Agronomiya” kafedrasi “O‘simliklar immuniteti” fanidan laboratoriya bo’yicha uslubiy ko’rsatma

Qorakuya kasalligi tufayli hosilning nobud bo‘lishini aniqlash

Kasallikneng o‘rtacha %		Nobud bo‘lgan xosil	Kasallikning o‘rtacha %	Nobud bo‘lgan xosil
0,01		0,20	0,71	10,10
0,02		0,36	0,72	10,20
0,03		0,53	0,73	10,30
0,04		0,70	0,74	10,40
0,05		0,87	0,75	10,50
0,06		1,10	0,76	10,56
0,07		1,35	0,77	10,60
0,08		0,56	0,78	10,70
0,09		0,75	0,79	10,75
0,10		1,92	0,80	10,80
0,11		2,05	0,81	10,85
0,12		2,20	0,82	10,90
0,13		2,35	0,83	11,00
0,14		2,50	0,84	11,05
0,15		2,62	0,85	11,10
0,16		2,75	0,86	11,15
0,17		2,90	0,87	11,20
0,18		3,10	0,88	11,30
0,19		3,25	0,89	11,35
0,20		3,35	0,90	11,40
0,21		3,46	0,91	11,45
0,22		3,62	0,92	11,50
0,23		3,75	0,93	11,60
0,24		3,90	0,94	11,65
0,25		4,06	0,95	11,70
0,26		4,20	0,96	11,75
0,27		4,30	0,97	11,80
0,28		4,45	0,98	11,87
0,29		4,60	0,99	11,95
0,30		4,75	1,00	12,00
0,31		4,90	1,05	12,06
0,32		5,10	1,10	12,12
0,33		5,25	1,15	12,18
0,34		5,40	1,20	12,22
0,35	5,60		1,25	12,28
0,36	5,80		1,30	12,32
0,37	5,90		1,35	12,22
0,38	6,05		1,40	12,42
0,39	6,25		1,45	12,48
0,40	6,40		1,50	12,52
0,41	6,55		1,55	12,58
0,42	6,80		1,60	12,64
0,43	6,85		1,65	12,70
0,44	7,05		1,70	12,74
0,45	7,20		1,75	12,80
0,46	7,35		1,80	12,86
0,47	7,50		1,85	12,90
0,48	7,70		1,90	12,96
0,49	7,85		1,95	13,00
0,50	8,00		2,00	13,06
0,51	8,10		2,05	13,08
0,52	8,20		2,15	13,16
0,53	8,30		2,20	13,20
0,54	8,40		2,25	13,24
0,55	8,50		2,30	13,28
0,56	8,60		2,35	13,32
0,57	8,70		2,40	13,36
0,58	8,80		2,45	13,40
0,59	8,90		2,50	13,44
0,60	9,00		2,55	13,48
0,61	9,10		2,60	13,52
0,62	9,22		2,65	13,56
0,63	9,32		2,70	13,60
0,64	9,40		2,75	13,64
0,65	9,50		2,80	13,68
0,66	9,60		2,85	13,72
0,67	9,70		2,90	13,76
0,68	980		2,95	13,80
0,69	9,90		3,00	13,82
0,70	10,0		3,01	13,86

Bug‘doyning poya qorakuya kasalligini dalada kuzatish uchun tanlamasdan 10-15 joydan yig‘ib olingan 1000-1500 ta bug‘doy poyasi analiz uchun olinadi. Poyalarning sog‘lam va kasallangan namunalari aloxida hisoblanadi.

Mavzu: G‘O‘ZANI SO‘LISH KASALLIGIGA CHIDAMLILIGINI BAHOLASH .


Zarur jixoz va materiallar. Bir necha yil davomida g‘o‘za etishtirilgan ya`ni almashlab ekish joriy etilmagan dalalardan olingan tuproq namunalari, Verticillum dahliae zamburug‘ining sulida o‘stirilgan 20 kunlik sof kulturasi, kasallikka chidamsiz Toshkent-1,2, chidamli bS-6524, An-Boyovut navlari, shpatel, pinsetlar.
Topshiriqning qisqacha mazmuni. Dars davomida g‘o‘zaning so‘lish kasalligiga chidamlilik darajasini o‘rganish uchun infeksion muhit hosil qilish usuli bilan tanishish maqsad qilib belgilanadi. Buning uchun turli muddatlarda g`o`za etishtirilgan kuchli darajadagi infeksiyani o‘zida saqlagan tabiiy infeksion muhitli tuproq, sun’iy usulda tuproqqa infeksiya solingan va g‘o‘za etishitirilgan tuproq nazorat uchun foydalaniladi. Tajriba uchun ikkita navdagi g‘o‘za o‘simligi urug‘idan foydalaniladi.
Topshiriqni bajarish tartibi va usuli. Quyidagi tuproq namunalari bilan to‘ldirilgan chinni idishlar stollarga qo‘yib chiqiladi:

1. Nazorat – g‘o‘za ekilgan daladan olingan tuproq;

   
   

2. Shu daladan olingan, lekin Vertitsillum zamburug‘i infeksiyasi solingan tuproq;

   
   

3. Uzoq yillar davomida g‘o‘za ekilgan daladan olingan tuproq;

   
   
4. 
   
   Verticillum dahliae zamburug‘ini o‘stirilgan namunasi tuvakchalarga 10-15 g, Mitcherlix idishiga 30-40 g va 50x75x20 sm hajmli idishga 150-200 g miqdorda infeksiya solinadi. Uning ustki tomoni 1,5 sm qalinlikda infeksiyasiz tuproq bilan yopiladi. Idishlardagi tuproqlar karton bilan teng ikkiga bo‘linib, har bir bo‘lakka bittadan navdagi chigit eqiladi. Har bir bo‘lakchaga 10 tadan urug‘ 2-3 sm chuqurlikka eqiladi. Urug‘lart ekilgandan keyin tajribaga etiketka yozilib, urug‘larni undirish uchun 18-23⁰S haroratga joylashtiriladi.
   

Urug‘lardan ungan ko‘chatlarning vertitsillioz so‘lish bilan kasallanishini hisoblash urug‘ ekilgandan keyin 7-14 kun o‘tgach amalga oshiriladi. Kasallik belgilpri dastlab pastki barglarda namoyon bo‘ladi, barg chetlari va tomir oralarida och-yashil keyinchali sariq ranga kiruvchi dog‘lar xosil bo‘ladi, yashil ranglar faqat tomir atrofida saqlanib qoladi. Barglar qo‘ng‘ir ranga kirib, to‘qiladi. Hisoblash natijalari 8-jadvalga yozib boriladi.

Tajriba natijalarining muhokamasi. Jadvalga tajriba asosida to‘plangan ma’lumotlarning raqamalari yozib chiqiladi. Natijada, tadqiq qilinayotgan navlarning kasallanish darajasi infeksion muhitga bog‘liqligi hisoblanadi.
Tabiiy va sun’iy hosil qilingan infeksion muhitlarda har hil navlarning kasallanish darajasi, belgilarning namoyon bo‘lish jadalligi, nobud bo‘lgan o‘simlmiklar soni hisoblab boriladi.
Tabiiy infeksion muhitdagi ungan urug‘lar unuvchanligining past bo‘lishiga sabab nima? Infeksion muhit hosil qilishning seleksiya ishlaridagi ahamiyati nimadan iborat?
G‘o‘za o‘simligining vertitsillioz kasalligi bilan infeksion muhit va navga bog‘liqliq ravishda kasallanishi.
8-jadval

Tajriba variantlaridagi navlar	O‘simliklarning umumiy soni	Kasallangan o‘simliklar soni	Kasallanish darajasi,%	Izoh
					Toshkent-1
S-6524
An-Boyovut
Jami: