Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu



Yüklə 7,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə109/115
tarix25.04.2017
ölçüsü7,78 Mb.
#15742
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   115

 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

616 


balaca, təzə bir dəri pulqabı bağışlayırdımsa, içinə iki-üç dənə qızıl pul da qoya bilərdim. Yeri 

gəlmişkən, həmin o qırmızı pulqabıya görə mənə xeyli güldü! Çox qəşəng olsa da, vaxtı keçmiş, 

dəbdən düşmüşdü. İndiyəcən belə 

şeylərdən xəbərim yox idi, heç nədən başım çıxmırdı, eskimos dillərini onlardan yaxşı bilirdim 

və bu sahədə Mariyadan çox şey öyrəndim. İlk öncə onu öyrəndim ki, bu xırda bəzək-düzək 

əşyaları, dəbdə olan əntiq malların heç biri pulgir fabrikantların ixtira etdikləri boş, mənasız 

şeylər deyil. İriliyindənxırdalığından asılı olmayaraq, onların hamısının –   pudradan, ətirdən 

tutmuş xüsusi rəqs çəkmələrinə, üzükdən tutmuş siqaret qutusuna, bel kəmərindən tutmuş əl 

çantasına qədər hamısının yeganə məqsədi öz gözəlliyi,  əlvanlığı ilə məhəbbətə xidmət  etmək, 

hissləri coşdurmaq, ölmüş  ətraf mühiti cana gətirmək və ona yeni-yeni sehrli məhəbbət hissləri 

bəxş etmək imiş. Sən demə, çantalar çanta deyil, pulqabılar pulqabı deyil, güllər gül deyil, 

yelpiklər yelpik deyil  – hamısı məhəbbətin, sehrin, cazibədarlığın plastik kütləsi, hamısı elçi, 

qaçaqmalçı silah, döyüşə çağırış imiş! 

Tez-tez Mariyanın,  əslində, kimi sevdiyi haqqında düşünürdüm. Mənə elə gəlirdi ki, daha çox 

ifadəsiz qara gözləri, uzun, zərif, nəcib, kövrək barmaqları olan saksafonçu Pablonu sevir. Elə 

bilirdim ki, Pablo məhəbbət məsələlərində çox ləng, ərköyün, passiv olar, ancaq Mariya 

inandırdı ki, çətinliklə hala gəlsə də, sonradan çox gərginləşir, sərtləşir, kişiləşir, hətta boksçudan 

da, çapardan da inadkar olur.  

Beləliklə, müxtəlif adamlar, caz ustaları, aktyorlar, cəmiyyətimizdəki bəzi qadınlar, qızlar, 

kişilər haqqında bilmədiklərimi öyrəndim, bir çox sirlərdən agah oldum, həyatın üst qatında 

qəribə dostluğa, düşmənçiliyə rast gəldim, yavaş-yavaş da hamısına öyrəşdim (özü də kim, kim?  

– bu dünyadan bixəbər, onunla  əlaqəsi olmayan bir adam!), hamısının iştirakçısına çevrildim. 

Hermine haqqında da çox şey öyrəndim. Tez-tez də Mariyanın çox sevdiyi Pablo ilə 

görüşürdüm. Mariya hərdən onun gizli dərmanlarından istifadə eləyir, bəzən o sevincdən mənə 

də pay verirdi. Pablonun özü də bu sahədə mənə xüsusi qulluq göstərirdi. Bir dəfə də lap açıqca 

dedi: 


– Siz həddən artıq bədbəxtsiniz, belə yaramaz, bu cür olmaz! Lap yazığım gəlir... Yüngülcə bir 

tiryək qəlyanı çəkin. 

Bu şən, ağıllı, uşaq xasiyyətli və həm də anlaşılmaz adam haqqında fikrim getdikcə dəyişirdi, 

dostlaşırdıq və tez-tez də onun dərmanlarından istifadə edirdim. Mariyaya vurulduğuma da  

əyləncə kimi baxırdı. Bir dəfə də öz evində – hansı qəsəbədəki mehmanxananınsa artırmasında 

«ziyafət» təşkil eləmişdi. Cəmi bircə kətili olduğundan, Mariya ilə mən çarpayıda oturası olduq. 

Üç balaca şüşəni qarışdırıb, bizə mərcim dadlı  əntiqə bir likör verdi. Elə ki kefim kökəldi, 

gözləri işıldaya-işıldaya üçlükdə eyş-işrətə başlamağı təklif etdi. Belə şeylərə ömrümdə 

getməzdim. Qəti surətdə rədd elədim,  

lakin bununla belə, gözucu Mariyaya baxdım ki, fikri necədir. Mənimlə şərik olduğunu o dəqiqə 

bildirsə də, gözlərindəki işıltıdan aydınca sezdim ki, baş tutmadığına heyifsiləndi. Pablonun  

əhvalı pozulsa da, çox incimədi. 

– Heyif! – dedi. – Neyləmək olar, Harri əxlaq məsələlərində həddindən artıq ciddidir. Ancaq lap 

kef olardı! Əməlli-başlı kef! Eybi yox, başqa təklifim var. 

Sakitcə oturaraq hərəmiz tiryəkdən bir qullab vurduq, üçümüz də onun bayaq təklif elədiyi 

səhnəni ləzzətlə gözümüz önündə canlandırdıq, Mariya nəşədən titrəməyə başladı. Sonra özümü 

bir az pis hiss elədim, Pablo məni çarpayıya uzandırdı, bir-iki damcı dərman verdi və gözlərimi 

yenicə yummuşdum ki, göz qapaqlarımda ani, ilıq bir öpüş hiss elədim. Xoşallandım, sanki, 

öpənin Mariya olduğunu zənn edirdim. Ancaq yaxşı başa düşürdüm ki, Pablodur. 


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

617 


Hələ bir axşam məni bundan da çox heyrətləndirdi. Yanıma gəlib dedi ki, iyirmi frank lazımdır, 

həmin pulu verim, əvəzində də Mariya bu axşam mənim olsun. 

– Pablo!  – Lap dəhşətə gəldim.  – Heç nə danışdığınızı bilirsiniz? Öz sevgilisini pula satmaq 

bizlərdə ən dəhşətli rüsvayçılıqdır! Sizin bu təklifinizi eşitməmiş olum, Pablo! 

Yazıq-yazıq üzümə baxdı: 

– Deməli, istəmirsiniz, cənab Harri! Yaxşı... Öz işinizi həmişə özünüz çətinə salırsınız...  

İstəmirsinizsə, bu axşam Mariya ilə yatmayın, pulu elə-belə verin. Qaytaracağam. Vacib 

lazımdır... 

– Axı nə üçün? 

– Aqostino üçün! Tanıyırsınızmı, ikinci skripkanı çalan o balaca oğlanı deyirəm? Səkkiz gündür 

ki, xəstədir, baxanı yoxdur. Bircə qəpiyi də qalmayıb, mənimki də qurtarıb. 

Maraq xətrinə və bir az da özümə cəza kimi birlikdə Aqostionun yanına getdik. Pablo süd, 

dərman alıb, məni onun qaldığı miskin çardağa gətirdi, yorğan-döşəyini çırpdı, içərinin havasını 

dəyişdi. Və bütün bunları da bacarıqlı tibb bacısı kimi cəld, incəliklə, işgüzarlıqla elədi. Sonra da 

həmin gecəni  səhərə qədər «Siti» barında saksafon çaldı. 

Hermine ilə tez-tez, uzun-uzadı, işgüzarlıqla Mariyadan, onun əllərindən, belindən, gülüş və 

öpüş tərzindən, rəqs etmək bacarığından danışırdıq. 

– Bunu sənə göstərib? – deyə Hermine bir dəfə soruşaraq, öpüş zamanı dili necə oynatmaq lazım 

olduğunu göstərdi. Xahiş etdim ki, özü göstərsin, ancaq qətiyyətlə rədd elədi: 

– Sonra göstərərəm, – dedi, – mən hələ sənin məşuqən deyiləm.  

Mariyanın öpüş ustalığını, bədəninin yalnız sevən kişilərə bəlli olan sirli gözəlliyini haradan 

bildiyini soruşdum.   

– Oho,  – dedi,  – bəs rəfiqə deyilik? Elə bilirsən bizim də bir-birimizdən gizli sözümüz var?  

Onunla bir yerdə çox yatmışam, çox oynamışıq... Hə, bəxtinə yaxşı qız çıxıb, çoxunun  

bilmədiklərindən xəbərdardır. 

– Hermine, ancaq mənə elə gəlir ki, sizin də gizli sözünüz var. Yoxsa, mənim haqqımda  

bildiklərinin hamısını ona danışıbsan? 

– Yox, bunlar tamam başqa şeylərdir. O, başa düşməz. Mariya  əsl möcüzədir. Bəxtinə yaxşısı 

çıxıb, ancaq səninlə aramızda elə şeylər var ki, xəbəri yoxdur. Əlbəttə, sənin barəndə çox 

danışmışam.  

O qədər danışmışam ki, xəbər tutsaydın, acıqlanardın, gərək səni ona sevdirəydim axı! Ancaq, 

dostum, nə Mariya, nə də başqası səni mənim kimi başa düşə bilməz. Ondan da bəzi şeyləri 

öyrənmişəm, indi Mariya sənin haqqında nə bilirsə, mən də bilirəm. Səni elə yaxından tanımışam 

ki, elə bil, tez-tez bir yerdə yatmışıq. 

Mariya ilə yenidən görüşəndə, Hermineyə də mənim kimi ürəyində yer ayırdığını, onun da 

bədənini, saçlarını, dərisini mənimki kimi hiss etdiyini, öpdüyünü, oxşadığını, duyduğunu 

bilməyim özümə çox qəribə, lap möcüzə kimi görünürdü. Qarşıma yeni, dolayı, mürəkkəb 

münasibətlər, əlaqələr, yeni məhəbbət, həyat növləri çıxır və Yalquzaq haqqındakı traktatda 

yazılan min cür qəlbi xatırlayırdım. 


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

618 


Mariya ilə tanışlığımdan maskarad balına qədər olan qısa vaxt ərzində çox xoşbəxt idim. Lakin 

buna heç vaxt qurtuluş, səadət kimi baxa bilmir, əksinə, həmişə hiss edirdim ki, bütün bunların 

hamısı jurnaldır, nəyəsə hazırlıqdır, hər şey irəlidədir, əsas məsələ bundan sonra gələcək. Rəqs 

eləməyi də kifayət qədər öyrənmişdim və mənə elə gəlirdi ki, son günlər dilimizdən düşməyən 

bala gedə bilərəm. Herminenin nəsə bir sirri vardı, nə qədər eləsəm də, bala hansı maskada 

gələcəyini demədi. Bircə onu dedi ki, tanıyacam, çətinlik çəksəm, özü kömək eləyəcək. 

Əvvəlcədən bilməsəm yaxşıdır. Mənim maska haqqındakı planlarımla da maraqlanmadı və 

qərara aldım ki, paltarımı heç dəyişməyim. Mariyanı da bala dəvət eləmək istəyəndə dedi ki, 

artıq bu bayram üçün kavaleri var, hətta biletini də göstərdi və mən görəndə ki, oraya tək gedəsi 

olacam, bir az pərt oldum.  

Sənət adamlarının hər il «Qlobus»da təşkil etdiyi bu bal şəhərin  ən məşhur maskarad balı hesab 

olunurdu. 

Həmin günlər Hermineni az-az görürdüm, ancaq bala bir gün qalmış yanıma gəldi. Gəlmişdi ki, 

ona aldığım bileti aparsın. Xeyli qaldı və aramızda olan söhbət mənə çox təsir elədi. 

– İndi vəziyyətin yaxşıdır, – dedi, – rəqs etmək sənə düşür. Bir ay əvvəl görən indi səni tanımaz. 

– Elədir, – cavab verdim, – çoxdan belə olmamışdım. Hamısı da sənin sayəndədir, Hermine. 

– Oho, gözəl Mariyanın sayəsində deyil? 

– Xeyr! Onu da  mənə    sən bağışlamısan. Lap möcüzədir! 

– Əsl sənə lazım olan məşuqədir, ay Yalquzaq. Qəşəng, cavan, şən, məhəbbət məsələlərində 

ağıllı! Hər gün də sənin olmur... Onu başqaları ilə bölüşməsəydin, yanına həmişə müvəqqəti 

qonaq kimi gəlib-getməsəydi, bəlkə də, belə şirin olmazdı. 

Bəli, doğrudan da elə idi! 

– Deməli, istədiklərinin hamısına yetibsən? 

– Yox, Hermine, elə deyil. Tapdığım yalnız gözəllik, cazibədarlıq, böyük bir sevinc, xoş bir 

təsəlli olub. Mən yalnız xoşbəxtəm. 

– Lap yaxşı! Özgə nə istəyirsən? 

– Çox şey! Bu xoşbəxtlikdən razı deyiləm, çünki onun üçün yaranmamışam, beləsi mənim 

məramım deyil. Mənim məramım bunun əksidir. 

– Bədbəxt olmaq? Axı sən kifayət qədər bədbəxt olubsan. Onda ülgücün qorxusundan evə gedə 

bilmədiyin gün... 

– Yox, Hermine, o başqa şey idi. Düzdür, onda çox bədbəxt olmuşdum, ancaq səfeh, mənasız 

bədbəxtlik idi. 

– Axı niyə? 

– Çünki elə olmasaydı, həmişə arzuladığım ölümdən qorxmazdım! Mənim istədiyim, həsrətini 

çəkdiyim başqa bədbəxtlikdir: eləsi ki, mənə böyük bir iztirab, ölüm həvəsi bağışlaya bilsin.  

Arzuladığım  bədbəxtlik və ya xoşbəxtlik bax  budur. 

– Səni başa düşürəm. Bu sahədə biz bacı-qardaşıq. Bəs Mariyanın bəxş etdiyi xoşbəxtliyə sözün 

nədir? Ondan niyə xoşun gəlmir? 



 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

619 


– Nə danışırsan, bu xoşbəxtliyə sözüm yoxdur, çox xoşuma gəlir, ona minnətdaram. Yağışlı-

çiskinli yayda çıxan günəşli günə bənzəyir. Amma hiss edirəm ki, çox çəkməyəcək. Belə 

xoşbəxtlik xeyirsizdir, adamı razı salır, lakin beləsi mənim xörəyim deyil. Yalquzağı yuxuya 

verir, hər şeydən doydurur. Ancaq adama ölüm bəxş edən xoşbəxtlik deyil. 

– Yalquzaq, ölmək mütləq lazımdır? 

– Mənə elə gəlir ki, lazımdır! Səadətimdən çox razıyam, hələ xeyli də ona dözə bilərəm. Ancaq 

ayılmaq, nəyinsə həsrətini çəkmək üçün bircə saatlığa ondan ayrı düşəndə, həmin xoşbəxtliyi  

əbədi saxlamağın deyil,  əzablara düçar olmağın həsrətini çəkirəm. Özü də şirin,  əvvəlkilərə 

bənzəməyən əzablar... Elə əzablar diləyirəm ki, məni öz xoşumla ölməyə hazırlaya bilsin! 

Hermine nəvazişlə, yalnız ona xas olan kədərli nəzərlərlə gözümün içinə baxdı. O gözəl, dəhşətli 

gözlər! Yavaş-yavaş, sözləri seçə-seçə, bir-birinin yanına düzə-düzə danışmağa başladı. Elə 

astadan danışırdı ki, güclə eşidirdim. 

– Bu gün   sənə bir şeyi demək istəyirəm. Elə şey ki, çoxdan bilirəm, lap sən də bilirsən, ancaq 

bəlkə də, indiyəcən heç özünə də deməmisən. İndi özüm haqqımda, sənin haqqında, ikimizin də 

taleyi haqqında bir söz deyəcəm. Harri, sən sənətkar, mütəfəkkir olubsan, çoxlu sevinc, inam 

görübsən, böyüklük,  əbədilik sorağına düşübsən, heç vaxt gözəlliklə, xırdalıqla 

kifayətlənməyibsən. Ancaq həyat səni qəflətdən oyadıb özünə qaytardıqca, bədbəxtliyin 

böyüyüb,  əzabların, hürkəkliyin, ümidsizliyin artıb, onların içində boğulmağa  başlayıbsan    və 

heç  nə,  hətta bir vaxtlar gözəl, müqəddəs bilib  

sevdiyin, pərəstiş etdiyin şeylər də, haçansa insanlara, ali məqsədimizə olan inamın da sənə 

kömək eləyə bilməyib. Hamısı öz mənasını itirib, çilik-çilik olub gedib. Sənin bu inamına nəfəs 

almaq üçün hava çatmayıb. Boğulmaq da ən qorxunc ölümdür. Düzdür, Harri? Taleyin belə 

deyil? 

Başımı yırğalayır, yırğalayır, yırğalayırdım.  



– Sənin daxilində başqa bir həyat təsəvvürü, inam, istək vardı,  – deyə sözünə davam etdi,  – 

böyük-böyük əməllərə, əzab çəkməyə, qurban getməyə hazır idin. Amma getdikcə hiss etməyə 

başladın ki, bu gün dünya səndən heç bir qəhrəmanlıq, heç bir qurbanlıq və buna bənzər əməllər 

istəmir. Həyat da igidlik və buna bənzər şeylərin meydanı olan qəhrəmanlıq dastanı deyil, 

insanların adicə yeməkiçməklə, qəhvəylə, toxunma corabla, kart oynamaqla, radio musiqisi ilə 

kifayətləndiyi bir meşşan daxmasıdır. Başqa diləyi olan, özündə qəhrəmanlıq, gözəllik istəyi 

gəzdirən, böyük şairlərə, müqəddəslərə pərəstiş edən adam səfehdir. Don Kixotdur. Demək, 

belə... Bu, mənim də başıma gəlib, dostum! Mən də bacarıqlı bir qız idim. Yüksək ideallarla 

yaşamaq, qarşıma böyük vəzifələr qoymaq, şərəfli işlər görmək üçün yaranmışdım. Mənim də 

bəxtim gətirə bilərdi, hansı şahınsa arvadı, hansı inqilabçınınsa sevgilisi, hansı dahininsə bacısı, 

hansı  əzabkeşinsə anası olardım. Ancaq həyat mənə həddən artıq yüksək zövqlü bir kurtizan qız 

olmağa icazə verdi. Elə bunun özü də böyük çətinliklər hesabına başa gəldi! Mənim taleyim də 

belə olub! Bir xeyli nə edəcəyimi bilmədim, uzun zaman günahı özümdə axtardım. Fikirləşdim 

ki, həyat həmişə axırda haqlı çıxır və mənim arzularıma gülübsə, deməli, hamısı səfeh imiş, 

haqsız imiş. Heç bunun da xeyri olmadı. Ancaq iti görən gözlərim, yaxşı eşidən qulaqlarım 

olduğundan, hər şeylə maraqlandığımdan bu həyata, tanışlarıma, qonşularıma, yüz cür adama, 

yüz cür taleyə diqqətlə baxa bildim və gördüm ki, Harri, mənim də arzularım səninkilər kimi min 

dəfə haqlı imiş! Həyat, gerçəklik isə – haqsız! Mənim kimi bir qadının özgə yol tanmayıb hansı 

pulgirinsə makinası arxasında oturub kasıb, mənasız bir həyat sürə-sürə qocalması, ya da puluna 

görə ona ərə getməsi, yaxud da fahişəyə bənzər bir məxluqa çevrilməsi eynilə sən tək adamın 

tənhalıq, qorxu, ümidsizlik içində ülgücə əl atması kimi insafsızlıqdır! Ola bilsin ki, mənim 

bədbəxtliyim maddi, əxlaqi, səninki isə mənəvi cəhətdən yaranıb – ancaq fərqi yoxdur, yolumuz 

bir olub. Elə bilirsən, nəyə görə fokstrotdan qorxduğunu, barlardan, rəqs zallarından zəhlən 


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

620 


getdiyini, caz musiqisi və buna bənzər zir-zibildən iyrəndiyini başa düşmürəm? Hamısını lap 

yaxşı başa düşürəm, eyni zamanda, nə üçün siyasətdən zəhlən getdiyini də, partiyaların, 

mətbuatın çərənləməsindən, məsuliyyətsiz hay-küyündən olmuş və olacaq müha-ribənin 

dəhşətlərindən, bugünkü insanların düşüncə, oxumaq, qurub-yaratmaq,  

musiqi bəstələmək, bayram keçirmək, təhsil almaq tərzindən kədərləndiyini də bilirəm! Sən 

haqlısan, ay Yalquzaq! Lap yüz dəfə, min dəfə haqlısan, ancaq bununla belə, məhv olmalısan! 

Sən bu günün sadə, rahat, az şeyə qane olan dünyası üçün həddən artıq iddialısan, acsan. Ona 

görə də dünya səni özündən kənar edəcək, çünki sənin ölçü daşın o istədiyindən bir az ağırdır. 

Kim bu gün yaşamaq, yaşadığı həyatdan da zövq almaq istəyirsə, gərək sənin kimi, mənim kimi 

adam olmasın. Bu gözəl  

dünya dınqıltı əvəzinə musiqi, əyləncə əvəzinə sevinc, pul əvəzinə mənəvi dünya, hay-küy 

əvəzinə əsl iş, yalançı inilti-sızıltı əvəzinə əsl iztirab istəyən adamlar üçün heç vaxt vətən ola 

bilməz! 

O, baxışlarını yerə dikib fikrə getdi. 

– Hermine!  – deyə nəvazişlə dilləndim.  – Bacım, sənin nə iti gözlərin varmış! Ancaq buna 

baxmayaraq, mənə fokstrot öyrətdin! Sən nə fikirdəsən, bizim kimi adamlar, ölçü daşı bir az ağır 

gələnlər belə bir dünyada necə yaşaya bilir? Axı nə üçün belədir? Bu yalnız bizim zəmanədəmi 

belə oldu? Yoxsa həmişə belə olub? 

– Bilmirəm. Ulu dünyanın xətrinə deyərdim ki, yalnız bizim zəmanədə belə olub. Özü də bu, 

xəstəlikdir. Bu günün bədbəxtliyidir. Rəhbərlərimiz sürətlə, uğurla növbəti müharibəyə 

hazırlaşır, biz isə fokstrot oynayır, pul qazanır, şokolad yeyirik. Belə bir zəmanədə dünya çox 

təvazökar olmalıdır.  

Gəl ümid edək ki, bütün zəmanələr yaxşı imiş və yenə də yaxşı, zəngin, geniş, mənalı olacaq. 

Ancaq bunun bizə heç bir xeyri yoxdur. Nə bilmək olar, bəlkə də, həmişə belə imiş... 

– Həmişə belə olub? Dünya həmişə siyasətçilər, alverçilər, xidmətçilər, əxlaqsızlar dünyası olub 

və əsl insanlar da orada boğulub? 

– Deyə bilmərəm, bəlkə, elə olub, heç kəs də bilmir. Bir də nə fərqi? Mən isə, dostum, indi sənin 

ən çox sevdiyin, hərdən haqqında danışdığın, məktublarını oxuduğun o Motsart haqqında 

düşünürəm.  

Bəs onun taleyi necə olub? Onun yaşadığı zəmanədə dünyanı kim idarə edib, qaymağını yeyib, 

gərdişinə təsir eləyib, onun yaxşısını pisindən ayırıb, onu Motsarta  – alverçilərə, Motsarta  – 

düjündüjün dayaz adamlara bölüb? Bəs o necə ölüb, necə dəfn olunub? Mənə elə gəlir ki, həmişə 

belə olub və olacaq da! Məktəbdə adını «Dünya tarixi» qoyub  əzbərlətdikləri qəhrəmanlar, 

dahilər, böyük əməllər, böyük hisslər başdan-ayağa yalandır. Hamısını məktəb müəllimləri təlim 

məqsədilə uydurublar ki, uşaqların başını qatsınlar. Həmişə belə olub  və olacaq da!  Zəmanə, 

dünya, pul, hakimiyyət də xırdaların, dayazların olacaq, başqalarına  – əsl insanlara isə heç nə 

qalmayacaq. Yalnız ölümdən  

başqa... 

– Özgə heç nə? 

– Yox, bir də əbədiyyət. 

– Nəsillər üçün qoyub getdiyi adı, şöhrəti nəzərdə tutursan? 


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

621 


– Yox, ay körpə canavar, şöhrəti nəzərdə tutmuram. Məgər onun bir mənası var ki? Doğrudanmı, 

elə bilirsən bütün kamil adamların hamısı məşhur olub, nəsillər onları tanıyıb? 

– Əlbəttə, yox! 

– Deməli, şöhrəti demirəm. Şöhrət də yalnız təlim üçün yaranıb, məktəb müəllimlərinin  

uydurmasıdır. Yox, şöhrət deyil! Adına  əbədiyyət deyilən şeydir. Mömin adamlar ona ilahi 

səltənət deyirlər. Mən belə fikirləşirəm: əgər nəfəs almaq üçün bu dünyanın havasından başqa 

hava olmasaydı, bu zəmanədən başqa bir də əbədiyyət və əsl insanlar aləmi yaranmasaydı, bizim 

kimi iddiası böyük olanlar, nəyinsə həsrətini çəkənlər, çəhd daşı bir az ağır gələnlər heç cür 

yaşaya bilməzdilər. Buraya Motsartın musiqisi, sənin böyük şairlərinin şeirləri və möcüzələr 

yaratmış, şəhid olmuş, insanlar üçün nümunəyə çevrilmiş müqəddəslər aiddir. Bu  əbədiyyətə əsl 

qəhrəmanlıq haqqında təsəvvürlər,  əsl  

insani hisslərin gücü də aiddir. Eybi yox, qoy heç kimin ondan xəbəri olmasın, heç kim onu 

görməsin, heç kim onu yazıb gələcək nəsillər üçün saxlamasın! Əbədiyyətdə gələcək nəsil 

yoxdur, orada yalnız çağdaşlar var! 

– Haqlısan, – dedim.  

– Möminlər, – deyə fikirli-fikirli sözünə davam etdi, – bunları başqalarına nisbətən daha yaxşı 

biliblər. Ona görə də müqəddəsləri və bir də «müqəddəslər icması» dedikləri şeyi yaradıblar.  

Müqəddəslər də əsl insanlardır. Xilaskarımızın kiçik qardaşlarıdır. Hər bir yaxşı əməlimizlə, 

cəsarətli fikrimizlə, məhəbbətimizlə biz də ömrümüz boyu onlara tərəf gedirik. Qədim 

zamanlarda rəssamların qızılı səmanın qoynunda çəkdikləri parlaq, gözəl, ülvi şəkillər – 

müqəddəslər icması, əslində, mənim indicə «əbədiyyət» adlandırdığım şeydir. O dünyadakı 

zəmanənin, görünməzliyin səltənətidir. Biz həmin səltənətin adamlarıyıq. Vətənimiz oradır, 

ürəyimiz də ora can atır. Ay Yalquzaq, ona görə dəölüm həsrətindəyik. Sən orada öz Geteni, 

Novalisini, Motsartını, mən isə öz müqəddəslərimi, Xristoforu, Flipp fon Nerini və başqalarını 

təzədən tapacağıq. Elə müqəddəslər var ki, onlar da əvvəlcə dəhşətli günahlar içində boğulublar, 

ancaq günahın özü də müqəddəsliyə aparan yol ola bilər. Günah da, əxlaqsızlıq da... Yəqin, 

güləcəksən, lakin mənə çox vaxt elə gəlir ki, bəlkə, dostum Pablo da kəşf olunmamış 

müqəddəsdir.  Eh, Harri, öz evimizə çatmaq üçün biz nə qədər dəhşətli, mənasız yollar 

keçməliyik! Heç kəsimiz də yoxdur ki, bizi bu yolla aparsın. Yeganə bələdçimiz həsrətdir! 

Son sözləri lap astadan dedi və otağa dərin bir sakitlik çökdü, içəridəki qalaq-qalaq kitablar 

qürub edən günəşin qızılı saçaqlarına bələndi. Herminenin yanaqlarını ovuclarıma alıb bacım 

kimi alnından öpdüm, üzümü aparıb üzünə söykədim və xeyli beləcə dayandıq. Məndən olsa, bu 

günü beləcə dayanar, heç yerə də çıxmazdım. Ancaq bu gecə – böyük maskarad balına bircə gün 

qalmış, Mariya gəlməli idi. 

Onun görüşünə gedərkən yol uzunu Mariya barədə deyil, Herminenin dedikləri haqda  

düşünürdüm. Mənə elə gəlirdi ki, bunlar onun öz fikri deyildi. Gələcəyi yaxşı görən bu qız 

mənimkiləri ustalıqla oxuyub, əxz eləyib yeni bir formada, yeni bir məzmunda özümə 

qaytarmışdı. Ancaq əbədiyyət haqqında dedikləri üçün həmin anda ona hədsiz dərəcədə 

minnətdardım. Onlar mənə çox lazım idi – onlarsız nə yaşaya, nə də ölə bilərdim. Rəfiqəm, rəqs 

müəllimim bu gün mənə müqəddəs «o dünya»nı, sonsuzluğu,  əbədi mənalar dünyasını, ilahi 

varlığı təzədən bəxş etmişdi. Geteni gördüyüm yuxunu, o müdrik qocanın surətinin qeyri-adi 

gülüşünü, hikmət dolu zarafatını xatırladım. Getenin  – ölməz bir dahinin gülüşünün mənasını 

yenicə anladım. Onun konkret obyekti yoxdu, yalnız işıq idi, yalnız şəffaflıq idi,  əzabların,  

əxlaqsızlığın, səhvlərin, ehtirasların, anlaşılmazlıqların qoynundan keçib əbədiyyətə, kainata 



Yüklə 7,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   115




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin