Asr oshgan asarlar

Orazin yopg ‘och ko ‘zimdin sochilur har lahza yosh,
B o y la kim paydo b o ‘lur yulduz, nihon bo'lg'ach quyosh.
0 ‘qirkan, shoir o ‘z um rida eng hayajonli, baxtli 
onlarini butun nash’asi bilan qayta boshdan his etdi. 
Butun um rida chuqur hurm at va sevgi bilan yodlaydi- 
gan ulug‘ shoiming go‘zal, ulug‘vor siymosini ravshan 
tasaw ur qildi. Bu — m arhum mavlono Lutfiy edi. 
Navoiy shu topda xotiralar girdobiga botdi. U hozir 
bola Alisherga aylandi. M ana u ko‘pdan buyon qilgan 
kuchli orzuning kutilmagan vaqtda bir qistovi bilan 
o ‘m idan turdida, k o ‘chaga otildi. H irot h ar kungi 
dardi, nash’asi, mashaqqati bilan yashaydi... O lz tengi 
bolalar ko‘chalarda, tom larda gala-gala o ‘ynab yuri- 
shadi; kimi yong‘oq o ‘ynaydi, kimi yoydan o ‘q uzadi. 
Alisher — bola esa, shaham ing Bog‘ishamol tarafiga 
ildam yurib, serhasham bir eshik oldida to ‘xtaydi. Bir 
nafas ikkilanib, har on sayin tobora kuchaygan to ‘lqin- 
lanish, uyalish bilan ichkari kiradi. Katta, daraxtzor 
hovlida hassaga suyalib, asta-asta yurgan m o ‘ysafid- 
ga — zam onning ulug‘ shoiri mavlono Lutfiyga ko ‘zi 
tushishi bilan uzoqdan salom beradi va yugurib, o ‘zini 
bir onda cholning yonida ko‘radi va unga bolalik 
ko ‘zlarining toza samimiyati bilan tikiladi. Keksa 
shoir o ‘siq qoshlarining ostidan hali ham mayin xa- 
yolchanlikni ifodalagan ko‘zlari bilan bolaga qarab, 
kimligini so‘raydi. Alisher o ‘zini tanitadi va muddaosi- 
ni uyalibgina bayon qiladi.
— 
Barakallo, G ‘iyosiddin Kichkinaning o ‘g‘li! — 
deydi kulib mavlono Lutfiy. — Biz faqirni k o ‘rgali, 
m am nun qilgali kelibsen. M unda yur, sen kabi aqlli va 
boadab o ‘g‘lonning suhbati bilan dilimni ochay, 
ash ’oringni ham mutolaa qilay.
Alisher Lutfiy orqasidan mehmonxonaga kiradi. 
Bir ko‘p tokchalarga kitoblar qalashgan. Qolganlarida 
h ar xil mis, chinni asboblar terilgan. Lutfiy hassani 
dahlizda qoldirib, qalin ko‘rpachaga o ‘tiradi. Alisher
301

---

tavoze bilan quyiga o ‘tiradi. Lutfiy bir necha g‘azal- 
larini past tovush, mayin ohang bilan yoddan o ‘qidi.
— Bulami hali eshitmagandirsen? — kuldi chol.
— A sh’oringizning aksarini yod bilurmen, ammo 
bulam i eshitmabdurmen.
— T o ‘g‘ri. M en bulam i yaqinda qalamga olmish- 
men. X o‘p, endi sen o ‘qi, m en tinglaymen.
Alisher iymanadi. Asli muddaosi o ‘z she’rlarini 
cholning muhokamasiga havola qilish bo ‘Isa ham , shu 
topda, nechundir, buni orqaga surgusi keladi. Lutfiy 
yana qistaydi:
— H irotda shunday shoirlar borki, ular ko‘cha va 
bozorlarda o ‘tkunchilam i to ‘xtatib, o ‘z g‘azallarini 
o‘qib beradilar... — qih-qih kulib gapiradi Lutfiy.
Alisher titrak ovoz bilan, Lutfiyga qaramay, birin- 
ketin o ‘qiy boshlaydi. H ar g‘azaldan so‘ng, Lutfiyning 
m a’qullagan xitoblarini eshitib, ko‘zlari sevinch bilan 
jovdirab ketadi. Yuzi qizarib, terlaganini sezadi. Ni- 
hoyat, Lutfiy birdan: «Ofarin, o ‘g‘il!» deb nido qiladi, 
qo‘lini c h o ‘zib, uning boshini silaydi-da, zavq bilan 
boshini tebratib, Alisheming baytini sekin-sekin tak- 
rorlaydi: