Baba babazadə
Yüklə 0,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Həcəz bəhri.
|
SƏRBƏST VƏZN
Azərbaycan poeziyasında istifadə olunub, şairlərimiz tərəfindən tez-tez işlədilən vəznlərdən biri də s ə r b ə s t şeir vəznidir. Sərbəst şeirin adından da göründüyü kimi, heca vəznində tələb olunan texniki şərtlərə burada tam şəkildə əməl olunmur. Sərbəst şeirdə yazan şair şeirin ölçü, bölgü, qafiyə sistemindən sərbəst şəkildə istifadə edir. Əlbəttə, bu o demək deyildir ki, sərbəst şeirdə bölgüdən, qafiyədən istifadə olunmur. Sadəcə olaraq, sərbəst şeirdə qafiyə, ölçü, bölgü, misraların həcmi, hecaların misralardakı sayı, ahəngi tamamilə formal səciyyə daşıyır. Belə ki, qafiyə heca vəznində iki və daha artıq misralar arasında və ya çarpaz şəkildə işləndiyi halda, sərbəst şeirdə qafiyə ardıcıl şəkildə deyil, bir neçə misradan sonra da gələ bilər. Bəzən qafiyə sərbəst şeirdə dalbadal da işlənə bilər. Sərbəst şeirdə bənddəki misraların və hecaların sayı da müxtəlif olur. Şair sərbəst vəzndə müxtəlif ölçülü misralar- dan, misradaxili fasilələrdən və hecalardan istifadə edə bilər. Lakin şeirin hansı vəzndə yazılıb yazılmamasından asılı ol- mayaraq orada hisslərin tərənnümü, poetik fikrin emosional təsviri əsas olmalıdır. Odur ki, sərbəst vəzndə yazılan şeirlərdə poeziyanın bu ən mühüm qanunlarına əməl olun- malıdır. Buradan belə nəticəyə gəlmək olar ki, sərbəst şeir anlayışının özü də formal olub, şairin bir sənətkar kimi tam sərbəstliyi, azadlığı demək deyildir. Çünki sərbəst şeirdə misraların, hecaların sayı, qafiyə sistemi konkret bir ideyaya, məzmuna tabe tutulur. Şübhəsiz, sərbəst şeirlərin özündə də qüvvətli bir ritm, ahəng olmalıdır. Hisslərin lirik tərənnümü, poetik sistem və qanunauyğunluq, ritm bütün vəznlərdə yazı-
77 lan şeirlər üçün əsasdır. Azərbaycan şeirində sərbəst vəznin inkişafı əsasən 1920-1930-cu illərdən başlayır. Lakin sərbəst şeir yarandığı vaxtlardan müxtəlif mübahisələrə səbəb olmuşdur. Sərbəst şeirdə yazan bir sıra şairlər bunun adından istifadə edir və ən zəif şəkildə yazılmış nəzm nümunələrini də poetik fikrin uğuru kimi gələmə verirdilər. Ritm, ahəng, bölgü, qafiyə kimi şərtlərdən uzaq olub, məzmunca dağınıq, qarışıq olan belə sərbəst şeir nümunələri hələ o zaman tənqid və ədəbiyyatşünaslıqda etirazla qarşılanırdı. Sərbəst şeir sahəsində yaranan mübahisələr tamamilə haqlı və təbii idi. Belə ki, 1920-1930-cu illərdə S.Vurğun, R.Rza, M.Müşviq, O.Sarıvəlli kimi şairlər istisna olmaqla, bir çox gənc yazanlar sərbəst şeirə onun adına uyğun olaraq tam sərbəst yanaşır, formalist mövqedə dururdular. Zahiri, formal cəhətlərinə əsas önəm verən bir çox sərbəst şeir yazanlarının əsərləri solğun, sönük, bədii cəhətdən zəif, dil nöqteyi-nəzərdən qüsurlu, ən başlıcası isə məzmunsuz idi. Hər cür söz yığınından ibarət nəzm nümunələri sərbəst şeir hesab olunurdu. Bütün bunlar isə sərbəst şeirin poetikasını kifayət qədər bilməməkdən, gənc şairlərin ifrat dərəcədə formalizmə, zahiri effektlərə uymasının nəticəsi idi. Sərbəst şeirin ilk təşəkkül dövrlərində S.Vurğun «Ap- rel», «Məktub», «Şairin andı», «Zərərçilər», «Raport», «Ölən şeirlərim», «Cavabımız», «Şeir və xaltura», «Tikanlı sözlər», «Fanar» və s. kimi şeirlərini sərbəst vəzndə yazmışdır. Lakin S.Vurğunun şeirlərində hansı vəzndə yazmasından asılı olmayaraq qüdrətli şairin duyğularının, hisslərinin yüksək poetik dillə ifadəsini görürük. «Hansı vəzndə yazmasından asılı olmayaraq S.Vurğunun şeirləri həmişə
78 coşğun bir ilhamın və odlu bir ürəyin çırpıntılarından yaranırdı» 1 .
İncə bir bahar buludunu andıran və gəncliyi bir göl kimi dalğalandıran mavi gözlərə Yazdığım dastanlar. Vərəmli və sıtmalı gecələrimi günəşli gündüzlərə döndərdim. Bu gün məndən uzaqsınız. Sizi mən ölən günlərin heçliyinə öz əlimlə göndərdim. «Dürrənin səsi», «Dilcan dərəsi», «Gözəllərim», «Qəzəllərim», … lərim…, lərim… və nələrim… Artıq gözlərimdən uzaqlaşdınız; Ölən bir cahanla siz gülüşsüz qucaqlaşdınız… (S.Vurğun)
S.Vurğun burada «andıran», «dalğalandıran», «döndərdim», «göndərdim», «səsi», «dərəsi», «Qəzəllərim», «lərim», «nələrim», «uzaqlaşdınız», «qucaqlaşdınız» kimi
1 Ъ.Абдуллайев. Сямяд Вурьун поетикасы. Бакы, Эянълик, 1976, сящ. 131.
79 sözlərdən istifadə edərək, qüvvətli qafiyələr yaratmışdır. Əsas cəhət budur ki, şair sərbəst şeirin formalist tərəflərinə uymamış, misraları, qafiyələri poetik fikrin ifadəsinə tabe tutmuşdur. Sərbəst şeir yarandığı ilk illərdə vəznin tələblərinə uyğun olaraq orada müraciət, bədii xitab, tribunluq özünü daha çox göstərirdi. Sərbəst şeirdə özünü göstərən bu çağırış ruhu, şüarçılıq daha çox ictimai-sosial tələbdən irəli gəlir və məzmuna çevrilirdi. Lakin hər hansı amildən asılı olmayaraq poetik sənətkarlıq, fikrin şairanə, obrazlı ifadəsi hər şeydən əsas olmalıdır. Hələ gənc yaşlarından fitri istedadı ilə parlayan S.Vurğunun sərbəst şeirləri məhz poetik dil baxımından diqqəti cəlb edirdi. … Belə bir gündə mavi buludların rənginə uymaq və gecələrin sarımtıraq, Çarpışaraq görünüşündə həyat duymaq Yaramaz!.. Odur ki, mən Siniflər döyüşündən törənən bir əsgər kimi, Şeirlərimi şüarlara döndərirəm, Onları son döyüşün ilk cəbhəsinə göndərirəm.
Göründüyü kimi, S.Vurğun şeirin özündə də onun şeir- inin, sözlərinin şüarlara «döndərilməsini» etiraf edirdi. Lakin şeirdə şüarçılıq, hay-küy yox, onun məzmunundan doğan çağırış, oyanış ruhu hiss olunur. Şairin şeirdə yaratdığı ritm,
80 tapdığı qafiyə, bədii dildən istifadəsi diqqəti xüsusilə cəlb edir. Belə ki, «mtraq» dilimizdə o qədər də aktiv sözdüzəldən şəkilçi hesab olunmur. Şair bu şəkilçini «sarı» sifətinə artıraraq azaltma dərəcəsi yaratmış və «sarımtraq gecələr» kimi təşbeh yaratmışdır. Bundan sonra isə «sarım- traq», «uymaq», «duymaq» kimi uğurlu qafiyələr işlətmişdir. Şeirdə işlənən «döndərirəm», «göndərirəm» kimi tam qafiyələr də ritmin vəhdətinə, məzmunun dərkinə xüsusi xidmət göstərir. Sərbəst vəzn şeirimizdə yeni olduğu üçün bəzi gənc qələm sahibləri yenilik axtarmaq, yenilik yaratmaq naminə inadkarlıq göstərir, şeiri eksperimentə çevirirdilər. Belə şeirlərdə hisslərin təsvir və tərənnümündən daha çox formalizmə, abstrak düşüncəyə, rabitəsiz fikirlərə üstünlük verilir. Odur ki, 1920-1930 və hətta 40-50-ci illərdə belə qələmə alınan sərbəst şeirlərdə ənənə və novatorluq prinsipi pozulur və şeir klassik dəyərlərdən, milli-xəlqi hisslərdən uzaqlaşırdı. Sonralar gördüyümüz kimi, S.Vürğün sərbəst şeir yazmaqdan uzaqlaşmış və ən dəyərli əsərlərini də heca vəznində yazmışdır. Tədqiqatçıların doğru qeyd etdikləri kimi, sərbəst şeir, demək olar, XX əsrin 50-ci illərinə qədər özünün tam xəlqi-milli formasını tapa bilməmişdi. Bir sıra sərbəst şeir yazarları sərbəst şeiri qafiyənin ol- maması, misraların bilərəkdən sındırılması, ahəngin ol- maması kimi başa düşürdülər. Onların bir çoxu unudurdular ki, sərbəst şeirdə qafiyə bədii fikrin daha vurğulu, emosional ifadəsi üçün gərəkli olan başlıca faktordur. Bu zaman şair poetik fikri qafiyələrin axınında məhdudlaşdırmır, əksinə, qafiyəni fikrə tabe tutur. Hətta bəzi gənc şairlərin şeirlərində sərbəstlikdən sui istifadə edilərək, təfsilata, əhvalatçılığa,
uzunçuluğa yol verilirdi. Bu isə şeiri hansı vəzndə yazıl- masından asılı olmayaraq zəif, sönük şəklə salırdı. Bunun nəticəsi idi ki, sərbəst şeirdə yazmağa başlayan şairlərin demək olar, çoxu ümumiyyətlə, bədii yaradıcılıqdan uzaqlaşdılar. Poetik istedadın azlığı, şeirdə formalizm cəhdləri, sərbəst şeiri tam sərbəstlik kimi anlamaq yaradı- cılıqda uğursuzluqla nəticələndi. M.Müşviq sərbəst vəzndə qələmə aldığı şeirlərində də heca vəzninin poetik xüsusiyyətlərindən müvazi şəkildə istifadə edirdi. O, həm sərbəst şeirin forma cəhətlərindən istifadə edir, həm də, ahəng, bölgü, qafiyə baxımından şeirdə axıcılıq, oynaqlıq yaradırdı: … Nə xoşdur bir hiss kimi qəlblərə girmək səssiz – sorğusuz. Bütün fənalıqları yıxıb devirmək qara-qorxusuz Mən qarşımda yamyaşıl çollər görürəm, Qeyrətli, bacarıqlı ellər görürəm. Görürəm o dağdakı toyu, düyünü yeni səhnədə. Görürəm Tərtərhesin köpürdüyünü polad dəhnədə. Mənimki onlardadır, onlar da ancaq bizə tərəfdir. Əvət, bu insanların şairi olmaq böyük şərəfdir. Mən bir dövrdəyəm ki, tunc qanadlanır, Qara daşın, mərmərin köksü atlanır, Boylanır qabağımda böyük bir əməl, ucalır başım.
82 Fərəhlə seyr edincə, şeirimdən əvvəl axır göz yaşım.
Sərbəst şeirə aid yuxarıda verilən nümunələrdən də göründüyü kimi, ictimai həyatın tələblərinə uyğun olaraq bu vəzndə yazılmış şeirlərdə tendensiyaçılıq, sinfi mübarizə ruhu, gələcəyə çağırış motivləri daha güclüdür. Lakin istedadlı sənətkar təkcə məzmunu tribunçuluğa, şüarçılığa çevirməklə kifayətlənmir, bu ideyanın obrazlı dillə çatdırılmasına çalışırdılar. Azərbaycan şeirində sərbəst vəznin ən yaxşı nümunələrini R.Rza yaratmışdır. Görkəmli şair hər hansı bir hadisəni, əhvalatı, etdiyi müşahidəni asanlıqla sərbəst şeirin məzmununda verə bilirdi. Görkəmli aktyorumuz H.Ərəb- linskinin xatirəsinə həsr etdiyi şeirində olduğu kimi:
83 Şeirdəki sənətkarlıq göz qabağında olub, açıq-aydın sezilir. Adi hadisəyə, hadisə ilə bağlı aldığı təəssürata R.Rza bədii-fəlsəfi məna vermişdir. Şeirdə istifadə olunan qafiyələr söz yaradıcılığı və poetik fikrin məqamında işlənməsi baxımından diqqət çəkir. Şeirdə «düşkünlüyü» sözünə tapılan «beşgünlüyü» şair tərəfindən şeirimizdə ilk dəfə işlədilən ən uğurlu qafiyədir. Burada sözlər, ifadələr, misralardakı fikirlər məntiqi ardıcıllıqla verilir və bədii mətnin tamamlanmasında, fikrin yığcam, lakonik verilməsində mühüm rol oynayır. Şeirdə yenilik, yeni söz yaratmaq, onu qafiyədə işlətmək, fikrin bədii-fəlsəfi yozumu, adini qeyri-adi şəkildə vermək R.Rzanın sərbəst şeirlərində ən əsas sənətkarlıq xüsusiyyətidir. Şair hamının dediyini təkrarlamır, başqa cür deyir, həm də gözlənilməz tərzdə deyir. Bu isə onu göstərir ki, şair sərbəst şeirin imkanlarından uğurla, maksimum sənətkarlıqla istifadə edir. Şair yalnız sözdə, qafiyədə, vəzndə yox, fikirdə, onun ifa tərzində yenilik edir.
Göründüyü kimi, şeirin yeddi misrasında cəmi iki qafiyə işlənmişdir. «Fərddir», «şərtdir» qafiyələri poetik fikrin tamamlanmasında istifadə olunan ən uğurlu qafiyələr kimi diqqəti cəlb edir.
84 R.Rzanın sərbəst vəzndə yazdığı şeirlərinin sənətkarlıq xüsusiyyətləri çoxçeşidlidir. Onun şeirləri sadəcə olaraq vəzndə zahiri yenilik deyil, dildə, fikirdə, fonetik kombinasiyalarda, bədii təsvir və ifadənin yeniliyində, no- vatorluğundadır. Şairin şeirlərində poetik fikrin episentrində işlədilən qafiyələr bir-birini izləyir, səslərin alliterasiyası şeirə ritmik-melodik ton gətirir.
Müasir dövrdə Ə.Kərim, F.Qoca, F.Sadıq və başqa onlarla gənc şairlərimiz sərbəst vəzndə ən gözəl şeirlərini yazıb yaratmışlar. Lakin sərbəst vəznin sərt tələblərindən hamı uğurla çıxa bilməmişdir. Çünki ənənəvi poeziya qanunlarını pozub onun əsasında, onun əvəzində sərbəst şeir yazmaq, formalistik etmək yox, novatorluq etmək deməkdir. Bu isə ənənəvi formada – heca vəznində yazmaqdan qat-qat
çətindir. Ə.Kərimin «Şair» adlı şeiri həm onun özünün, həm də R.Rzanın sərbəst şeirdə orijinal bir sənətkar olduğunu bir daha göstərir.
86 Dünyada çoxdur şair. Necə sayım onların hamısını birbəbir. Şair var ki, ömrünü Başlamamış bitirir. Cansız əsəriylə bir, Ömrünü də itirir. Şair var ki, ümidi Qafiyəyə, vəznədir. Şair var ki, özünü Başqasına bənzədir. Amma şair də var ki, Zamanın doğma oğlu; İdrakın zirvəsindən, Hissin yanğınlarından Keçir şeirinin yolu. Əsrin ahəngi – vəzni, Müqəyyəd qafiyəsi. Gah qovuşan cüt ürək… Gah da ki, orkestrin Toqquşub şaqqıldayan Qoşa zərb alətitək… Belə şair də vardır: Onun ömrünün yolu Bir əbədi yazadır. O, sözlər sərkərdəsi, Fikirlər qəhrəmanı Şair Rəsul Rzadır.
87
Əruz vəzni öz təşəkkül və formalaşma tarixinə görə qədim, çoxəsrlik bir tarixə malikdir. Əruz vəzni hələ lap qədimlərdə ərəb poeziyasında meydana çıxmışdır. Bu vəzn Yaxın və Orta Şərq xalqlarının da ədəbiyyatında geniş yayılmışdır. Belə ki, əruz vəzni IX əsrdən fars, XI əsrdən etibarən isə türkdilli xalqların, o sıradan Azərbaycan ədəbiyyatının əsas klassik vəzni kimi yaranmış və inkişaf etmişdir. Əruz vəzni ilk dəfə VIII əsrdə ərəb alimi Xəlil ibn Əhməd tərəfindən sistemləşdirilmişdir. Əruz vəzninin özünəməxsus ölçüləri vardır ki, bu şeir vəzninin misraları həmin ölçülər əsasında qurulur. Əruz vəzninin yaranmasında əsas olan bu ölçülərə təfilələr deyilir. Tədqiqatçıların qeyd etdiyi kimi, əruz vəzni 10 əsas təfilə ilə yaranır: fəUlün, fAilün, məfAİlün, fA ilAtün, müstəfilün, MüFailətün, MütəfAilün, məf UlAtü, fAilAtün, müstəfilün. Bu təfilələr də öz aralarında dəyişərək, müxtəlif düzəltmə təfilə əmələ gətirir və əruzun misralarını bölümlər üzrə təşkil edir. Əruzda təfilələr ayrı-ayrılıqda misranın bir bölümünü təşkil edir. Bu təfilələr birləşərək eyni zamanda misralarda gəlib yaradır. Təfilələr əsli və düzəltmə olmaqla iki yerə bölünür. Bu təfilələrin birləşməsi isə əruz vəznində bəhr yaradır. Beləliklə də əruzun elm aləminə 19 bəhri və 200-ə qədər növü məlumdur. Klassik Azərbaycan şairləri də əruz şeirinə XI əsrdən başlayaraq müraciət etmiş, onun fars və türk dillərində ən yaxşı nümunələrini yaratmışlar. Lakin Azərbaycan ədəbiyyatında əruzun on doqquz bəhrindən yalnız on biri
88 işlənmişdir: həzəc bəhri, rəməl bəhri, rəcəz bəhri, mütəqarib bəhri, müzare bəhri, münsərih bəhri, müctəs bəhri, xəfif bəhri, mütədarik bəhri, kamil bəhri, səri bəhri. Klassik Azərbaycan şairləri Xaqani, Nizami, Nəsimi, Füzuli, Q.Təbrizi, Vaqif, S.Ə.Şirvani, M.Ə.Sabir, H.Cavid əruz vəznində məzmun və formaca kamil olan ən qiymətli şeir nümunələrini yaratmışlar. Sonrakı dövrlərdə S.Rüstəm, M.Seyidzadə, S.Vurğun, Ə.Vahid, B.Vahabzadə və başqa şairlərimiz də əruz vəznində özlərinin ən yaxşı şeir nümunələrini yazmışlar. Azərbaycan ədəbiyyatında əruz vəznində müraciət olunaraq onun ən yaxşı nümunələri yazıldığı kimi, bu vəznin müasir ədəbiyyatşünaslığımızda nəzəri-estetik və poetik xüsusiyyətlərindən bəhs edən elmi tədqiqat əsəri də yaranmışdır. Prof. Əkrəm Cəfərin «Əruzun nəzəri əsasları və Azərbaycan əruzu» kimi fundamental tədqiqat əsəri bu baxımdan ən qiymətli bir kitabdır. Əruz nədir sualına müx- təlif aspektlərdən yanaşan alim bu sözün bir sıra lüğəvi və terminoloji mənalarını göstərir 1 . Burada və başqa elmi ədəbiyyatlarda əruz anlamını çadırın ortasına vurulan dirək, tərəf, Məkkə şəhərinə verilən adlardan biri, nahiyə, ölkənin bir hissəsi, dəvənin bir cinsi, bulud, dağda açılmış yol, cığır, düzgün yol mənalarında işləndiyi göstərilir. Əruz terminoloji baxımdan şeir vəzni, beytin birinci misrasının son bölümü, son təfiləsi mənalarında işlənmişdir. Prof. Ə.Cəfər əruzun lüğəvi və terminoloji mənalarından danışarkən yazır: «Buradan aydın olur ki, əruz
1 Я.Ъяфяр. Ярузун нязяри ясаслары вя Азярбайъан ярузу. Бакы, «Елм» няшриййаты, 1977.
89 sözünün mənası başlanğıcdan lazımınca müəyyən deyildir. Nə üçün əruz vəzninin banisi Xəlil ibn Əhməd ərəb şeirinin vəznlərindən bəhs edən elmə əruz adını vermişdir? Bu suala alimlər indiyə qədər aydın cavab verməmişlər». Heca vəznində misralardakı hecaların sayı əsas götürüldüyü halda, əruz vəznində saitlərin uzun və qısalığı, bu səslərin uzun və qısa tələffüz olunması əsasdır. Məsələn, əruz vəznində beyti təşkil edən misranın birində 11 heca varsa, digərində 10 heca ola bilər. Belə halda əruz vəzninin tələbinə görə misradakı hecalar ya uzadılır, ya da qısaldılır. Deməli, əruz vəznində misralardakı hecaların bərabər olması mütləq əsas deyildir. Məsələn, M.Ə.Sabirin «Qarğa və tülkü» şeirinin bəzi beytlərini təşkil edən misralar 10 və 11 hecadan təşkil olunmuşdur. Pendir ağzında bir qara qarğa ⎯
Uçaraq qondu bir uca budağa ⎯
Bu misraları ərəb dilinin qaydalarına əsasən oxusaq, yəni birinci misradakı saitlərdən birini uzadaraq tələffüz etsək, beyt ahəngdar şəklə düşərək, vahid ritm yaranacaqdır. Yenə həmin şeirdən başqa bir nümunəyə diqqət edək:
⎯
Bədnəzərdən vücudun olsun iraq! ⎯
Məlumdur ki, ərəb dilində saitlər uzun, orta və qısa olmaqla üç cürə tələffüz olunur. Məhz bu dilin qanunlarına uyğun olaraq misralardakı hecalar ya uzadılır, ya da qısaldılır. Xalq şairi Səməd Vurğunun «Vaqif» pyesində Qacarla
90 Vaqifin deyişməsi zamanı vəzir şaha verdiyi cavabında belə deyir:
Buyruq sizinkidir, adil hökmdar, ⎯
Sizdə fəzilət də, ədalət də var. ⎯
Əruz şeirinin tələbinə və ərəb dilinin fonetik qaydalarına əsasən də ilk misrada «hökmdar» sözündə «ü» saiti artırılaraq tələffüz olunmalıdır. Əruz vəznində misradaxili bölgü də heca vəznindən fərqlənir. Heca vəznində hər söz bütöv şəkildə misradaxili bölgüyə düşür. Əruz vəznində isə misradaxili bölgü zamanı bir söz iki yerə bölünə bilər. Məsələn: O gün ki, fəs li ya zo lur Ge cə gü nuz ta ra zo lur
Burada (qövs) şərti olaraq qısa, ⎯ (xətt) isə şərti olaraq uzun hecanı göstərir. Beləliklə, görürük ki, əruz vəznində misranın daxili bölgüsü zamanı sözlər iki yerə bölünür və uzun, qısa şəkildə tələffüz olunur. Diqqət etsək, görərik ki, yuxarıdakı nümunədə hər iki misrada uzun və qısa heca proporsional şəkildə, ardıcıllıqla verilir. Həcəz bəhri. Azərbaycan əruz şeirində ən çox işlənən bəhrələrdən biri həzəcdir. Həzəc sözünün lüğəvi mənası ərəb dilindən xoş avazla oxumaq, gözəl, ürəyəyatan deməkdir. Mənbələrə istinad edən Ə.Cəfər göstərir ki, ərəblərdə mahnı və şərqilərin çoxu da məhz bu xüsusiyyətinə görə həzəc bəhrində yazılıb ifa olunmuşdur. O da qeyd olunur ki, ərəblərin ahənglə oxuduqları şeirlərin çoxu da, demək olar, həzəc bəhrində yazılıbmış. Son tədqiqatlarda həzəc bəhrinin 15 növü olduğu göstərilir.
91 Həzəc bəhrinin əsas dörd bölümlü təfiləsi belədir:
Məf’Ailün Məf’Ailün Məf’Ailün Məf’Ailün Mənim tək hiç kim zarü pərişan olmasın, ya rəb! Əsiri-dərdi-eşgü dağı-hicran olmasın, ya rəb! M.Füzuli Mənə badi-səba ol sərvi-gülrüxdən xəbər verməz? Açılmaz göhçeyi-bəxtim, ümidim nəxli bər verməz. M.Füzuli Yüklə 0,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|