AZƏrbaycan döVLƏt məDƏNĠYYƏt və ĠNCƏSƏNƏt unġversġtetġ azərbaycan mġLLĠ KĠtabxanasi

 
ƏDƏBĠYYAT 
 
1.
 
Abdullayev A. Sadiq İ. Azəırbaycanda nəşriyyat tarixi. Bakı, Gənclik, 2015, s.10 
2.
 
Abdullayev A. Sadiq İ. Azəırbaycanda nəşriyyat tarixi. Bakı, Gənclik, 2015, s.115.  
3.
 
Kərimov K. Ön söz. Nizamiş xəmsə. Miniatürlər. Bakı, ―Yazıçı‖, 1983, s.5   
4.
 
Керимов К.Д. Азербайджанские миниатюры Баку, 1980, с.9 и 11 
5.
 
Salamzadə  Ə.  Kərimov  K.-nin  tədqiqatlarında  ikonoqrafiya  problemi:  Azəırbaycan 
miniatürləri:ənənə və müasirlik. Bakı, ―Təknur‖, 2011, s.5 
6.
 
Salamzadə  Ə.  Kərimov  K.-nin  tədqiqatlarında  ikonoqrafiya  problemi:  Azəırbaycan 
miniatürləri:ənənə və müasirlik. Bakı, ―Təknur‖, 2011, s.6 

“Kitabxana-İnformasiya Elmləri: tədris və təcrübədə yeni çağırışlar”  
Beynəlxalq elmi konfransının materialları 
 
 
- 224 - 
Анар Сафарли 
 
РОЛЬ КНИГИ В РАЗВИТИИ ИСКУССТВА  
МИНИАТЮРЫ В АЗЕРБАЙДЖАН 
 
Резюме 
Азербайджан – одна из древнейших стран, которой удалось соединить воедино и 
довести до уровня совершенства материальную и духовную культуры. Одна из основ-
ных функций культуры и литературы заключается в обогащении нравственности че-
ловечества и формировании художественного мышления у человека. Азербайджанский 
народ подарил мировой цивилизации множество культурных шедевров, бесценных па-
мятников  архитектуры  и  искусства.  Изобразительное  искусство  в  Азербайджане  в 
прошлом находило свое выражение в искусстве миниатюры. «Первое и общее значение 
произведений  искусства  –  отражение  интересных  для  человека  моментов  реальной 
жизни. В средние века в Азербайджане, в эпоху господства исламских религиозных ка-
нонов, в различных видах изобразительного искусства (живопись и т.д.) существовали 
прекрасные  традиции  в  изображении  человеческого  образа.  Искусство  миниатюры 
составляет интереснейшую и богатейшую страницу многовековой истории искусства 
народов мусульманского Востока.  

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti 
Azərbaycan Milli Kitabxanası 
 
 
- 225 – 
 
Aytən Qəzənfər qızı Hüseynova  
AMEA M. Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu,  
baş mütəxəssi, dissertant 
[e-mail] 
 
 
MĠR CƏLALIN ƏSƏRLƏRĠNĠN AKADEMĠK VƏ KÜTLƏVĠ NƏġRLƏRĠ 
 
Açar sözlər: romanlar, hekayələr, xarici dillərdə, nəşr məsələsi. 
 
Azərbaycan ədəbiyyatının bünövrəsini qoyan tanınmış ədiblər nəslinə mənsub Mir Cəlal 
istedadlı insan olduğu kimi, əsərləri də sanballığına, öz rəngarəngliyinə, janr müxtəlifliyinə, 
mövzu  zənginliyinə,  ana  dilimizindən  məharətlə  istifadə  bacarığına,  özünəməxsus  üslubuna 
və bədii forma imkanlarına görə uca zirvədə dayanır.  
Ədib  1935-ci  ildə  ―Dirilən  adam‖,  1939-cu  ildə  ―Bir  gəncin  manifesti‖,  ―1941-ci  ildə 
―Açıq kitab‖, 1948-1950- ci ildə ―Təzə şəhər‖, 1946-1952- ci ildə ― Yaşıdlarım‖, 1952-1957- 
ci ildə ―Yolumuz hayanadır‖ kimi romanlarını qələmə almışdır. 
Mir Cəlal qələminin məhsulu olan əsərləri dünyanın bir çox dillərində çapdan çıxmışdır. 
1938 -ci ildə Əziz Şərifin redaktorluğu ilə ―Dirilən adam‖ romanı rus dilində Bakıda Azərnəşr 
nəşriyyatında  213  səhifə  həcmində  nəşr  olunub.  510  ədəd  sifarişli  və  10.000  tirajlı  kitabın 
bədii  redaktoru  Q.  Aqasovdur.  Karton  cildli  kitabın  poliqrafik  ölçüsü  12x17  sm.  Kitab 
illüstrasiyalıdır ancaq rəssamın adı qeyd olunmayıb. Romanı rus dilinə tərcümə edən Həmidə 
Məmmədquluzadədir. Kitabın üz qabığında at üstündə oturan oğlanların əlində bayraq tutması 
xalqın  gələcəyinin  uğurlu  olmasına  rəmzi  mənada  işarədir.  Kitabın  sonunda  İzahat  adlı 
bölmədə oxucu üçün azərbaycan sözlərinin izahı verilib. 
Nurəddin Babayev adlı oxucu ―Dirilən adam‖ romanı haqqında yazır: Ədibin ilk böyük 
əsəri "Dirilən adam" rus dilinə tərcümə olunub bütün ölkələrə yayılanda bir pioner qız Uzaq 
Şərqdən  yazırdı:  "Möhtərəm  yazıçı,  mən  sizi  görməmişəm.  "Dirilən  adam"dakı  hadisələrin 
dolğun və real təsvirindən belə bir nəticə çıxarıram ki, siz dünya görmüş, saçı-saqqalı ağarmış 
qocaman bir adamsınız (o zaman Mir Cəlalın heç 30 yaşı yox idi) [2,3] 
1940-ci  ildə  Mir  Cəlalın  ―Seçilmiş  hekayələri‖  kitabı  rus  dilində  Bakıda  Azərnəşr 
nəşriyyatında  328  səhifə  həcmində  nəşr  edilib.  Romanı  rus  dilinə  tərcümə  edən  Ə.  Şərif, 
rəssamı  isə  E.  Vvovenokdur.  105  ədəd  sifarişli,  8.000  nüsxə  tirajla  çap  edilib.  Paleoqrafik 
ölçüsü  11x15  sm.,  kitabın  üz  qabığı  isə  nazik  cildlidir.  Kitabda  28  hekayə  nəşr  olunub. 
Hekayələrdən  “Bostan  oğrusu‖,  ―Ana‖,  ―Badam  xala‖,  ―  Nanənin  oğlu‖,  ―Səadət  xala‖, 
―Kərpic məsələsi‖, ―Göz‖, ― Ayaz‖, ―Mirzə‖, ―Sara‖, ― Mərkəz adamı‖, ―Həkim Cinayətov‖, 
―Pərzad‖, ―İlk günlər‖, ―Oğul‖ və s. misal göstərmək olar. 
1946-cı ildə ―Bir gəncin manifesti‖ romanı rus dilində ilk dəfə Moskvada Sovet yazıçısı 
nəşriyyatında  196  səhifə  həcmində  nəşr  edilib.  Petra  Sletovun  redaktorluğu  ilə  nəşr  olunan 
romanı  rus  dilinə  Əziz  Şərif  tərcümə  edib.  11x17  sm.  və  nazik  cildli  kitabın  rəssamı  Q. 
Fişerdir. 254 ədəd sifarişli kitab 15.000 nüsxə tirajla çap edilib. 

“Kitabxana-İnformasiya Elmləri: tədris və təcrübədə yeni çağırışlar”  
Beynəlxalq elmi konfransının materialları 
 
 
- 226 - 
1954-cü ildə ―Hekayələr‖ kitabı rus dilində Moskvada Pravda nəşriyyatında 212 səhifə 
həcmində  nəşr  edilib.  A.  Surkovun  redaktorluğu  ilə  çap  olunan  kitab  1246  ədəd  sifarişlə, 
150.000 nüsxə tirajla və 13x17 sm. ölçüsündə çap olunub. Nazik cildli kitabın üstündə ədibin 
şəkli  verilib.  Kitaba  daxil  olan  hekayələri  Əziz  Şərif  tərcümə  edib.  Kitabın  ―Oqonyok‖ 
kitabxanasında 19 nömrə altında yerləşdirildiyi qeyd olunub. Kitabın titul səhifəsində müəllif 
haqqında  məqalə  verilib.  Kitaba  ―Ayaz‖,  ―  Qaymaq‖,  ―Həbibin  arzusu‖,  ―  İlhamın  anası‖, 
―Kimya tələsir‖, ―Tamaşa‖ hekayələri daxildir 
1954-cü  ildə  ―Bir  gəncin  manifesti‖  romanının  rus  dilində  ikinci  nəşri  Bakıda  Uşaq-
gəncnəşr  nəşriyyatında  212  səhifə  həcmində  nəşr  olunub.  Romanı  rus  dilinə  tərcümə  edən 
Əziz Şərif,  redaktoru  isə  A.  D.  Deevdir.  313  ədəd  sifarişli,  15.000  nüsxə  tirajla  çap  olunan 
kitabın paleoqrafik ölçüsü 13x20 sm. Qalın karton cildli kitabın üstündə bayraq rəsmi verilib. 
1957-ci  ildə  ―Bir  gəncin  manifesti‖  romanının  rus  dilində  üçüncü  nəşri  Moskvada 
Detqiz nəşriyyatında 198 səhifə  həcmində  nəşr  edilib.  Romanı rus dilinə  tərcümə  edən Əziz 
Şərif,  Məsul  redaktoru  N.  M.  Alembekova,  bədii  redaktoru  B.  A.  Dexterev,  rəssamı  isə  B. 
Mespropyanadır. Qalın karton cildli kitab illüstrasiyalıdır. 25  ədəd sifarişlə və 30.000 nüsxə 
tirajla çap olunan kitabın ölçüsü 13x21 sm 
1966- cı ildə ―Yolumuz hayanadır?‖ romanı və ‖ Dünən və bu gün‖ başlığı ilə hekayə-
ləri rus dilində Moskvada Sovet yazıçısı nəşriyyatında 411 səhifə həcmində nəşr edilib. Kita-
bın redaktoru N. M. Andrievskaya, rəssamı isə V. A. Qavrilovadır. 962 ədəd sifarişlə, 30.000 
nüsxə tirajla çap edilib. Qalın karton cidli kitabın paleoqrafik ölçüsü 14x20 sm. Yolumuz ha-
yanadır  romanının  mətnini  V.  Vasilevski,  romandakı  şeiləri  isə  P.  Pançenko  tərcümə  edib. 
Kitabdakı  22  hekayəni  V.  Vasilevski;  ―Utancaq  Faiq‖,  ―Dəhşətli  intiqam‖,  ―Xəzinədar‖ 
hekayələrini  Elxan  İbrahimov;  ―Qonşular‖  hekayələrini  S.  Solojenki  tərcümə  edib.  Kitabın 
titul  səhifəsində  müəllifin  şəkli  verilib.  Kitabda  Mir  Cəlal  və  roman  haqqında  qısa  xülasə 
verilib.  
1979- cu ildə ―Yolumuz hayanadır?‖ adlı kitab Moskvada Sovet  yazıçısı nəşriyyatında 
rus dilində 448 səhifə həcmində nəşr edilib. Kitabda ― Yolumuz hayanadır?‖ romanı və ―Bir 
gəncin  manifesti‖  povesti  dərc  olunub.  ―Yolumuz  hayanadır?‖  romanının  mətnini  V.  Vasi-
levski, romanın şeirlərini isə P. Pançenko tərcümə edib. ―Bir gəncin manifesti‖ povestini Əziz 
Şərif tərcümə edib. Kitabın redaktoru S. U. Əliyeva, rəssamı S. A. Sokolovdur. 728 ədəd sifa-
rişlə 100.000 tirajla çap olunan qalın karton cildli kitab 15x22 sm. ölçüsündədir və illüstrasi-
yalıdır. Kitabın üz cildində Sabirin rəsmi və rəsmin arxa fonunda evlərin rəsmi verilib 
Kitab haqqında qısa məlumat verilib: Hər iki əsərində yazıçı azərbaycan xalqının mənə-
vi dünyasını inandırıcı şəkildə açmağa nail olmuşdur. Onun azadsevərliyini varlılara və mü-
səlman ruhanilərinə nifrətini göstərirdi. 
1982- ci ildə ―Bahar‖ (Bir gəncin manifesti) romanı Tehranda Şenaxt nəşriyyatında fars 
dilində  nəşr  olunub.  Fars  dilinə  tərcümə  edən  F.  Rifaxidir.  Mir  Cəlalın  Bir  gəncin  manifesti 
romanı Bahar adı ilə nəşr olunub. Kitab hicri 1361-ci ildə 5.000 tirajla 15,8 x22,4 ölçüsündə 
çap olunub. Kitabın çap olunduğu nəşriyyat və sifariş sayı qeyd olunmayıb. Kitabın titul səhi-
fəsindən sonra ədibin şəkli verilib. Fars dilində nəşr olunan romanın azərbaycan dilindəki nəşr 
variantlarından fərqi ondan ibarətdir ki, bu nəşrdə ―Manifest‖ fəsli kitabda əvvəl, digər fəsillər 
isə sonra verilib. ―Manifest‖ fəslindən verilən bir parçanı  qeyd etmək istərdim: ― Bahar, sən 

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti 
Azərbaycan Milli Kitabxanası 
 
 
- 227 – 
 
hardasansa, qalx, qalx və kəndimizdə kasıb uşaqlar üçün tikilmiş və pəncərələri önündə çiçək-
lər qoyulmuş məktəbə bax! Uşaqların quşlar kimi oxuduqları şirin nəğməsinə qulaq as! Uşaq-
ların  üzünə  gülümsəyən  səadət  dolu  günlər  sənin  də  payına  düşməliydi.  Həsrəti  ilə  öldüyün 
məktəb,  yeni  məktəb,  yoldaşların,  onların  yeni  nəğmələri  sənə  ana  südü  kimi  halal  idi. 
Övladlarımızın  qanı  bahasına  (qanı  ilə)  əldə  olunan  azadlığa  and  içirəm  ki,  sən  də  bu  xoş 
günlərə layiq idin. Bizim yeni həyatımızın və azad dünyamızın bütün nemətləri sənə də qis-
mət  olmalı  idi.  Bal  kimi  şirin  olan  bu  günləri  sən  də  dadmalı  idin.  Yazıq  uşaqcığaz!  Sənin 
payın ancaq keçmiş günlərin zəhər piyaləsi oldu.....‖ 
1985-  ci  ildə  ―Bir  gəncin  manifesti‖  povesti  rus  dilində  beşinci  dəfə  Bakıda  Gənclik 
nəşriyyatında  194  səhifə  həcmində  nəşr  olunub.  Çingiz  Əlioğlunun  redaktorluğu  ilə  çapdan 
çıxan kitabın sifariş sayı 1969 ədəd, tirajı isə 50.000 nüsxədir. Poleoqrafik ölçüsü 14x20 sm. 
olan kitabın rəssamı R. Əsədovdur. Kitabın üz qabığında ayın tutulması rəsmi verilib. Kitabın  
çapı ilə bağlı qüsur olaraq onu qeyd edə bilərik ki, tərcüməçinin adı qeyd olunmayıb.  
2006-cı  ildə  ―Bir  gəncin  manifesti‖  romanı  rus  dilində  altıncı  dəfə  Moskvada  Qlobus 
nəşriyyatında  448  səhifə  həcmində  nəşr  olunub.  Arif  İbrahimovun  redaktorluğu  və  tərtibat-
çılığı  ilə  nəşr  olunan  kitabın  rəssamı  və  sifariş  sayı  qeyd  olunmayıb.  Qalın  karton  cildli, 
14x22 sm. ölçüsündə olan kitab 1000 nüsxə tirajla çap olunub. Ön sözün müəllifi Rimma Ka-
zakova, cild və tərtibatçı isə S. B. Ryumindir. Romanı tərcümə edənlər Əziz Şərif, V. Vasil-
yevski və P. Pançenkodur. Ədəbiyyat qəzəti 2006- cı ildə kitabın tərtibi ilə bağlı yazırdı: Mir 
Cəlalın  anadan  olmasının  100  illiyinə  həsr  edilmiş  kitab  Azərbaycan  Ədəbiyyat  fondunun 
sifarişi  və  Beynəlxalq  Ədəbiyyat  Fondunun  iştiraki  ilə  nəşr  olunmuşdur.  Kitaba  ön  sözü 
Moskva  Yazıçılar  İttifaqının  I  katibi  tanınmış  rus  şairəsi,  ədəbiyyatın  yaxın  dostu  Rimma 
Kazakova yazmışdır. Azərbaycanda Rusiya ilinin açılışı ərəfəsində çapdan çıxmış bu kitab rus 
oxucularına yaxşı hədiyyədir. [4,9] 
2006-  cı  ildə  Dirilən  adam  romanı  türk  dilində  İstanbulda  176  səhifə  həcmində  dərc 
olunub.  Romanın  tərcüməsi  Azat  Ağayev  və  Əli  Əkbər  Əliyevə  məxsusdur.  Qalın  karton 
cildli kitabın üz qabığında kəlağayılı qadının əlində lampa təsviri verilib. Paleoqrafik ölçüsü 
14x21 sm. olan kitabın sifariş və tiraj sayı qeyd olunmayıb. Kitabın redaktəsi Fethi Gedikliyə 
məxsusdur.  (Bakü  Büyükelçiliği  Kültür  ve  Tanıtma  müşaviri)
 
Kitabın  sonunda  müəllif  və 
roman haqqında qısa məlumat verilib.  
2006-cı ildə Göyüzü insanları (hekayələri) İstanbulda türk dilində 196 səhifə həcmində 
nəşr olunub. Qalın karton cildli kitabın tərcüməçi Əli Əkbər Əliyev, redaktoru Sayğı Durmuş-
dur. Kitabın üz qabığında göy üzünün, səmanın rəsmi verilib. 14x21 sm. ölçüsündə olan kita-
bın  sifariş  və  tiraj  sayı  qeyd  olunmayıb.  Kitabın  tərtibi  Azat  Ağayevə  məxsusdur.  Kitabda 
―Tuğla  hadisəsi‖,  ―Kəmtərovlar  ailsəsi‖,  ―Yollar‖,  ―Ədəb  məsələsi‖,  ―Odlu  mahnılar‖, 
―Mərcan nənə‖, ―Göyüzü insanları‖, ―İşıqları yandırmaq‖, ―Ailə‖, ―Silah qardaşları‖, ―Mənim 
haqqım deyilmi?‖, ―Ulduz‖, ―Plovdan sonra‖,  ―İki hakim‖, Tövbələr tövbəsi‖,  Liman oğlu‖, 
―Ərik ağacı‖, ―Günah kimdədir‖, ―Alışqanlıq‖, ―Dəm dəm gətirər, qəm qəm‖ hekayələri nəşr 
olunub. Kitabın sonunda Mir Cəlal haqqında qısa məlumat verilib 
Ədibin  ―Möhür  və  məhəbbət‖  adlı  ilə  kitabı  2006-  cı  ildə  İstanbulda  türk  dilində  188 
səhifə həcmində nəşr olunub. Tərcüməçi Azat Ağayev, redaktoru isə Saygı Durmuşdur. Kar-
ton cildli kitabın üz qabığında payız fəslində iki gənc sevgililərin rəsmi təsvir olunub. 14x21 

“Kitabxana-İnformasiya Elmləri: tədris və təcrübədə yeni çağırışlar”  
Beynəlxalq elmi konfransının materialları 
 
 
- 228 - 
sm.  ölçüsündə  olan  kitabın  son  səhifəsində  müəllif  haqqında  qısa  məlumat  verilib.  Kitabın 
tərtibi Əli Əkbər Əliyevə məxsusdur. Kitabda 22 hekayə dərc olunub. ―Söyüd kölgəsi‖, ―Qo-
naqpərvər‖, ―Qardaş qanı‖, ―Şərbət‖, ―Yaralılar‖, ―Süvari‖, ―Çupçik‖, ― Xəbəri alınmayanlar‖, 
―Leyla‖, ―İki ananın övladı‖, ―Salam‖, ―Elçilik‖, ―Əllər‖, ―İncə duyğular‖, ―Havalar düzəlin-
cə‖,  ―Möhür və məhəbbət‖, Qoltuq  radiosu‖, ―  Həkim Cinayətov‖,  ―Dərsimi  et‖,
 
―Atan gəl-
sin‖, ―Özünü göstərir‖, ―Heykəllər devrilərkən‖.
 
2006-  cı  ildə  ―Açıq  kitab‖  romanı  türk  dilində  İstanbulda  296  səhifə  həcmində  nəşr 
edilib. Saygı Durmuşun redaktorluğu ilə, Əli Əkbər Əliyevin tərcüməçiliyi ilə çapdan çıxan 
qalın  karton  cildli  kitabın  ölçüsü  14x21  sm.  Kitabın  sifariş  və  tiraj  sayı  qeyd  olunmayıb. 
Kitabın sonunda müəllif və roman haqqında qısa məlumat verilib. Kitabın tərtibi Azat Ağaye-
və məxsusdur.  
Azərbaycan qəzeti 2012- ci ildə ―Bir gəncin manifesti‖ romanı haqqında yazırdı:  
―Bir  gəncin manifesti‖  romanı Türkiyənin  Ədirnə şəhərində  fəaliyyət  göstərən Trakya 
Universitetində  Beynəlxalq  dil,  yazı  simpoziumunda  müzakirə  edildi.  Müzakirə  zamanı  əsər 
Hüiyə Sraçın ―Öyrətmən Benisa‖ əsəri ilə müqayisəli təhlil edilidi. [3,11] 
―Xarici  naxoşluq‖  adlı  hekayələrdən  ibarət  kitab  2006-  cı  ildə  türk  dilində  İstanbulda 
176 səhifə  həcmində  nəşr olunub.  Qalın karton cidli kitabın  redaktoru Saygı  Durmuş,  tərcü-
məçisi isə Azat Ağayev, Əli Əkbər Əliyevdir. 14x21 sm. ölçüsündə olan kitabın üz cildində 
kələğayılı qadının əlində lampa rəsmi təsvir olunub. Kitabın tərtibi Azat Ağayevə məxsusdur.  
Kitabın  arxa  hissəsində  Mir  Cəlal  haqqında  qısa  məlumat  verilib.  Kitabda  20  hekayə 
nəşr  olunub:  ―Faydalanma‖,  ―Mərkəz  adamı‖.  ―Təzə  toyun  nəzakət  qaydaları‖,  ―Anket 
Anketov‖,  ―Salehin  işləri‖,  ―Hesab  dostları‖,
 
―İclas  qurusu‖,  ―Subaylıq  fəlsəfəsi‖,  ―Gənc 
şairin arzusu‖, ―Xarici naxoşluq‖, ―Dil və əməl‖, ―İsmayıl başa sal!‖, ―Telefon dostum‖, ―Bir 
bilən‖, ―İmzasız hekayə‖ və s. 
2008- ci ildə ―Bir gəncin manifesti‖ povesti qırğız dilində Bişkekdə Meqamediada 208 
səhifə həcmində nəşr olunub. Kitabda Çingiz Aytmatovun Mir Cəlal haqqında yazısı nəşr olu-
nub. Qalın karton cildli kitabın məsləhətçisi Nüsrət Mamedov, redaktoru isə B. Maksutovdur. 
1136  ədəd  sifarişli  olan  kitab  5.000  tirajla  nəşr  olunub.  15x21  sm.  ölçülü  kitab  illüstrasiya-
lıdır. Kitabda qısa anotasiya verilib: Görkəmli azərbaycan yazıçısı ədəbiyyatçı, pedaqoq Mir 
Cəlal Paşayevin 100 illiyinə həsr olunan kitab Türk dilli dövlətlərin siyasətinə dəstək fondu-
nun sifarişi ilə tərcümə olunub nəşr edilmişdir.  
2008-ci ildə Mir Cəlalın ispan dilində kitabı nəşr olunub. Xüsusi nəşr olaraq çap olunan 
kitaba ―İclas qurusu‖ və digər qısa hekayələri daxil edilib. 14x21 sm. ölçüsündədir. Kitabın 
redaktorluğu  Azərbaycanın  İspaniyadakı  səfirliyinə  məxsusdur.  Kitabı  ingilis  dilindən  ispan 
dilinə tərcümə edən Xulian Munyos Qoulindir. Dil və mədəniyyət köməkçisi: Rəna Qafarova, 
dizayn isə Xse Maria Ximeneaya məxsusdur. Titul səhifədə yazılıb: Müəllifin hüquqları qoru-
nulur. Müəllifin icazəsi olmadan nəşr təkrar nə çap oluna bilər, nə də heç bir şəkildə elektron 
variantda və ya hər hansı bir texniki vasitə ilə fotosurəti, audioyazısı və ya digər hallarda mə-
lumat ötürülə bilər. Kitabda 12 hekayə ―Matişkə‖, ―Ay İsmayıl başa sal‖, ―Anket Anketov‖, 
―İclas qurusu‖, ―Mirzə‖ və s. hekayələr nəşr olunub. 
Mir Cəlalın  rus dilində  ―Seçilmiş  əsərləri‖  III  cildlik kitabı  2009- cu ildə nəşr olunub. 
Kitabın I cildi rus dilində Regional İnkişafı  İctimai Birliyi tərəfindən Çaşıoğlu nəşriyyatında 

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti 
Azərbaycan Milli Kitabxanası 
 
 
- 229 – 
 
440 səhifə həcmində nəşr olunub. Kitabın redaktorları və tərtib edənləri Ədibə Paşayeva, Aqil 
Hacıyevdir.  Qalın  karton  cildli  kitab  15x21  sm.  ölçüsündədir.  ―Daimi  müasirlik‖  başlığı  ilə 
yazılan ön sözün müəllifi Aqil Hacıyevdir. İllüstrasiyalı olan kitabın rəssamı Elçin Cabarov-
dur. Kitabda  ―Dirilən adam‖ romanı  və  22 hekayə  nəşr olunub. ―Təzə  toyun nəzakət  qayda-
ları‖,  ―Bostan  oğrusu‖,  ―Ayaz‖,  ―Dostumun  qonaqlığında‖,  ―Kəmtərovlar  ailəsi,  ―Oğul‖, 
―Vətən yaraları‖, ―Ana‖, ―Leyla‖, ―Bir xəstəliyin tarixçəsi‖, ―Dissertasiya‖, ―Plovdan sonra‖, 
―Xoşbəxtlik  arzulayıram‖,  ―Qəbul  imtahanı‖,  ―Söyüd  kölgəsi‖,  ―Qonaqpərvər‖,  ―Dost  görü-
şü‖,  ―  Təzə  toyun  nəzakət  qaydaları‖,‖  Elçilər  qayıtdı‖,  Anket  Anketov‖,  ―Sağaldı‖,  ―Hacı-
oğlu bəhrəsini görür‖ hekayələridir.
 
Kitabın II cildi rus dilində
 
Regional İnkişafı İctimai Birliyi tərəfindən  Çaşıoğlu nəşriy-
yatında 466 səhifə həcmində nəşr olunub. Kitabın göstəriciləri I cild ilə eynidir. Kitabda “Bir 
gəncin manifesti‖ povesti və 29 hekayə, 10 lirik miniatür hekayə dərc olunub. Hekayələrdən: 
―Güllər‖,  ―Subaylıq  fəlsəfəsi‖,  ―Görüş‖,  ―Ləyaqət‖,  ―Mənim  telefon  dostum‖,  ―İngilis  dili‖, 
―Mənim  ad  günüm‖,  ―Əncirin  dadı‖,  ―Ramizin  səsi‖,  ―Əziz  hədiyyə‖,  ―Mən  necə  istirahət 
etdim‖, ――Möhür və məhəbbət‖, ―
 
Xəzinədar‖, ―Vicdan mühakiməsi‖, ―Neçə cür salam var‖, ― 
Dağların qəlbi‖, ―Liman oğlu‖və s. Lirik miniatür hekayələrdən: ―Yetim‖, ―Möcüzə‖, ―Əllər‖, 
―Ali məhkəmə‖, ―Nağıl‖, ―Xoşbəxtliyin  yarısı‖, ―Evləndilər‖, ―Axtaran tapar‖ (son üç nağıl 
indiyənədək yalnız jurnalda dərc olunub) və s 
Kitabın III cildi rus dilində
 
Regional İnkişafı İctimai Birliyi tərəfindən  Çaşıoğlu nəşriy-
yatında  475  səhifə  həcmində  nəşr  olunub.  Göstəriciləri  I,  II  cild  ilə  eynidir.  Kitabda  ―Yolu-
muz hayanadır‖ romanı, ―Dağlar dilə gəldi‖ povesti, ―Yol qeydləri‖(Fransa yollarında), Xəzi-
nədar, Dəhşətli intiqam
 
və s. nəşr olunub.
 
 
III  cildlik  kitab  Mir  Cəlal  Paşayevin  100  illiyinə  həsr  olunur.  Kitabın  hər  üç  cildində 
kitabın arasına qoyulan
 
qısa məlumat vərəqinin bir tərəfində kitabın üz cildinin rəsmi, digər 
tərəfində isə mündəricat verilib. 
2010- cu ildə Mir Cəlalın ―Seçilmiş əsərləri‖ III cildlik kitabın I cildi qırğız dilində aka-
demik Abdrahman Alımbavin baş redaktorluğu ilə nəşr olunub. Kitabın redaktoru Sooronbay 
Jusuev,  tərtibatçıları  Ədibə  Paşayeva,  Novruz  Məmmədov  və  Aqil  Hacıyevdir.  Qalın  karton 
cildli  kitab  15x21  sm.  ölçüsündədir.  İllüstrasiyalı  kitabın  rəssamı  qeyd  olunmayıb.  II  və  III 
cildlərin  göstəriciləri  eynidir.  2010-  cu  ildə  ―Yeni  Azərbaycan‖  partiyası  kitab  haqqında 
yazırdı:  Qırğızıstan  Milli  Yazıçılar  İttifaqının  sədri  Abdrahman  Alımbayev  üçcildlik  nəşrin 
Qırğızıstan-Azərbaycan ədəbi əlaqələrində müstəsna rol oynayacağına əminliyini bildirmiş və 
demişdir:  bu  nəşr  Sovetlər  birliyi  dağılandan  sonra  Qırğızıstan  və  Azərbaycan  ədəbi  əlaqə-
lərində  ilk  böyük  hadisədir.  Bu  hadisənin  Qırğızıstan  və  Azərbaycan  tərəfindən  geniş  təb-
liğinə  ehtiyac  vardır.  Akademik  bildirmişdir  ki,  Qırğızıstan  alimləri  bu  kitab  əsasında  Mir 
Cəlalın  yaradıcılığını tədqiq edəcək, yeni elmi əsərlər  yazılacaq, dissertasiyalar müdafiə olu-
nacaqdır.  
Qırğız dilində nəşr olunan  III cildlik haqqında 2011-ci  ildə Xalq qəzeti yazırdı:  Azər-
baycanın  görkəmli  yazıçısı və alimi, professor Mir Cəlal Paşayevin Seçilmiş Əsərlərinin üç-
cildliyi  Qırğızıstanın  paytaxtı  Bişkekdəki  Türkdilli  Dövlətlərin  Siyasətinə  Dəstək  Fondunun 
və Azərbaycanda fəaliiyyət göstərən ―Avromed‖ şirkətinin dəstəyi ilə qırğız dilində nəfis şə-
kildə nəşr edilimişdir. 

“Kitabxana-İnformasiya Elmləri: tədris və təcrübədə yeni çağırışlar”  
Beynəlxalq elmi konfransının materialları 
 
 
- 230 - 
2014- cü ildə ―Yolumuz hayanadır?‖ romanı ukrayn dilində Kiyevdə Dmitri Buraqonun 
nəşriyyat  evində  424  səhifə  həcmində  nəşr  olunub.  Kitabın  ön  söz  müəllifi  İsa  Həbibbəyli, 
tərcüməçi  İnna  Sosnovçik,  redaktor  və  tərtib  Eynulla  Mədətli,  rəssam  və  tərtibçi  Katerina 
Anankoya  məxsusdur.  Qalın  karton  cildli  kitab  14x21  sm.  Kitabda  ―Yolumuz  hayanadır‖ 
romanı və 27 hekayə nəşr olunub. Dünən və bugün başlığı ilə 11 hekayə: ―Anket Anketov‖, 
―Mərifət  dərsi‖,  ―Qocaların  uşaq  söhbəti‖  və  s.,  lirik  miniatürlər  başlığı  ilə  isə  16  hekayə: 
―Xəzinədar‖, ―Xoşbəxtlik barəsində‖, ―İki hakim‖, ―Yetim‖, ―Möcüzə‖ və s. nəşr olunub 
―Yolumuz  hayanadır?‖  romanının  ukrayna  dilində  nəşri  haqqında  2014-  cü  ildə  Azər-
baycan  qəzeti  yazırdı:  Nəşrdə  Azərbaycan  Milli  Elmlər  Akademiyasının  vitse-prezidenti, 
Milli Məclisin deputatı, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat  İnstitunun direktoru, akademik İsa 
Həbibbəylinin yazdığı ―Böyük ədəbiyyata gedən yol‖ sərlövhəli ön sözdə deyilir: ―Görkəmli 
Azərbaycan  yazıçısı  Mir  Cəlal  Paşayev  öz  böyük  istedadı  və  daimi  yaradıcılıq  axtarışları 
sayəsində milli nəsrin inkişafında yeni imkanlar kəşf edə bilib. Akademik vurğulayır ki, iste-
dadlı yazıçı və ictimai xadim Mir Cəlal Paşayev çoxşaxəli yaradıcılıq fəaliyyəti ilə fərqlənir-
di. Bədii nəsrin, publisistikasının, ədəbiyyatşünaslıq elminin inkişafında onun böyük xidmət-
ləri olub. Müəllim mətbuat tarixində Mir Cəlal publisistikasının özünəməxsusluğu ilk növbə-
də məzmunun anlaşıqlı və aydın, bədii palitrasının geniş, dilin və üslubun cəlbedici olmasıdır. 
Mir Cəlal publisistikasının bəzi nümunələri öz ifadə məziyyətlərinə görə bədii hekayələr kimi 
qəbul olunur.[1,10]