Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

648 

isə bir payız axşamı qarağacın küləkdən xışıldayan yarpaqları altında ilk dəfə əsmər sinəsindən 

öpüş vermiş, vüsal şərbəti içirtmişdi… 

Pablonun sehrli teatrında çox şey gördüm – sözlə heç mindən birini də demək olmaz! Axır ki, bir 

vaxt sevdiyim qızların hamısı mənim oldu, hərəsi də    yalnız özünün verə biləcəyini verdi, 

hərəsi də məndən ala biləcəyini aldı. Nə qədər məhəbbət, səadət, nəşə, həm də müəmmalar, 

iztirablar daddım.  

Həyatımın boşa getmiş məhəbbət çağları bu əfsanəvi anlarda təzədən baş qaldırdı, ömür 

gülüstanımda bakirə zərif güllər, alışıb-yanan güllər, tez solan tutqun güllər çiçək açdı. Qəlbim 

çılğın bir ehtiras, ülvi bir xəyal, coşqun bir kədər, qorxu dolu bir ölüm, parlaq bir pərvəriş həvəsi 

ilə doldu. Qadınlara rast gəldim ki, bircə dəqiqənin içində, elə ilk hücumda ovladım. Eləsi də 

oldu ki, arxasınca sürünmək, nazını çəkmək əsl səadətə çevrildi. Həyatımın nə vaxtsa, lap bircə 

anlığa da olsa, cinsi yetkinliyi duyan,  

qadın baxışından odlanan, dümağ işıldayan bir qız bədəninə uçunan dumanlı çağları bircə-bircə 

təzədən baş qaldırdı,  əldən çıxmış anlar geri qayıtdı. Hərəsinə bir cür yanaşıb, hamısına da sahib 

oldum.  

Əvvəlcə qeyri-adi tünd-şabalıdı gözləri, kətan rəngli saçları olan qadın gəldi. Nə vaxtsa sürət 

qatarının pəncərəsi önündə on beş dəqiqə yanaşı dayanmışdıq və sonralar tez-tez yuxuma 

girmişdi. Onda bircə kəlmə də danışmadı, ancaq mənə heç bir təsəvvürə sığmayan, dəhşətli, 

öldürücü məhəbbət  oyunları öyrətdi. Və bir də Marsel-şümal, kirimiş, dupduru bu çinli qız da 

eşidilməmiş şeylər bilirdi. Hərəsinin özünəməxsus sirri vardı. Hərəsindən bir torpağın  ətri 

gəlirdi. Hərəsi bir cür gülürdü, hərəsi bir cür öpürdü, hərəsi bir cür utanırdı, bir cür açıq-saçıqlıq 

edirdi. Hamısı bircə-bircə gəlib getdi. Hansı axınsa onları mənim yanıma gətirdi, hansı axarsa 

məni qoynuna alıb ora apardı, sonra da uzaqlaşdırdı.  

Naməhrəmlik dünyasında nəşə təhlükə, heyrət dolu bir uşaq  oyunu idi. Və çox təəccübləndim 

ki, mənim üzdən kasıb, quru görünən yalquzaq həyatım vurğunluq, macəra, cazibədarlıqla belə 

zəngin imiş! Demək olar ki, hamısını  əldən vermiş, hamısından gen gəzmiş, yan keçmiş, 

hamısını da teztələsik unutmuşdum. Ancaq, sən demə, hamısı yığılıb qalıbmış, özü də yüzlərlə, 

minlərlə imiş, heç biri də itməyibmiş. Hamısını indi gördüm, özümü onların ixtiyarına verdim, 

qəlbimi üzlərinə açıq qoydum.  

Çəhrayı rəngə bələnmiş o dumanlı cəhənnəmə baş vurdum. Pablonun bir dəfə təklif elədiyi 

azğınlıq da, ondan əvvəlkilər də qayıtdı. Həmin vaxtlarda başa düşmədiyim qeyri-adi eyş-işrət… 

özü də üçlükdə, dördlükdə… Hamısı bir yerdə məni təbəssümlə öz qoynuna aldı. Elə şeylər oldu, 

elə oyunlar oynanıldı ki, heç birini sözlə ifadə etmək mümkün deyildi. 

Sonu-sonucu görünməyən bu eyş-işrət, əxlaqsızlıq, müəmmalar dalğasının qoynundan bir də baş 

qaldırdım. Bu dəfə sakit, dinməz, hazır, ağıllı, müdrik, təcrübəli idim, Hermine üçün 

yetişmişdim. Min cür dünyası olan əsatirin son qəhrəmanı Hermine oldu, saysız-hesabsız adların 

axırında onunku gəldi. Həmin dəqiqə də ağlım başıma qayıtdı, məhəbbət  əfsanəsinə son 

qoydum. Çünki onunla bu sehrli güzgünün dumanlı qoynunda görüşmək istəmirdim. Axı Harri 

bütövlükdə onunku idi. Oho, indi fiqurları elə düzəcəyəm ki, hamısı onun ətrafında fırlansın, elə 

buradaca da öz oyununu qurtarsın. 

Dalğa məni sahilə vurdu, yenə də teatrın sükut çökmüş dəhlizinə düşdüm. İndi neyləyim? 

İstədim əl atıb cibimdəki fiqurları çıxarım, ancaq o dəqiqə də həvəsim söndü. Məni qoynuna 

almış bu qapılar, lövhələr, sehrli güzgülər dünyasının ucu-buçağı görünmürdü. Qeyri-ixtnyari 

yaxınlıqdakı lövhəni oxudum və ətim ürpəşdi: 

_________________________________________________ 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

649 

Adamı məhəbbətlə necə öldürürlər 

________________________________________________ 

Ani olaraq beynimdə keçmiş xatirələrdən biri oyandı: Hermine restorandakı stolun arxasında 

oturub və qəflətən qarşısındakı şərabı da, xörəyi də unudur, qorxunc bir söhbətə başlayır, 

baxışlarından amansız ciddilik yağır; deyir ki, mənim əlimlə ölmək xətrinə özünü mənə 

sevdirəcək. Qəlbimi dəhşətli bir qorxu, zülmət bürüdü, qəflətən hər şey gözlərim önündə 

canlandı, qəflətən lap dərinliklərdən yenə də baş qaldıran bədbəxtliyi, qisməti hiss elədim. 

Ümidsiz-ümidsiz  əlimi cibimə apardım ki, fiqurları  

çıxarım, sehrkarlığa başlayım, şahmat taxtası üzərindəki düzümü dəyişim. Ancaq birini də 

tapmadım.  

Fiqur  əvəzinə cibimdən bıçaq çıxdı. Dəhşət içində dəhliz boyu yüyürməyə başladım, qapıların 

yanından keçdim, axırda gəlib nəhəng güzgünün qarşısında dayandım, ona baxdım. Orada özüm 

boyda iri, qəşəng bir canavar sakitcə dayanıb mənə baxır, qorxa-qorxa gözlərini döyürdü. Birdən 

mənə göz vurub azacıq gülümsədi, ani olaraq cəhəngləri aralandı, qıpqırmızı dili göründü. 

Bəs Pablo haradaydı? Hermine haradaydı? Şəxsiyyət yaratmaq haqqında şirin-şirin çərənləyən o 

ağıllı adam haradaydı? 

Təzədən güzgüyə baxdım. Deyəsən, bayaq heç ağlım başımda deyilmiş: dilini ağzında oynadan 

canavar yoxa çıxmışdı. Güzgüdəki özüm idim: sifəti bomboz bozarmış, min cür oyundan çıxmış, 

min cür  əxlaqsızlıqdan yorulmuş, saralıb-solmuş Harri... Ancaq hər halda, insan idi, onunla 

danışmaq olardı.– Harri, – dedim, – sən burada neyləyirsən? 

– Heç nə, – güzgüdən cavab verdi. – Gözləyirəm. Ölümü gözləyirəm. 

– Ölüm haradadır ki? 

– İndi gələr, – dedi. 

Bu anda teatrın içərilərindəki boş otaqlardan gözəl bir musiqi səsi gəldi. «Don Juan»da Daş 

qonağın gəlişi zamanı çalınan həmin gözəl musiqi idi. O dünyadan, ölməzlərin yanından gələn 

buz kimi soyuq səslər bu sehrli binanı başına götürmüşdü, adamın tükləri ürpəşirdi. 

«Motsart»,  – deyə fikirləşdim və bununla da and içirmiş kimi mənəvi dünyamın  ən  əziz,  ən 

qiymətli xatirələrinn oyatdım. 

Bu vaxt arxa tərəfdən cingiltili, buz kimi soyuq bir gülüş səsləndi. İnsanlara həmişə sirli-soraqlı 

görünən o dünyanın məşəqqətlərindən, ilahi yumorundan doğulmuş bir gülüş! Həmin gülüşdən 

donadona, xoşallana-xoşallana geri döndüm və Motsartı gördüm. Gülə-gülə yanımdan keçib, 

səssiz addımlarla qapılardan birinə yanaşdı, onu açıb içəri girdi və mən də özümü saxlaya 

bilməyib, cavanlıq çağlarında Allah kimi baxdığım, qəlbimdəki məhəbbətin, pərəstişin son 

zirvəsi hesab elədiyim adamın ardınca getdim. Musiqi hələ də çalınırdı. Motsart lojanın 

arakəsməsi yanında dayanmışdı. Teatr yoxa çıxmış, ucu-bucağı görünməyən otağa isə zülmət 

çökmüşdü. 

– Görürsünüz,  – Motsart dilləndi,  – saksafonsuz da keçinmək olur. Əlbəttə, bununla heç də o 

gözəl aləti qiymətdən salmaq istəmirəm. 

– Haradayıq? – deyə soruşdum. 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

650 

– «Don Covanni»nin axırıncı səhnəsində. Loperello artıq diz çöküb. Çox gözəl səhnədir, heç 

musiqisi də pis deyil. Düzdür, bu musiqidə insani şeylər hələ çoxdur, ancaq hər halda, o dünya, 

onun gülüşü hiss olunur. Elə deyil? 

– Bundan sonra belə gözəl musiqi yaranmayıb!  – Məktəb müəllimləri kimi təntənə ilə sözə 

başladım. – Əlbəttə, sonra Şubert, Hüqo, Volf gəldi... O zavallı gözəl Şopeni də unutmaq olmaz. 

Üzgözünüzü turşudursunuz, mayestro... Bəli, hələ Bethoven qalır... O da möcüzədir... Ancaq 

bütün bunlar nə qədər gözəl olsa da, hamısında nəsə bir qırıqlıq, dağınıqlıq var. «Don 

Covanni»dən sonra heç kəs belə kamil, bütöv əsər yaratmayıb. 

– Özünüzə çox da  əziyyət verməyin!  – Motsart dəhşətli bir kinayə ilə güldü.  – Yəqin, siz də 

musiqiçisiniz?! Ancaq mən bu sənətdən  əl çəkib  əbədi dincliyə qovuşmuşam. Hərdən bir az 

ləzzət almaq xətrinə belə hay-küyə tamaşa edirəm. Əllərini göyə qaldırdı, sanki, dirijorluq edirdi. 

Həmin anda haradansa bir ay doğdu, ya da solğun bürc göründü. Arakəsmənin üstündən ucu-

bucağı görünməyən sonsuzluğa baxdım. Orada sürünən buludların, dumanın arasından dağların, 

dəniz sahilinin tutqun kölgəsi seçilirdi. Ayaqlarımız altında isə sonu-sonucu görünməyən, 

səhraya bənzəyən bir yamac uzanıb  

gedirdi... Həmin yamacda görkəmindən ləyaqətli adama oxşayan uzun saqqallı bir cənab 

göründü.  

Kədərli idi və arxasınca da on minlərlə qara geymiş adam gəlirdi.  Özü çox həyəcanlı, ümidsiz 

idi.  

Motsart dedi: 

– Görürsünüz, Bramsdır. Qurtuluşa can atır, ancaq buna hələ çox var. 

Öyrəndim ki, həmin qarageyimli adamların hamısı onun partituralarındakı ilahilik baxımından 

artıq hesab olunan səslərin, notların ifaçılarıdır. 

– Həddən artıq orkestr üçün uyğunlaşdırılmış, həddən artıq da material sərf olunmuşdur, – deyə 

Motsart başını buladı. 

Bunun ardınca da eyni böyüklükdə bir dəstənin başında addımlayan Rixard Vaqneri gördük və 

hiss elədik ki, minlərlə adamı arxasınca aparmağa çətinlik çəkir. Gördük ki, elə özü də min cür 

əzaba qatlaşmış adam kimi güclə yeriyir. Kədər içində dedim: 

– Mən cavan olanda bu iki musiqiçi daban-dabana zidd sənətkarlar hesab  olunurdu. 

Motsart güldü: 

– Bəli, bu həmişə siz deyən kimi olub. Bir az uzaqdan baxanda belə ziddiyyətlər bir-birinə daha 

çox oxşayır. Yeri gəlmişkən, bu cür hədsiz uyğunlaşdırma nə Vaqnerin, nə də Bramsın səhvi 

olub.  

Hamısı zəmanənin günahı idi...– Necə? İndi onun əvəzini bunlar verməlidir? – deyə ittihama 

keçdim. 

– Bəs necə! Növbə ilə olan şeydir. Yalnız öz zəmanələrinin günahını yuyub qurtarandan sonra 

aydın olacaq ki, özlərinin nə qədər şəxsi günahı varmış və onlar üçün də cavab lazımdır, ya yox. 

– Axı onların burada günahı olmayıb! 

– Əlbəttə, olmayıb!  Heç Adəmin almanı yeməsi də bunların günahı deyil, ancaq yenə də əvəzini 

verməlidirlər...   

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

651 

– Bu ki lap dəhşətdir. 

– Elədir, həyat həmişə dəhşət olub.  Heç nədə günahımız yoxdur, lakin hər şeyə cavabdehik.  

İnsan elə yaranan gündən günaha batır. Əgər bunu bilmirsinizsə, deməli, çox müəmmalı 

ilahiyyat dərsi almısınız. 

Əhvalım lap korlandı. Gördüm ki, yorğun-arğın bir ziyarətçiyəm, o dünyanın səhrası ilə gedirəm, 

yazdığım lazımsız kitabları, məqalələri, felyetonları da belimə yükləyiblər və arxamca da onları 

çap eləyən mürəttiblər, yazdıqlarımı beyinlərinə doldurmuş oxucu dəstəsi gəlir. Aman Allah! 

Hələ Adəm də, alma da, qalan irsi günahlar da burada idi. Deməli, bütün günahları yuyandan, 

məhşər ayağına çəkiləndən sonra məlum olacaq ki, haradasa şəxsi günahım olub, ya yox. Və ya 

bəlkə, də mənim bütün əməllərim, onların nəticəsi yalnız və yalnız bomboş bir dəniz köpüyü, 

hadisələr axınında mənasız bir oyun imiş! 

Motsart sallaq sifətimi görəndə şaqqanaq çəkib güldü. Gülə-gülə də göydə mayallaq vurdu, 

ayaqlarını asta-asta yerə döydü. Məni ələ salmağa başladı: 

– Ehey, oğul bala, bəlkə, qarnın ağrıyır, için doğranır? Yoxsa öz oxucuların, ölü canların, o 

zavallı qarınquluların, ya da kitabyığanların, lənətə gəlmiş aravuranların, qılıncoynadanların 

yadına düşdü? Yaman  əjdahasan, adam lap gülər, gülməkdən ölər, qarnı cırılar, şalvarı doldurar!  

Ay səfeh bəndə, de nə görmüsən kitab-dəftərdə, sonsuz kədərdə? Sən gəl incimə – bir şam da 

məndə!  

Çərənlədin, pərənlədin, düzənlədin, quyruğunu düyünlədin, axırda da peyinlədin! Allahdan 

buyruq, şeytandan qulluq: dartıb aparacaq, canını alacaq! Cavab ver indi: niyə yazıbsan, kimdən 

oğurlayıbsan? 

Burada lap ağ elədi. Qəzəb məni boğdu, kədərlənməyə macal vermədi. Əl atıb hörüyündən 

yapışdım. Uçmağa başladı və uçduqca da hörük uzandı. Sanki, quyruqlu ulduz idi, mən də 

ucundan yapışıb dünyanın başı üzərində fırlanırdım. Lənət şeytana, bu dünya nə soyuqdu! Bu 

ölməzlər seyrək, buz kimi soyuq havanı yaman xoşlayırdılar! Ancaq belə bumbuz hava da 

ləzzətli idi! Bunu huşumu itirməmişdən qabaq bircə anlığa  duydum. Qəlbimi tünd, kəskin, polad 

kimi işıldayan bumbuz bir səadət, Motsart təki cingiltili, vəhşi, xəyali bir gülüşlə gülmək həvəsi 

sardı. Ancaq həmin anda nəfəsim  

kəsildi, huşum başımdan çıxdı. 

Özümə gələndə hiss etdim ki, yaman əzginəm, fikrim də qarışıb. Dəhlizin dümağ işığı bərq 

vuran döşəmədə əks olunurdu. Ölməzlərin yanında deyildim  – oraya çatmamışdım. Hələ də bu 

tapmacalı, iztirablı, yalquzaqlı, təpədən-dırnağacan ziddiyyətli dünyanın bəri üzündəydim. Heç 

yaxşı yer deyildi, dözmək olmurdu, hamısına son qoymaq lazımdı. 

Divardakı iri güzgüdə Harri mənimlə üzbəüz dayanmışdı. Görkəmi heç yaxşı deyildi. O gecə 

professora qonaq gedən, sonra da təsadüfən «Qara qartal»dakı maskarad balına düşən Harriyə 

oxşayırdı. Ancaq həmin vaxtdan illər, əsrlər keçmişdi. Harri yaşa dolmuş, rəqs etməyi öyrənmiş, 

sehrli teatra getmiş, Motsartın gülüşünü eşitmişdi, rəqslərdən, qadınlardan, bıçaqlardan da 

qorxmurdu. Hətta zəif istedadlı adamlar da əsrlərin süzgəcindən sonra kamala çatır. Güzgüdəki 

Harriyə çox baxdım: onu lap yaxşı tanıyırdım. Hələ də bir mart günü qayalıqda Rozaya rast 

gələn, onu görən kimi başındakı  

konfirmand papağını çıxaran on beş yaşlı Harriyə oxşayırdı. Amma vaxt keçdikcə qocalmış, 

musiqi ilə, fəlsəfə ilə məşğul olmuş, hamısından doymuş, «Dəmir Dəbilqə»də Elzas şərabı içmiş, 

şərəfli alimlərlə Krişna barədə mübahisə etmiş, Erikanı, Mariyanı sevmiş, Herminenin dostu 

olmuş, avtomobil ovuna çıxmış, şümşad bədənli çin qızı ilə yatmış, Geteyə, Motsarta rast gəlmiş, 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

652 

əsiri olduğu zəmanənin, xəyali gerçəkliyin torunda özü üçün bir neçə yerdən deşik açmışdı... O 

gözəl şahmat fiqurlarını itirsə də, cibində iti bıçağı vardı. İrəli, qoca Harri! İrəli, ay qoca 

qurd!Tfu, lənət şeytana, həyat lap zəhər imiş! Güzgüdəki Harrinin üzünə tüpürdüm, təpiklə 

vurub çilik-çilik  elədim. Uğuldayan dəhliz boyu yavaş-yavaş irəlilədim, diqqətlə bir az  əvvəl 

çox şey vəd eləyən qapılara baxdım: ancaq heç birində lövhə yox idi. Asta addımlarla sehrli 

teatrın yüz qapısından keçdim. Bəs mən bu gün maskarad balında deyildim? Eh, həmin vaxtdan 

yüz il keçmişdi. Bir azdan heç illər də olmayacaq! Ancaq bir işim hələ də qalırdı: Hermine məni 

gözləyirdi. Çox qəribə toy olacaq bu! Kədərli bir dalğa kədərli qulu – Yalquzağı qoynuna alıb 

harasa aparırdı. Tfu, lənət şeytana! 

Axırıncı qapıya çatanda dayandım. Qüssəli dalğa məni içəri aparırdı. Ah Roza, ah keçmişdə 

qalan gənclik, ah Gete və Motsart! 

Qapını açdım! İçəridə sadə, gözəl bir mənzərə açıldı: döşəməyə sərilmiş xalçaların üstündə iki 

lüt adam uzanmışdı. Gözəl Hermine ilə gözəl Pablo idi, yanaşı uzanıb dərin yuxuya getmişdilər. 

Eyş-işrət ikisini də heydən salmışdı. Adama elə gəlir, heç vaxt ondan doymaq olmaz, lakin 

yaman tez doyur!  

Gözəl-gözəl insanlar, qəşəng mənzərə, möcüzə dolu bədənlər... Herminenin sol döşünün altında 

təptəzə yumru ləkə vardı. Oranı gözəl Pablonun parıldayan dişləri ehtirasdan göyərtmişdi. Elə 

həmin ləkəli yerdən də bıçağı sapınacan yeritdim. Herminenin dümağ zərif dərisi qana bələndi. 

Ayrı vaxt olsaydı, işlər  əvvəlcədən başqa cür gətirsəydi, bu qanı öpə-öpə yalayardım. Ancaq 

indi toxunmadım, yalnız onun necə axdığına tamaşa elədim və gördüm ki, bircə anlığa gözlərini 

heyrət içərisində ağır-ağır açdı.  

«Bəs niyə təəccübləndi?»  – deyə ürəyimdən keçirdim. Sonra fikirləşdim ki, gözlərini bağlasam 

yaxşıdır, ancaq özləri yumuldu. Deməli, bu işi də qurtardım. Azacıq yana çevrildi, qoltuğunun 

altından sinəsinə tərəf ani, zərif bir kölgə axdı, nəyisə mənə xatırlatmaq istədi. Ancaq hər şeyi 

unutmuşdum! O, bir daha tərpənmədi... 

Dayanıb uzun-uzadı Hermineyə tamaşa elədim. Birdən diksinib  ayıldım, çıxıb getmək istədim.  

Həmin anda Pablo tərpənib gözlərini açdı, gərnəşdi,  əyilib meyitə baxdı, gülümsədi. «Bu oğlan 

heç vaxt ciddi olmayacaq,  – ürəyimdən keçirtdim,  – hər şey onda təbəssüm oyadır». Pablo 

ehtiyatla xalçanın bir ucunu qaldırıb Herminenin sinəsinə qatladı, yaranın üstünü örtdü, sonra 

səssiz-səmirsiz çıxıb getdi. Hara gedirdi? Niyə hamı məndən qaçırdı? Yarıyacan «bürünmüş» 

meyitlə tək qaldım. Onu sevir, həm də qibtə edirdim. Oğlan telinə oxşayan birçəkləri alnına 

səpələnmişdi və avazımış sifətində qırmızı dodaqları işıldayırdı. Gözləri bir az aralanmışdı, 

saçlarından xoş bir  ətir yayılır, onun arxasından da balaca qulağı görünürdü. 

Axır ki, arzusu yerinə yetmişdi. Tam sahib olmamış, öz sevgilimi özüm öldürmüşdüm. Heç bir 

ağla sığmayan iş tutmuşdum və indi də diz çöküb gözlərimi ona zilləmişdim, nə etdiyimi də 

anlamırdım. Heç onu da bilmirdim ki, düz eləmişəm, ya yox; o ağıllı şahmatçı, Pablo buna nə 

cür baxacaq. Bilmirdim! Fikirləşmək də olmurdu. Getdikcə sönən sifətində boyalı dodaqları daha 

da qızarırdı. Mənim bütün həyatım belə olmuş, ani sevincim, məhəbbətim də bu hərəkətsiz 

dodaqlara bənzəmişdi: ölü sifətində görünən qırmızı ləkə... 

Və bu ölmüş sifətdən, bu ölmüş dümağ çiyinlərdən, bu ölmüş dümağ əllərdən gizli-gizli asta-asta 

nəsə bir vahimə, tənhalıq, soyuqluq süzüldü, getdikcə də əllərim, dodaqlarım donmağa başladı.  

Günəşimi söndürmüşdüm? Həyatın döyünən qəlbinimi dayandırmışdım? Yoxsa kainatın bumbuz 

soyuğu içəri dolurdu? 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net

 

–

 

Milli Virtual Kitabxana 

 

653 

Üşərgələnə-üşərgələnə daşa dönmüş qaşlarına, donmuş saçlarına, avazımış qulaq seyvanına 

baxırdım. Onlardan süzülən soyuq adamın iliyinə işləsə də, gözəl idi: nəğməyə, musiqiyə 

dönmüşdü, sehrli-sehrli süzülürdü. 

Nəsə səadətə oxşayan bu vahiməni – lap uzaq keçmişdə – bir dəfə də hiss etməmişdimmi? Bu 

musiqini onda da eşitməmişdimmi? Bəli, Motsartdan, Ölməzlərdən eşitmişdim. 

Bir vaxtlar haradansa tapdığım şeir yadıma düşdü: 

 

Bizsə ulu ulduzların parıldadığı  

Fəzaların qucağında yaşamaqdayıq.  

Nə kişiyik, nə qadınıq, nə gənc, nə qoca,  

Nə gün, nə də saat yükü daşımaqdayıq...  

Çünki ölməz olanların ömrü əbədi  

Əsl ruhlar ola bilməz adicə qonaq,  

Sonsuzluqlar ölçüsündə yaşayanların  

Gülüşü də ulduzlartək donuq, buz və parlaq... 

 

 

Həmin anda lojanın qapısı açıldı və içəri girən adamı ilk baxışdan tanımadım. Sonra gördüm ki, 

Motsartdır. Müasir dəbdə geyinmişdi. Lap yanımda oturdu. Az qala, qolundan tutub geri 

çəkəcəkdim ki, Herminenin sinəsindən döşəməyə axan qana bulaşmasın. Oturaraq yanındakı 

balaca cihazlarla, alətlərlə məşğul olmağa başladı. Hissələri çox diqqətlə quraşdırdı, burmacları 

bərkitdi. Mən isə heyranheyran onun iti, bacarıqlı barmaqlarına tamaşa edirdim. Kaş onları bircə 

dəfə fortepiano çalan görəydim! Fikirli-fikirli ona baxırdım. Daha doğrusu, fikirli-fikirli 

baxmırdım, o gözəl, ağıllı  əllərin sehrinə düşüb, bu yaxınlıqdan isinə-isinə, bir az da qorxa-

qorxa xəyala dalmışdım. Əslində, nə etdiyinə, nə bərkitdiyinə, nə düzəltdiyinə heç fikir 

vermirdim. 

Sən demə, radio cihazı quraşdırırmış. Onu işə salıb, səsini qaldırdı və dedi: 

– Münhendir, Hendelin «F – Dur Concerto grosso»sunu verirlər. 

Məni təsvirə gəlməyən bir heyrət, dəhşət götürürdü:  əslində, o  əcaib tənəkə qıfdan qrammofon 

sahibləri ilə radio abunəçilərinin səs-səsə verib musiqi adlandırdıqları selik, horra tökülürdü. 

Ancaq həmin bulanıq seliyin, xırıltının arasında, doğrudan da, ilahi bir musiqinin nəcib düzümü,  

əzəmətli kökü, soyuq nəfəsi, simlərdən qopan gur səsi toz-torpağa bələnmiş gözəl qədimi şəkil 

kimi seçilirdi. 

– Aman Allah!  – Dəhşət içində qışqırdım...  – Neyləyirsiniz, Motsart? Doğrudanmı, məni də, 

özünüzü də böyük bir günaha batırırsınız? Doğrudanmı, bizi zəmanənin fəxri hesab olunan bu 

iyrənc cihaza  – sənəti məhv etmək üçün yaranmış  ən dəhşətli silaha təslim edirsiniz? Bunsuz 

keçinmək olmazmı, Motsart? Ah! Bu dəhşətli adamdan soyuq, xəyali, səssiz bir gülüş qopdu və 

həmin gülüşü ilə də hər şeyi darmadağın etdi. Səmimi ləzzətlə mənim necə əzab çəkdiyimə 

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 

–

 

www.kitabxana.net