə ölür insanlar. 

Amma yenə baş qaldırır həyat həvəsi.  

Yenə qaçır istək, sevinc, nəşə dalınca  

Bir gün gəlir, bu yolda da çıxır nəfəsi. 

Bizsə ulu ulduzların parıldadığı 

Fəzaların qucağında yaşamaqdayıq. 

Nə kişiyik, nə qadınıq, nə gənc, nə qoca, 

Nə gün, nə də saat yükü daşımaqdayıq. 

Adilərin qismətidir sevinc, qəm, kədər 

Günah edin, qorxu çəkin – düşün təlaşa. 

Şəhvət dolu nəşəniz də, lap qətliniz də 

Bizim üçün «Dünya» adlı adi tamaşa! 

Çünki günəş deyil bizdə zaman ölçüsü, 

Hər günumüz yüz illərdən daha da uzun. 

Səksəkəli ömrünüzçün gülünc sayırıq 

Biz görəndə taleyini ölən ulduzun. 

Kainatın qışı ilə nəfəs alırıq, 

Dostlaşırıq göylərdəki qərib ruhlarla. 

Biz ölməzik, biz bilirik görüşməyəcək 

Həyatımız nə payızla, nə də baharla. 

Çünki ölməz olanların ömrü əbədi  

Əsl ruhlar ola bilməz adicə qonaq, 

Sonsuzluqlar ölçüsündə yaşayanların 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

624 

Gülüşü də ulduzlartək donuq və parlaq...  

 

Sonra Mariya gəldi. Şam yeməyini bitirib birlikdə tutduğum evə getdik. Bu gecə o, 

həmişəkindən gözəl, hərarətli, səmimi idi. Mənə elə nəvaziş göstərdi, elə oxşadı ki, az qala, 

huşum başımdan çıxdı... 

– Mariya,  – dedim,  – sən bu gün ilahələr kimi  əliaçıqlıq eləyirsən. Gəl ikimizi də birdən  

öldürmə, axı sabah maskarad balıdır. Görəsən, sabah sənin kavalerin kim olacaq?! Ay mənim 

gözəl çiçəyim, qorxuram nağıllardan gəlmiş şahzadə ola, səni qaçırdıb apara, mən də heç vaxt 

tapammayam.  

Məni bu gün elə öpüb-oxşayırsan ki, yalnız əsl sevənlər ayrılıq anında son dəfə belə öpüb-

oxşayırlar. 

Dodaqlarını qulağıma söykəyib pıçıldadı:   

– Danışma, Harri! Hər görüş son görüş ola bilər. Hermine sənə sahib olan kimi məni  

unudacaqsan. Bəlkə də, elə sabah sahib oldu... 

Həmin gecə keçirdiyim qəribə hissləri, o qeyri-adi, acılı-şirinli, qoşatəbiətli ovqatı hələ indiyəcən 

görməmişdim. Doğrudan da,  əsl səadət idi: Mariyanın gözəlliyi, vurğunluğu, yaşımın bu ötmüş 

vaxtında ehtiras dünyasının bəxş etdiyi nəşənin, təmasın, sərbəstliyin, zövqü-səfanın zərif 

dalğaları qoynunda uyumaq... Ancaq bunların hamısı həmin səadətin yalnız üz qabığıydı. Daxili 

isə mənalarla, gərginliklə, gələcəklə doluydu və mən də məhəbbətlə, nəvazişlə, o vüsal 

anlarından məst ola-ola, aşıbdaşan səadətin həsrətli qoynunda xumarlana-xumarlana qəlbimin 

dərinliklərində hiss edirdim ki, taleyim hürkmüş xam at kimi başını dik tutaraq qorxa-qorxa, 

həsrətlə, ölüm həvəsiylə uçuruma,  

fəlakətə doğru şığıyır. Bir az bundan əvvəl qorxa-qorxa, hürkə-hürkə şəhvani məhəbbətin gəldi-

gedər nəşəsindən necə qaçırdımsa, Mariyanın şux, hamıya pay düşən gözəlliyindən necə 

qorxurdumsa, indi də ölümdən eləcə qorxurdum. Lakin bu elə bir qorxu idi ki, tezliklə özünün 

fədakarlığa, qurtuluşa çevriləcəyini bilirdi. 

Səssiz-səmirsiz vüsal anının üzüntülü nəşəsinə təslim olaraq özümüzü həmişəkindən də artıq   

bir-birimizin   ixtiyarına verdiyimiz dəqiqələrdə qəlbim Mariya ilə, onun bəxş etdiyi səadətlə 

vidalaşırdı. Onun sayəsində ölümqabağı bir dəfə də özümü uşaq kimi həyatın üst qatındakı 

əyləncələrin qoynuna atdım, gəldi-gedər sevinclərin ardınca qaçdım, naməhrəmliyin günahsız  

dünyasında gah uşağa, gah da heyvana döndüm, elə hala düşdüm ki,  əvvəlki həyatımda ona 

yalnız nadir bir təsadüf kimi rast gəlmişdim. Çünki şəhvani həyatı və naməhrəmliyi həmişə 

günah hesab eləmiş, mənəvi dünyanın adamı kimi özümü onlardan qorumuşdum. Ancaq indi 

Hermine ilə Mariya o məşum cənnət bağını mənə göstərdilər, minnətdarlıq hissi ilə ona mehman 

oldum, lakin tezliklə də oranı tərk etmək vaxtı gəlib çatdı. Çünki həddən artıq gözəl, həddən 

artıq hərarətli idi. 

Mənim alnıma isə həyatın zirvəsinə qalxmaq, onun sonsuz günahlarını yumaq yazılmışdı. Asan 

həyat, asan məhəbbət, asan ölüm – bunların heç biri mənim üçün deyildi. 

Qızların işarəsindən başa düşürdüm ki, sabahkı balda, ya da ondan sonra qeyri-adi nəşələr, 

əyləncələr nəzərdə tutulur. Bəlkə də, bu, son gün olacaq. Bəlkə də, Mariyanın ürəyinə daman düz 

çıxacaq. Bəlkə də, bu gün axırıncı dəfə bir yerdə yatırdıq və bəlkə də, sabahdan özgə bir ömür 

yolu başlayacaqdı... 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

625 

Coşqun bir həsrət, dəhşətli bir qorxu məni bürüdu. Bütün varlığımla Mariyaya sarıldım, titrəyə-

titrəyə, acgözlüklə bir dəfə də onun cənnət bağının bütün cığırlarından keçdim, cəngəlliklərinə 

baş vurdum, oradakı ağacların şirin meyvələrindən daddım... 

Gecəki yuxusuzluğun  əvəzini gündüz çıxdım. Səhər-səhər hamama getdim, yorğun-arğın halda 

evə qayıtdım, yataq otağının pərdələrini kip çəkdim. Soyunarkən şeir  əlimə gəldi, ancaq tez də 

yadımdan çıxdı, tələsik yerimə girdim. Mariyanı da, Hermineni də, maskarad balını da unudaraq 

bütün günü yatdım. Yalnız axşamüstü durub üzümü qırxanda yadıma düşdü ki, bir saatdan sonra 

maskarad balı başlayır və mən özümə yaxalıqlı köynək axtarmalıyam. Kefi kök, damağı çağ 

hazırlaşmağa başladım, şam etmək məqsədi ilə evdən də bir az tez çıxdım. 

İlk dəfə idi ki, maskarad balına gedirdim. Düzdür,  əvvəllər də bir-iki dəfə belə müsamirələrdə 

iştirak etmişdim. Hətta bəzən xoşuma da gəlmişdi, lakin heç vaxt rəqs etməmiş, yalnız tamaşaçı 

olmuşdum. Başqalarının da bu haqda heyranlıqla danışması, danışılanlara qulaq asması həmişə 

mənə çox gülünc görünmüşdü. Ancaq bugünkü bal mənim üçün də hadisəyə çevrilmişdi və onu 

qorxu-qarışıq bir maraqla gözləyirdim.Qadınsız getdiyim üçün qərara aldım ki, içəri hamıdan 

sonra keçim. Hermine də belə məsləhət görmüşdü. 

Bir vaxtlar oylağım olmuş, küskün kişilərin bütün gecəni şərab içə-içə yalandan subaylıq 

çağlarına qayıtdıqları «Dəmir dəbilqə»yə son vaxtlar az-az gedirdim. Çünki indiki həyat tərzimə 

uyğun gəlmirdi. Amma bu axşam nəsə məni zorla çəkib oraya apardı. Qismətin, ayrılığın 

səksəkəli sevinci məni bürüdüyü anda həyatımın bütün dolayları, xatirə oylaqları bir də həsrətlə 

keçmişin gur işığına bələndi. Həmin işıq əvvəllər daimi müştərisi olduğum bu balaca, tüstülü-

dumanlı meyxanaya da düşdü.  

Bir vaxtlar onun ən primitiv «bihuşdarı»sı hesab olunan bircə şüşə yerli şərab bir gecəni də öz 

tənha yatağımda keçirməyə, bircə gün də həyata dözməyə bəs eləyirdi. O zamandan bəri çox 

şeyin – bundan da təsirli «dərman»ların dadını görmüş, ondan da şirin zəhərlər içmişdim. 

Gülümsəyə-gülümsəyə o qədim meyxanaya girdim. Sahibə «xoş gəldin» elədi, qaradinməz daimi 

müştərilər də başlarını tərpətdilər. Qızardılmış cücə təklif elədilər və elə ondan da gətirdilər, təzə 

Elzas şərabı qalın çapma stəkanda bərq vurdu, dümağ, tərtəmiz taxta masalar, divardakı qədimi 

sarı haşiyələr üzümə güldü.  

Yeyib-içən zaman qəlbimi sarımış bədbinlik, ayrılıq hissləri, keçmiş həyatımın bir-birinə 

calanmış bütün ağrılı-acılı şirin duyğuları daha da gücləndi. Heç vaxt ölüb getməyən bu duyğular 

indi məhv olmaq üçün yetişirdi. «Müasir» insan buna sentimentallıq deyir.  Onun daha heç 

nədən xoşu gəlmir.  

Hətta çox müqəddəs hesab elədiyi şeylərdən də, girəvə düşən kimi yaxşı marka ilə dəyişmək 

istədiyi avtomobilindən də zəhləsi gedir. Bu müasir insan qoçaqdır, iş biləndir, sağlamdır, 

soyuqqanlı və ciddidir, tayı-bərabəri yoxdur, növbəti müharibədə də özünü əməlli-başlı 

doğruldacaq. Ancaq bunların mənə dəxli yoxdu, çünki nə müasir insan idim, nə də keçmişin 

nümayəndəsi: zamanın axarından ayrılmışdım, harayasa ölümə tərəf gedir, getdikcə də ona 

yaxınlaşırdım. Sentimentallığın  əleyhinə deyildim,  əksinə, çox sevinirdim ki, nə yaxşı, mənim 

də viranə qəlbimdə hisslərə bənzər nəsə var.  

Beləliklə də, özümü bu qədimi meyxana ilə bağlı xatirələrin, içəridəki qədimi yöndəmsiz 

kətillərin yaratdığı şirin duyğuların, vətən həsrətinə bənzəyən şərab və tüstü qoxusunun, o köhnə 

adətdən qalmış işartının, hərarətin ixtiyarına buraxdım. Ayrılıq nə gözəl, nə həzinmiş! Taxta kətil 

də, çapma stəkan da, meyvə dadı verən sərin Elzas şərabı da, bu otaqda hər şeyin, hamının 

doğmalığı da, haçansa qardaş olduğum o xəyalpərvər, düşkün sərxoşların sifətləri də mənə çox  

əziz idi. Hamısından meşşan sentimentallığının qoxusunu alırdım. Həmin qoxu da ərgənlik 

çağlarımın meyxanalarda keçən romantik  

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

626 

günləri ilə ədvələnmişdi. Onda meyxanaya getmək, şərab içmək, siqaret çəkmək yasaq 

olunduğundan hamısı əlçatmaz, ləzzətli şeylər sayılırdı və yaman da dəbdə idi… Həmin anda 

heç içimdəki Yalquzaq da baş qaldırıb dişlərini qıcamadı, o şirin xəyalları pərən-pərən salmadı. 

Rahatca oturub keçmişin, sönmüş bir ulduzun zəif işartısına isindim... 

Bir çərçi içəri qovrulmuş şabalıd gətirdi, ondan bir ovuc aldım. Sonra gülsatan yaşlı qadın gəldi, 

ondan da bir neçə qərənfil alıb sahibəyə bağışladım. Yalnız yeməyin pulunu vermək üçün adətim 

üzrə əlimi pencəyin cibinə atanda hiss elədim ki, frak geymişəm. Maskarad balı! Hermine! 

Ancaq hələ çox tez idi, «Qlobus» restoranına indidən getməyə ürək eləmədim. Hiss etdim ki, son 

vaxtlar iştirakçısı olduğum bütün müsamirələrdəki kimi yenə də daxilimdə nəsə bir etiraz 

duyğusu baş qaldırdı: böyük, ağzına kimi dolu, səsli-küylü otaqlara heç girmək istəmirdim, o yad 

ab-havada əhlikeflərə qoşulub rəqs etməkdən uşaq kimi utanırdım. 

Veyllənə-veyllənə gəlib bir kinoteatrın yanına çıxdım. Qabağında topa-topa işıqlar, rəngarəng iri 

afişalar sayrışırdı və bir-iki addım gedəndən sonra geri qayıdıb içəri girdim. Təxminən saat on 

birə qədər qaranlıqda rahatca otura bilərdim. Əlində zəif işıqlı fənər tutmuş xidmətçi məni içəri 

apardı, pərdələrin arasından sivişib zülmət kimi qaranlıq zala girdim, boş yer tapıb oturdum və 

birdən-birə əhdi-ətiq əyyamına düşdüm. Bu elə filmlərdən idi ki, sanki, pul qoparmaq üçün deyil, 

böyük bir xərc hesabına, böyük bir diqqətlə, müqəddəs, nəcib məqsədlər naminə çəkilmişdi. 

Hətta ilahiyyat müəllimləri də günortadan sonra öz şagirdlərini ona baxmağa gətirirdi. Musa 

peyğəmbərlə israillilərin  

Misirdəki macəraları çəkilmişdi və cürbəcür adamlar, atlar, dəvələr, saraylar, zəngin fironlar, bir 

də isti qum səhralarında əziyyət çəkən yəhudilər təsvir olunurdu. Gördüm ki, saçını Uolt Uitmen 

kimi daramış bu bər-bəzəkli səhnə Musası əlində uzun bir əsa qaşqabaqla, odlu-odlu, mübarizə 

allahı Vodanın yerişi ilə yəhudilərin qabağına düşüb səhra ilə gedir. O, Qırmızı dənizin sahilində 

dayanıb allaha üz tutdu, dəniz iki bölündü, ortasından yol açıldı və həmin yol da sulardan 

yaranmış dağların arasındakı dərəyə 

bənzədi (keşişin bu dini filmə gətirdiyi konfirmandlar kinoçəkənlərin həmin səhnəni necə 

yaratdıqları barədə uzun-uzadı mübahisə edə bilərdilər). Gördüm ki, peyğəmbər və vahimə 

basmış adamlar oraya girdilər. Onların arxasınca fironun döyüş arabaları peyda oldu. Sahildəki 

misirlilər əvvəlcə karıxdılar, qorxuya düşdülər, sonra da cəsarətlə irəli atıldılar, sulardan 

yaranmış dağlar ağız-ağıza gəldi, qızıl zirehli zəngin fironu da, döyüş arabalarını da, 

döyüşçülərini də uddu. Və bu zaman Hendelin iki bas üçün yazdığı ecazkar duetini xatırladım: 

həmin hadisə orada çox gözəl təsvir olunurdu. Sonra Musanın  

Sinay dağına çıxdığını gördüm. İndi o, kədərli, sıldırım qayaların arası ilə gedən qüssəli bir 

qəhrəman idi və gördüm ki, Yehova orada dalğaların, tufanın, işıq siqnallarının vasitəsi ilə on 

dənə ehkamı ona çatdırdı. Həmin anda onun özünə layiq olmayan xalqı dağın ətəyində Qızıl 

Dana heykəli ucaldıb yallı gedir, görünməmiş şənlik edirdi. Oturub bunlara baxmaq özümə də 

qəribə xəyal kimi gəlirdi. Nə vaxtsa uşaqlığımız üzərinə qeyri-adilik, başqa bir dünya haqqında 

dumanlı təsəvvürlər pərdəsi çəkən müqəddəs keçmişi, onun qəhrəmanlarını, möcüzələrini pul 

qazanmaq xətrinə sakitcə oturub özləri ilə 

gətirdikləri kökəni yeyən, qədirbilən tamaşaçılara göstərirdilər! Zəmanəmizdəki mədəniyyətin 

ucuzluğundan, dəyərsizliyindən xəbər verən bir səhnə! İlahi, gərək belə alçaqlığın qabağını 

almaq xətrinə misirlilərdən başqa yəhudilər də, yer üzündə qalanlar da məhv olaydı, bu gün 

bizim öldüyümüz o dəhşətli, yalançı, tədrici ölümdənsə, məcburi, ləyaqətli bir ölümün qurbanı 

olaydı! Kaş olaydı! 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

627 

Qəlbimdə baş qaldıran o gizli etiraz səslərini, maskarad balı qarşısındakı əsassız qorxu hisslərini 

nə kino, nə də onun yaratdığı təəssürat azalda bilmədi,  əksinə, onları daha da artırdı və axırda 

Hermineni xatırlayaraq özümü «Qlobus»a getməyə məcbur eləyəsi oldum. 

Gecikmişdim, artıq balın qızğın çağıydı və heç soyunmağa macal tapmadım, birdən-birə maskalı 

izdihamın arasına düşdüm, yaxın adam kimi hərə bir tərəfə dartışdırdı, qızlar şampan şərabı 

satılan yerə çəkmək istədi, təlxəklər  əlini çiynimə qoyaraq «sən» deyə müraciət etməyə 

başladılar. Heç birinə yaxınlıq verməyib ağzına kimi dolu zalları birtəhər keçərək asılqana 

çatdım və nömrəni alan kimi cibimdə yaxşı-yaxşı gizlətdim ki, bəlkə, bu hərc-mərclikdən bezib 

onu tez götürəsi oldum. 

Böyük binanın bütün otaqlarında bayram şənliyi idi, zalların hamısında, hətta zirzəmidə də rəqs 

edirdilər. Bütün dəhlizlər, pilləkənlər maskaya, rəqsə, musiqiyə, gülüşə bələnmişdi, adam  

əlindən tərpənmək olmurdu. Sıxıla-sıxıla bu basabasın arası ilə zənci kapellası olan otaqdan xalq 

musiqisi çalınan zala keçdim, bərq vuran  əsas zaldan çıxıb dəhlizlərə, pilləkənlərə, barlara, 

bufetlərə, şampan içilən yerlərə baş vurdum. Divarların çoxu  ən müasir rəssamların yöndəmsiz,  

əyləncəli şəkilləri ilə bəzədilmişdi. Burada nə cür adam desən tapmaq olardı: sənətkar, jurnalist, 

alim, tacir və bir də şəhərin  

bütün əyyaşları... Orkestrlərin birində mister Pablo oturub şövqlə öz yoğun kərənayını üfürürdü. 

Məni görən kimi kərənayda bir qıy vurdu. Basabasa düşüb gah bu otağa, gah da o birinə keçdim, 

gah aşağı düşdüm, gah yuxarı qalxdım. Zirzəmidəki dəhlizlərdən biri cəhənnəmsayağı 

bəzədilmişdi və içəridəki iblislər ansamblının guppultusundan qulaq tutulurdu. Yavaş-yavaş yan-

yörəmə göz gəzdirməyə başladım ki, bəlkə Herminedən, Mariyadan birini görəm. Sonra diqqətlə 

axtardım, bir neçə dəfə əsas zala dürtülməyə çalışdım, ancaq heç birinə düşə bilmədim: gah 

sıxışdırıb yoldan çıxartdılar, gah da  

içəridən çıxan izdiham imkan vermədi. Gecə yarı olmuşdu, ancaq heç birini tapa bilməmişdim. 

Rəqs eləməsəm də, istilənmişdim, başım hərlənirdi və yaxındakı boş kətillərin birində – 

tanımadığım adamların arasında oturub bir qədəh şərab gətirtdim, fikirləşdim ki, mən yaşda olan 

adamın, belə hayküylü şənliyə gəlməsi yersizdir. Qüssəli-qüssəli şərabdan içərək qadınların 

çılpaq qollarına, çiyinlərinə baxdım, gözlərim önündən qəribə-qəribə maskarad paltarları geymiş 

adamlar gəlib keçdilər. Bəziləri yüngülcə çiynimə toxundular. Dizimin üstündə oturmaq, ya da 

rəqs etmək istəyən bir neçə qızı sakitcə özümdən araladım. Onlardan biri ucadan «Qoca kaftar» 

dedi və düz də elədi. İstədim içib cəsarətlənəm, kefim açılsın, ancaq şərab da ləzzət eləmədi, 

ikinci qədəhi güclə axıra çatdırdım. Getdikcə hiss etməyə başladım ki, Yalquzaq başımın üstünü 

kəsdirib dişlərini qıcayır. Buralar mənim yerim deyildi, ona görə də bir şey alınmadı. Xoş 

niyyətlə gəlmişdim, ancaq kefim açılmadı, bu aşıb-daşan sevinclər, gülüşlər, çılğınlıq mənə çox 

saxta, gülünc görünürdü.Beləliklə də, saat birdə peşman-peşman, hirsli-hirsli paltomu geri almaq 

üçün özümü birtəhər asılqana çatdırdım. Bu, məğlubiyyət, təzədən yalquzaqlığa qayıtmaq demək 

idi və Hermine də bunu ömrundə mənə bağışlamazdı. Amma başqa  yolum da yox idi. İzdihamın 

arasından birtəhər keçərək asılqana tərəf gedə-gedə bir də diqqətlə yan-yörəyə baxdım ki, bəlkə 

rəfiqələrimdən hansınısa görə 

biləm. Sən demə, boş şey imiş! Axır ki, balaca pəncərəyə çatdım, arakəsmənin o biri tərəfindəki 

nəzakətli kişi nömrəmi almaq üçün  əlini irəli uzatdı, qoltuq cibimi axtardım və birdən gördüm 

ki... nömrə yoxdur! Lənət şeytana, bircə bu çatmırdı. Qüssə-kədər içində zalları dolaşa-dolaşa, 

oturub o dadsız-tamsız şərabdan içə-içə yarımçıq getməmək üçun özümlə mübarizə aparanda, 

tez-tez  əlimi cibimə aparmış və həmişə də görmüşdüm ki, nömrə yerindədir. İndisə yoxsa 

çıxmışdı! Hər şey mənə qarşı çevrilmişdi. 

– Nömrəni itiribsən? – böyrümdə peyda olan sarı-qırmızı qiyafəli balaca şeytan civildədi:  

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

628 

– İstəyirsənsə, mənimkini götür, dostum,  – deyib nömrəni mənə uzatdı. Qeyri-ixtiyari onu alıb 

barmaqlarım arasında fırladanda, balaca, diribaş cırtdan qeybə çəkildn. 

Balaca, yumru karton birkadakı nömrəyə baxmaq üçün onu yuxarı qaldıranda gördüm ki, heç 

rəqəm deyilən şey yoxdur, yalnız xırda hərflərlə nəsə cızmaqara olunub. Kişidən xahiş etdim ki, 

bir az gözləsin və yaxınlıqdakı fənərin altına gedib, yazını oxudum. Xırda, əyri-üyrü həriflərlə 

cızılmış sözlər güclə oxunurdu: 

Bu gecə saat dörddən sonra sehrli teatr 

– Yalnız dəlilər üçün – 

Giriş haqqı – ağıldır. 

Hamı üçün deyil. Hermine cəhənnəmdədir. 

 

İpi bircə anlığa əldən çıxmış oyuncaq ani, keyləşmiş sükunətdən ayrılaraq təzədən necə hərəkətə 

gəlir, rəqs etməyə başlayırsa, mən də özümü eləcə bayaq arasından yorğun-arğın, səssiz-

səmirsiz, həvəssiz-həvəssiz keçib gəldiyim izdihama vurdum. Çevik bir hərəkətlə, həvəslə, 

coşqunluqla geri qayıtdım, sanki, sehrli bir məftil çəkib aparırdı. Heç bir günahlı bəndə 

cəhənnəmə belə tələsməzdi. Bir az bundan  əvvəl lak çəkmələr ayağımı sıxır, bürkü nəfəsimi 

kəsirdi. Ancaq indi quş kimi səkə-səkə onestep ritmi üstündə zalları bir-bir adlayıb cəhənnəmə 

üz qoydum. Havadakı sehri duydum, hərarət, coşqun musiqi, sayrışan rənglər, qadınların çılpaq 

çiyinlərindən yayılan xoş  ətir, nəşə dolu gülüş, rəqslərin ritmi, alışıb-yanan gözlərin parıltısı 

məni öz qoynuna alıb yırğalaya-yırğalaya irəli apardı. Bir ispan rəqqasəsi özünü qucağıma atdı: 

«Gəl rəqs edək!»  – «Olmaz  – dedim,  – cəhənnəmə tələsirəm.  

Ancaq həvəslə səndən bir öpüş alardım». Maskanın altındakı qırmızı dodaqlar mənə tərəf gəldi 

və yalnız öpəndə bildim ki, Mariyadır. Onu bərk-bərk qucaqladım, dodaqları yay qızılgülü kimi 

pardaxlandı. Elə dodaq-dodağa da rəqs etdik, oynaya-oynaya Pablonun yanından keçdik. 

Vurğunvurğun öz həzin saksofonunu inildədirdi və onun gözəl, dalğın, vəhşi baxışları işıq saça-

saça bizi öz qoynuna aldı. Ancaq heç iyirmicə addım atmamışdıq ki, musiqi kəsildi, peşman-

peşman Mariyanı buraxdım. 

Onun hərarətindən vəcdə gələrək dedim: 

– Səninlə bir də həvəslə rəqs edərdim, Mariya. Gəl bir az o tərəfə gedək. Bu gözəl çiyinə 

vurulmuşam, onu bircə anlığa da mənim ixtiyarıma ver! Ancaq işə bax, Hermine deyib ki, 

gəlsin!  

Cəhənnəmdədir! 

– Belə olacağını bilirdim! Əlvida, Harri, səni məhəbbətlə yad edəcəm. 

Vidalaşıb getdi. Bu, ayrılıq idi, payız idi, pardaxlanmış qızılgül ətrinə bələnən tale idi… 

Qaça-qaça yoluma davam etdim, uzun dəhlizlərdəki nəvazişli izdihamların arasından keçib, 

pilləkənlə cəhənnəmə düşdüm. Qətran kimi qapqara divarlardan gur işıqlı, gözləri kor eləyən 

fənərlər asılmışdı, iblislər ansamblı da lap coşmuşdu. Hündür bar kətilində qəşəng bir oğlan 

oturmuşdu.  

Əynində frak vardı, maska da taxmamışdı və bircə anlığa rişxəndlə mənə baxdı. Rəqs edənlər 

məni divara sıxdı; bu dar otaqda qırxa yaxın adam cüt-cüt rəqs edirdi. Böyük bir maraqla, 

çəkinə-çəkinə bütün qadınlara baxdım: çoxu hələ maskada idi, bəziləri də üzümə güldü, ancaq