Qədim Yunanıstan tarixi üzrə mənbələr
Qədim Yunanistan tarixi üzrə tarixşünaslıq
3) Qədim Yunanıstan təbii şəraiti
Özünəməxsus təbii şərait Balkan Yunanistani. Ümumiyyətlə, bu dağlıq bir ölkədir, bütün ərazinin yalnız 20% -ni dərələr və düzənliklər əhatə edir. Çoxsaylı dağ silsilələri Balkan Yunanıstanını bir- birindən təcrid olunmuş, qapalı təcrid həyatı üçün şərait yaradan çoxlu kiçik və kiçik vadilərə ayırır. Bu vadilərin çoxunun dənizə çıxışı var idi və təkcə qonşu siyasətlərlə deyil, həm də uzaq ölkələrlə əlaqə saxlaya bilirdi. Dəniz qədim yunan dövlətlərinin həyatında və tarixi inkişafında böyük rol oynamışdır. Egey sahillərinin sahil xətti qeyri-adi şəkildə girintilidir və naviqasiya üçün əlverişli olan çoxsaylı körfəzlər və limanlarla doludur.
Yunanıstan minerallarla zəngindir: mərmər, dəmir filizləri, mis, gümüş, ağac, saxsı gil yaxşı keyfiyyət Yunan sənətkarlığını kifayət qədər miqdarda xammal ilə təmin etdi. Yunanıstanın torpaqları daşlı, matzofertil və becərilməsi çətindir. Lakin günəşin bolluğu və mülayim subtropik iqlim onları becərmək üçün əlverişli edirdi. Üzüm və zeytun ağacları. Əkinçilik və taxıl bitkiləri üçün əlverişli olan kifayət qədər əhəmiyyətli vadilər (Boeotia, Laconica, Thessaly) var idi.
Yunanistan qəhrəmanlar, mütəfəkkirlər
Və sənətkarlar ölkəsidir. Cənubi Avropadakı bu kiçik dövlət müasir sivilizasiya yaradıb. Fəlsəfə, riyaziyyat, mexanika, hərbi sənət, vətəndaşlıq anlayışı və daha çox şey Elladanın mavi səması altında yaranmışdır.
4) Yunanıstan Miken dövründə
Miken
Mədəniyyətində də əsas mərkəzlər saraylar idi. Bunlardan ən əhəmiyyətlilərini arxeoloqlar Miken, Tirinfe,Pilos, Afinada tapmışlar. Krit saraylarından fərqli olaraq Miken tikililərində simmetriya, otaq və zalların yerləşdirilməsinin dəqiq sistemi mövcud idi. Tikilidə mərkəzi hissəni Meqaron – iri mərkəzi zal tuturdu. Bütün axey sarayları möhkəm bərkidilərək, əsil qüllələri xatırladırdı. Məsələn, Tirinfe şəhərindəki sarayın xarici divarlarının hər biri 12 tondan ibarət iri əhəng daşlarından tikilir, divarın eni 4,5 m, hündürlüyü 7,5 m olurdu.Sonralar burada yaşayan yunanlar möhtəşəmliyinə görə bu tikililəri sikloplar adlandırırdılar.Axey saraylarının divarları da freskalarla bəzədilirdi. Lakin bunlarda döyüş səhnələrinin təsvirləri başlıca yer tuturdu. Rəsmlər aslanların ov edilməsi, atları yəhərləyən döyüşçülərin təsvirlərini də əks etdirirdi.Mikenlilər təsviri sənətdə kompozisiyalarda statikliyin nümayişinə başlıca yer verirdilər.Kritin yerini tutan Miken mədəniyyəti öz təsirini Egey ərazisinin hüdudlarından uzaqlarda da göstərə bilmişdir. Onun izlərini Kiçik Asiya, Kipr, İtaliya, hətta Misirdə də tapmaq mümkündür. Egey dənizində Mikenlilərin dominantlığına b.e.ə. XII əsrdə bir çox xalqların, o cümlədən dorilərin buraya gəlməsi son qoydu.Bununla əlaqədar, Miken mədəniyyətinin bir çox mərkəzləri barbarlar tərəfindən zəbt olundu. İqtisadi resurslarla zəngin, yüksək mədəniyyət, hazırlıqlı kadrlar, yaxşı hazırlanmış hərbi maşına xas axey dövlətlərinə vəhşilər qarşısında möhkəm dayanmaq nəsib olmadı. Hər şeydən əvvəl, buna başlıca səbəb bu dövlətlərin daxili zəifliyi, xalqın narazılığı, çoxsaylı hərbi münaqişə və müharibələrdə maddi və insani resurslarının əldən getməsi idi. Ona görə, kiçik bir daxili təkan dövlətin dağılmasına zəmin yaradırdı. Düzdür, Miken mədəniyyəti bizim e. ə. XII əsrin sonlarına qədər Yunanıstan, Kiçik Asiya, daha sonralar ion və eoli mədəniyyətlərinə daxil olaraq yaşamaq hüququ qazandı
Dostları ilə paylaş: |