Dərslik Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin 16 mart 2007-ci IL tarixli məktubu ilə müsbət rəy verilmiş tədris proqramı əsasında yazılmışdır. «TƏBİB»

Təxirəsahn ni az yardım

** ”saat “ “ dəq 200. il

h/riitbə h/hissə

Soyadı, adı, atasının adı

Şəxsiyyəti təsdiq edən vəsiqə, jeton >fe

Yaralanıb, xəstələnib

“ ” saat dəq 200 il

İİKİn Tibbi KartoçKamn

V’erUih

(kim lərəl indən) I ihbi

“ "saat “

ll/rütbə

ııaııl^əııiıı (i

dəq _

_2U0

_U

Forma 100

Tibbi yardım

-17-

Toxliyya olunub təyyarə ilə, sanjükaviı o ilə (xətt çəkməli)

Tfözii

(yazmalı)

Altından x»tt ynkınuli Yeridilib; antibiotik^- ~ Zərdab; T.Ə.Z.Q.O.Z

Sanitar işlənmə

lı/lıissə Soyadı, adı, atasının adı Şəxsiyyəti təsdiq edən vəsiqə, jeton JV& Yaralanıb, xəstələnib ** " saat ** ” dəq 200 il

Tibbi yardım

Anatoksin (haıısı) Antldot (lıaıısı) Aftrıkəslci vasitə Heyata kelrlllb; ıııııı köçürmə, tıaııəvəzedlci İmmohlHzasiya, sarfiı

Həkim

(aydın imza)

Təxliyyə olunduğu yer
® (ğ)	c°
Lazını olanı qeyd	elmoli

Altından xutt yəkınəli	Doza (yazmal O
Yeridilib: antibiotik
Z.»rdul»: T.O.Z.Q.O.Z
Anatoksiıı (hansı)
Antldot (hansı)
Ağrıkəsici vasitə
Həyata keirilib: uaıı
köçürmə, uanəvəzedlci
Immohilizaslya, sarğı

Köçürülmüş qan

jqut qoyulan “ ”saat “ " dəq

Sanitar işləmə (altından xətt çəkilir) Tanı (natamam), təmiz etməli (qeyd etməli)

Diaqnoz:

dəq

(qeyd etməli)
L'zanmış	4	Taxliyyn olunduğu yer
	Olunu/	®<© [c*>

Jqut qoyulan ** "saat ** ”

Sanitar işləmə (altından xətt çəkilir) Tanı (natamam), təmiz aparılmayıb, təxllyyə etməli

Təxllyyə ııüvhəliyi: I,II,III

Radiason zədələnmə




Taxliyya marhatasi

Daxil olmuşdur ” saat “ ” daq 200 il

Dəqiqləşdirilmiş diaqnoz

Həkimin xüsusi
qeydləri

Sərbəst çıxmışdır

(hə, yox)

Çıxarılmışdır (kim tərəfindən)

Göstərilmiş kömək

Yaralanmadan “ ** saat sonra

Göstərilmiş ilk yardım (hansı, kim tərəfindən)

Təxliyyə edilib (hara, nə ıv/xf, necə)

Nəticə (nə vaxt, necə).

Həkim Z Z 200_ İJ

(aydın imza)

şəxsi heyəti aşağıda göstərilənlərdən ibarətdir: 1 həkim, 2 feldşer, 2 qeydiyyatçı, 1-2 sanitar manqa. Çeşidləmə briqa­daları xəsarətalmışlarm çeşidlənməsində təxliyyə növbəliliyini əks etdirən çeşidləmə nişanlarından istifadə edir.

İlk tibbi yardım göstərilmiş yaralı və xəstələrin ocaq­lardan təxliyyəsi məcburi xarakterli bir prosesdir. Tibbi təxliyyə xəsarətalmışlara vaxtında və tam həcmdə tibbi yardımın göstərilməsi üçün onların fövqəladə vəziyyət ra­yonlarından daşmmısına yönəldilmiş tibbi-təşkilatı tədbir­lər kompleksidir.

Tibbi təxliyyənin 2_növü var. 1 -si özündən özünə, Mə­sələn, xəsarətalmışın IHYD-nə gətirilməsi. 2-ci özündən başqasına. Məsələn, xəsarətalmışı İHYD-dən təkmilləşdi­rilmiş və ya ixtisaslaşdırılmış tibbi yardımın göstərilməsi üçün xəstəxana bazasına təxliyyəsi.

Tibbi təxliyyə 2-üsulla həyata keçirilir:

1. 
   ci xəsarətalmışların əl ilə ocaqdan çıxarılması;
   
2. 
   ci xəsarətalmışlarm kiçik qabaritli sanitar trans- portyorlarla yüklənərək çıxarılması.
   

2. 
   FƏSİL
   

SÜLH VƏ MÜHARİBƏ DÖVRLƏRİNDƏ YARANAN
FÖVQƏLADƏ HALLAR

Biz hər gün kütləvi informasiya vasitələri ilə dünyanın müxtəlif regionlarında meydana gəlmiş təbii fəlakətlər, ter­ror aktları, hərbi münaqişələr, sənaye qəzaları, ətraf mühitə radioaktiv, zəhərli, insan həyatına və fəaliyyətinə mənfi tə­sir göstərən digər zərərli maddələrin yayılması haqqında məlumatları alırıq.

Son illər planetimizdə həm təbii, həm də antropogen mənşəli fövqəladə hadisələrin sayının artması ilə xarakteri­zə olunur.

Məsələn, XX əsrdə meydana gəlmiş bütün fəlakətlərin 40%-dən çoxusu 80-90-cı illərə düşür.

Fövqəladə hadisələr 1997-ci il tarixdə Milli Məclisin qəbul etdiyi «Mülki Müdafiə» haqqında Qanununun 1-ci məddəsinin 3-cu bəndində aşağıdakı kimi təsbit olunmuş­dur. «Fövqəladə hadisə insan tələfatına, insanların səhhəti­nin və ya ətraf mühitə ziyan vurulmasına, əhəmiyyətli maddi itkilərə və insanların həyat fəaliyyəti şəraitinin po­zulmasına səbəb ola biləcək və ya səbəb olmuş hərbi əmə­liyyatlar, qəza və təbii və ya digər fəlakət nəticəsində müəyyən ərazidə yaranmış vəziyyətdir.. Fövqəladə hallar meydana gəlmiş bölgədə (lokal, obyekt, yerli, regional, milli yaxud qlobal) fövqəladə vəziyyət elan olunur.

II. Fövqəladə hadisələrin yaranma səbəbləri, inkişaf
mərhələləri və zədələyici amilləri

Fövqəladə hadisələr müəyyən şərait (təhlükəli və zərər­li amillər mənbələri mövcud olduqda) yarandıqda meydana gəlir.)

Bu mənbələrə məhsulu və texnoloji prosesləri yüksək təzyiq, partlayıcı, asanalışan, kimyəvi və radioaktiv maddə­ləri, bioloji materialları tələb edən müəssisələr; hidrotexniki qurğular, nəqliyyat vasitələri, neft və qaz kəmərləri, toksiki və radioaktiv maddələri tullantılarının basdırılma yerləri, habelə layihə və inşaat norma və qaydalarının pozulması ilə tikilmiş bina və qurğular aiddir.

Bəzi təbii amillər (vulkan prosesləri, böyük həcmdə qar və buz toplanması, uzun müddətli yağıntıların olması yaxud onların olmaması və s.) də belə mənbələrdən sayılır.

Fövqəladə halların çoxusunun əsasında (mənşəyində) insanın həyat fəaliyyəti ilə ətraf mühitin arasındakı müva­zinətin pozulması durur. Bu müvazinət insanların təbiətə çox güclü surətdə müdaxilə etməsi, təbiət qanunlarına riay­ət etməməsi, təbiətə zidd fəaliyyəti, elm və texnikanın həd­dindən artıq sürətlə inkişafı nəticəsində pozulur.

Texnika, istehsalat, tikinti və s. sahələrində mövcud olan xüsusi nəzarət sistemlərin qeyri-stabil vəziyyətə gəlmə­si, ictimai münasibətlərin pozulması hətta insanların yüksək-əsəb emosional yorğunluğu da ekstremal vəziyyətlər yarada bilərlər.

İnsanın təbii proseslərə müdaxilə etməsi və özünün fəa­liyyət sahələrində yol verdiyi səhvlər fəlakətlərin meydana gəlməsi ilə nəticələnir.

İnsanların təbiət qanunlarına zidd fəaliyyəti idarə olunmayan dəyişikliklərə qlobal fövqəladə hallara gətirib çıxara bilər. Buna görə ekoloji böhranlar artıq lokal xarak­ter daşıya bilməz.

Fövqəladə halların meydana gəlmə səbəblərinin 70- 80%-ni insan amili təşkil edir. Bu onun düşünülməmiş hə­rəkətləri, məsuliyyətsizliyi, laqeydliyi və peşə hazırlığı sə­viyyəsinin aşağı olması ilə əlaqədardır.

Bütün fövqəladə halın inkişafında 4 xarakterik mərhə­ləni 1. risk (təhlükə) amillərinin toplanma mərhələsi; 2. föv­qəladə halın işə salınma (təkanvermə) mərhələsi; 3. fövqə­ladə hallar prosesinin gedişi mərhələsi; 4. sönmə mərhələsi­nə ayıra bilərik.